شهدای ایران: در ایام نوروز که مردم عموما در قرنطینه خانگی به سر می‌بردند به شدت مصرف اینترنت بالا رفت و بالتبع سرعت آن پایین آمد. کاربران در فضای مجازی شکایت به وزیر ارتباطات بردند ولی در کمال تعجب به جای پاسخ منطقی درباره دلایل سرعت پایین، وزیر ارتباطات آن را به گردن صداوسیما انداخت که فرکانس‌های 700.800 را آزاد نمی‌کند. این شروع ماجرایی بود که پای پاسخگویی روابط عمومی صداوسیما را هم به این ماجرا باز کرد.

جهرمی: فرکانس آزاد کنید تا سرعت اینترنت موبایل بالا رود

وزیر ارتباطات در پاسخ کاربران درباره دلایل پایین بودن سرعت اینترنت نوشت: « شبکه موبایل، فرکانس لازم دارد که فعلاً در اختیار سازمان صداوسیماست و تا فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالا نمی‌رود.» او چهار روز قبل هم در پخش زنده اینستاگرام اعلام کرد « با ارسال نامه‌ای به حسن روحانی، از او خواسته تا در این مورد ورود کند. جهرمی همچنین از روحانی درخواست بررسی این موضوع را در ستاد ملی کرونا مطرح کرده و قصد دارد تا با توجه به شرایط خاص کشور و نیاز به توسعه هر چه بیشتر ارتباطات، بالاخره تابوی عدم آزادسازی فرکانس‌های 700 و 800‌مگاهرتزی، بشکند.» با این مسأله به نظر رسید جنجال جدیدی در حوزه فضای مجازی ایجاد شده تا جایی‌که محمدحسین رنجبران هم در توییتر با لحنی عجیب گفت: « برادرمون سه‌سال نتونست مجلسِ طرفدار خودشون رو اقناع کنه که نظراتش کارشناسی است و نمایندگان زیر بار کارِخلاف قانونی که می‌گوید نرفتند؛ آن‌وقت دوباره میاد میگه تقصیر #صداوسیماست اینترنت کُنده!آقا یا یه دلیل دیگه پیدا کن یا براساس آنچه که خودتون گفتید زمانی که برنامه‌های پرمخاطب صداوسیما پخش می‌شه و ترافیک اینترنت میاد پایین رو به مشترکان پیشنهاد بدید.

در ضمن بیخِ گوشمان در ترکیه ۸۸درصد پوشش #اینترنت_خانگی است، اما در کشور ما به مدد هنر شما زیر۴۰درصد است؛ اینکه دیگه ربطی به صداوسیما نداره!» و در ادامه سجاد بنابی، عضو هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت نوشت « خیلی ممنون برای گزارش سه سال تلاش ما برای پس گرفتن فرکانسی که خالی است و آزاد نمی‌کنید. برادرم! نرخ نجومی تبلیغات رو بیارید پایین ببینید بخش خصوصی ما چطور ضریب نفوذ اینترنت خانگی رو دو برابر می‌کنه. راستی فرکانس رو چه کسی سو می‌کنه که برنمی‌گردونید به مردم؟» و این شروع ماجرای فرکانس 700.800 بود و هر کسی براساس اطلاعات خود در این‌باره به اظهار نظر می‌پرداخت.

فرکانس 700- 800 چیست؟

قبل از هر اقدامی لازم است بدانیم فرکانس 700.800 چیست و چرا سر آن جدال می‌شود. نقطه اختلاف میان صداوسیما و وزارت ارتباطات مربوط به مالکیت و بهره‌برداری از فرکانس رادیویی ۷۰۰ و ۸۰۰‌مگاهرتز به چندین سال قبل برمی‌گردد. چراکه این باندهای فرکانسی زمانی برای پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی استفاده می‌شد و هم‌اکنون با تغییر پخش برنامه‌های تلویزیونی به دیجیتال، این باندهای فرکانسی بلااستفاده مانده است. در این میان وزارت ارتباطات مالکیت این سرمایه ملی را مطابق قانون و مقررات مدیریت طیف فرکانس، از آن خود می‌داند اما سازمان صداوسیما نیز حاضر نیست این فضای فرکانسی را بازگرداند. این درحالی است که اتحادیه جهانی مخابرات مقرر کرده که از سال‌۲۰۱۵ پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰‌مگاهرتز متوقف و این فضا، برای بهره‌برداری دیجیتالی مورد استفاده قرار گیرد.

با این وجود با توجه به اینکه باندهایی با فرکانس پایین (زیر یک گیگاهرتز) دارای برد زیادی هستند این فضا از ارزش بالایی محسوب می‌شود و وزارت ارتباطات معتقد است که از این باندهای فرکانسی می‌تواند برای توسعه شبکه‌های تلفن همراه استفاده کند. همچنین به اعتقاد برخی کارشناسان اولویت استفاده فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ به‌خاطر پوشش بالا در خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات نظامی، امداد و خبررسانی است و استفاده آن در تلفن همراه شاید لزومی نداشته باشد.

فیبر نوری می‌تواند سرعت همه نسل‌ها را پوشش دهد

این مناقشه پای افرادی را به ماجرا باز کرده که سابقه‌ای در وزارت ارتباطات داشته‌اند. رضا تقی‌پور، وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات و نماینده فعلی مردم تهران در مجلس آینده در این باره به تسنیم گفته است: «اگر الگوی طراحی هسته مرکزی شبکه و همچنین در لایه‌های لبه و دسترسی را در کشورهای مختلف بررسی کنیم، خواهیم دید که دراکثر این‌ها، پهنای باند اینترنت همراه با پهنای باند اینترنت ثابت، نسبت مشخصی دارد. به نظر من اکنون این نسبت در کشور ما به درستی رعایت نشده است، یعنی بخش عمده پهنای باند باید در شبکه، از طریق کابل‌های فیبرنوری منتقل و توزیع شود تا حتی‌الامکان نیاز به فرکانس برای ارتباطات بی‌سیم به حداقل برسد. با توسعه شبکه فیبرنوری می‌توان منابع فرکانسی کشور را ذخیره و یا صرفه‌جویی کرد و فقط برای مواقعی که نیاز است حتماً این پهنای باند به صورت بی‌سیم در اختیار کاربران قرار بگیرد، مورد استفاده قرار بگیرد پس یعنی نسبت کاربران اینترنت ثابت و اینترنت موبایل لازم است که در کشور اصلاح شود تا بتوانیم این محدودیت را از این طریق حل کنیم.»

تقی‌پور معتقد است از طریق فیبر نوری می‌توان پهنای باندی که کاملاً نیاز کاربر را تأمین کند انجام داد «اگر این اصلاح در الگوی کلان شبکه توزیع پهنای باند در کشور مد نظر قرار گیرد، تا حدود زیادی از این محدودیت‌ها رهایی می‌یابیم . معمولاً پهنای باندهای زیاد بر روی شبکه‌های فیبر نوری منتقل و توزیع می‌شود و اکثر کشورهای پیشرو در این زمینه به سراغ این روش‌ها رفته‌اند.آن‌ها برای کاهش نیاز به فرکانس از شبکه‌های (FTTX)استفاده می‌کنند. این روش ارتباط مبتنی بر فیبر نوری است که شامل FTTH, FTTC و.... بوده که در آن پهنای باند از طریق فیبر نوری به مکان‌های اسقرار کاربران منتقل و توزیع می‌شود. از فرکانس فقط برای تجهیزات بی‌سیم استفاده می‌شود که طبیعتاً با محدودیت منابع روبه‌رو هستیم و برای انتقال و توزیع پهنای باندهای زیاد مثل دانشگاه‌ها، مراکز اداری، شرکت‌های بزرگ و کاربران پرمصرف باید از توسعه فیبر نوری بهره‌گیری شود.

بازپس‌گیری فرکانس در زمان اضطرار کاربرد ندارد

از سویی دیگر برخی افراد مثل مسعود داوری‌نژاد، رییس اسبق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات ضمن آنکه معتقد است این آزادسازی اقدامی مثبت است اما تأثیر آن را کوتاه مدت نمی‌داند و معتقد است حداقل دوسالی زمان برای آن لازم است. وی در این‌باره به مهر می‌گوید: «این فرکانس با توجه به توسعه شبکه‌های موبایل برای فناوری‌های اینترنت اشیا و خودروهای خودران کاربرد دارد و به‌دلیل آنکه نسل آینده ارتباطات از نظر سرعت با نسل فعلی متفاوت خواهد بود، با افزایش تعداد سلول‌های شبکه و اختصاص فضای فرکانسی می‌توان از فناوری‌۵G بهره برد. کیفیت فعلی اینترنت به موضوع فرکانس‌۷۰۰ و ۸۰۰ ربطی ندارد، چراکه کیفیت در داخل کشور نیازمند تأمین تجهیزات است و شبکه انتقال باید جواب بدهد، اما هم‌اکنون ظرفیت توسعه در کشور وجود ندارد. اینترنت به تنهایی به کار نمی‌آید وقتی ظرفیت توسعه داخلی وجود ندارد. در این شرایط حتی ۱۰۰۰‌گیگ اینترنت رایگان نیز کاربردی نخواهد داشت.

چراکه طی این چند سال بیشتر از تجهیزات مخابراتی فعلی، نتوانسته‌اند ظرفیتی ایجاد کنند. وزارت ارتباطات با طرح موضوع بازپس‌گیری فضای فرکانسی در شرایط بحران کرونا و بهبود سریع کیفیت اینترنت موبایل در صورت تحقق این امر، به نفع خود استفاده برده است. چراکه این موضوع از نظر فنی چیزی نیست که به سرعت قابل استفاده باشد و برای آنکه ۵G در حد کاربر نهایی در کشور تجاری‌سازی شود به سرمایه‌گذاری و زمان نیاز است. با وجودی که گفته می‌شود کرونا در کمتر از دوماه دیگر برطرف می‌شود، این فضای فرکانسی حتی با بازپس‌گیری هم، برای این اضطرار کاربردی نخواهد داشت. از نظر فنی، طرح موضوع تبدیل این فضای فرکانسی به ظرفیت توسعه موبایل در این مدت زمان کم، اصلاً کارشناسی نیست.»

در حالی دعوا بر سر فرکانس‌700.800 از سوی وزارت ارتباطات مطرح شده است جالب است بدانید که وزیر ارتباطات سال‌97 پیشنهاد استفاده بهینه از این باندهای فرکانسی حبس شده در دست صداوسیما را در لایحه بودجه سال‌98 به مجلس شورای اسلامی ارائه داد. کمیسیون صنایع به این پیشنهاد رأی مثبت داد اما این مصوبه در کمسیون تلفیق رد و باعث شد دولت هم برای بازگرداندن آن به لایحه هیچ اقدامی انجام ندهد. اقدامی که به گفته فریدون احمدی، نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن در مجلس به این دلیل است که «نمایندگان معتقدند این مساله باید بین خود دولت و صداوسیما حل شود. این مساله نیاز به مصوبه مجلس ندارد و کار اجرایی محسوب می‌شود. وزارت ارتباطات، معاون اول رییس‌جمهوری و کسانی که در دولت حضور دارند باید زمینه‌های گفت‌وگو را فراهم کنند تا این مساله حل شود.»