سه و نیم بامداد به وقت تهران، یک نیمه شب به وقت ژنو. در سالن کنفرانس خبری مشترک وزیر خارجه ایران و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از دو ساعت و نیم انتظار نفسگیر دهها خبرنگار و احتمالا میلیونهای مخاطب چشم انتظار سرانجام گشوده میشود. «کاترین اشتون» آغازگر کنفرانس خبری است.
به گزارش سرویس سیاسی پایگاه خبری شهدای ایران؛ او مذاکرات را «سازنده و توام با پیشرفت» توصیف میکند: «امروز ۳ روز است که درگیر مذاکرات هستیم مذاکرات سازنده و توام با پیشرفت بود که البته اختلافهایی هم وجود داشت. من از وزرایی که به این نشست آمدند تشکر میکنم. بنده، آقای ظریف و مدیران کل در ۲۰ نوامبر دوباره تشکیل جلسه خواهیم داد.» محمد جواد ظریف نیز که لبخند همیشگیاش را بر لب دارد گفتههای اشتون را تایید میکند. تنها نکته مورد توافق طرفین اما زمان دور بعدی گفتگوهاست:
«۲۹ آبان» ظریف در پاسخ به این پرسش که آینده مذاکرات را چطور میبینید؟ میگوید: «طبیعی است ۶ کشور تفاوتهایی داشته باشند اما همه کار میکنیم و امیدواریم به توافق دست پیدا کنیم. پیشرفتهایی داشتهایم که امیدواریم بیشتر شود. درگیر مذاکرات سختی بودیم و هدف این است که به نتیجه برسیم به اینجا باز خواهیم گشت تا به این نتیجه دست پیدا کنیم» هر دو طرف تلاش میکنند از اشاره مستقیم به نقش فرانسه در نرسیدن به توافق نهایی خودداری کنند. اشتون در پاسخ به پرسشی درباره نقش فرانسه در مذاکرات گفت: «فرانسه نقش مهمی در مسائل ایفا میکند و امروز نیز همراه دیگر وزرایی که در این مذاکرات حضور داشتند نقش مهمی در مذاکرات ایفا کرد. من از همه وزرای خارجه از جمله آقای فابیوس تشکر میکنم که برای پیشبرد این مذاکرات به ژنو آمدند.»
ظریف نیز در پاسخ به همین پرسش همچون اشتون بیآنکه بطور صریح درباره نقش فرانسه که حتی از سوی رسانههای این کشور مورد انتقاد قرار گرفت سخنی بگوید، میگوید: «من نیز با خانم اشتون موافق هستم طبیعی است که اعضا دیدگاههای متفاوت خود را داشته باشند و من نیز از این بابت قدردان هستم.» او در پاسخ به پرسش خبرنگار دیگری مبنی بر اینکه آیا از مواضع فرانسه در این مذاکرات ناامید شدید میگوید: «ما ۲۰ نوامبر دوباره در اینجا حضور خواهیم داشت. طبیعی است وقتی به جزییات بپردازیم تفاوتهایی وجود داشته باشد. من ناامید نشدهام، جلسه خوبی بود، آنچه مهم است اراده سیاسی و حسن نیت برای خاتمه دادن به این فاز و اجرای توافقات اولیه در مذاکرات است و ما این اراده را داریم که گامهای بعدی را رو به جلو برداریم.» ظریف در پایان با لبخند همیشگیاش به خبرنگاران گفت: «۳ روز بسیار خوب و مفیدی بود. تفاوتهایی وجود داشت و برای همین نشست داشتیم و شما تا الان اینجا منتظر نشستهاید.»
چهار شبانه روز مذاکره و رایزنی نفس گیر در ژنو
در حالی به پایان رسید که در فضای مجازی واکنشها به مواضع وزیر امور خارجه فرانسه بسیار تند بود. لوران فابیوس اندک زمانی پیش از آغاز کنفرانس خبری ظریف و اشتون به خبرگزاری فرانسه گفته بود: «هیچ توافقی به دست نیامده است» او علت دست نیافتن به توافق را «مخالفت ایران با بسته شدن رآکتور هستهای اراک» ذکر کرده بود. فابیوس همچنین گفته بود: «ایران به بیاثر سازی اورانیوم غنی شده ۲۰ در صد خود تن نمیدهد.» برخی گزارشها نیز از توافق نانوشته و پشت پرده فرانسه و اسراییل خبر میدادند. توافقی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل حتی پیش از آنکه اعلام شود آن را «بد» و برای تل آویو «غیر قابل قبول» خوانده بود.
علاوه بر اسراییل البته نباید از نقش پیدا و پنهان برخی کشورهای عربی نیز به سادگی گذشت. نکتهای که ظریف عصر دیروز به آن اشاره کرد. وزیر خارجه ایران درباره اظهارات شیخ خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین مبنی بر اینکه ایران بهتر است قبل از بهبود روابط با آمریکا به فکر روابطش با همسایگانش باشد، گفته بود: «ما همیشه گفتهایم همسایگان برای ما در اولویت هستند. الان هم بحث ما بهبود روابط با آمریکا نیست؛ نمیدانم چرا بعضی کشورها درباره این موضوع این قدر نگرانند... ما میخواهیم موضوع هستهای را حل کنیم. فکر هم نمیکنم حل این مشکل برای کشورهای منطقه مشکل ایجاد کند... آنها باید صبر کنند و به حل مساله هستهای ایران کمک کنند.»
ظریف: امیدواریم در داخل کشور همصدایی با رژیم اسرائیل نداشته باشیم
ظریف پس از پایان نشست خبری با اشتون در پاسخ سئوال خبرنگار «شرق» درباره اینکه چه اتفاقی رخ داد که توافق، در آخرین ساعات به تعویق افتاد گفت: «به توافق نرسیدن بر سر چند کلمه یا جمله میتواند موجب شود مذاکره به گونهای تمام شود که گویی به هیچ نتیجهای نرسیده است.»
وی همچنین در پاسخ به این سئوال که آیا رابطه با فرانسه را کاهش میدهیم یا خیر تاکید کرد: «ما دنبال توسعه روابط با فرانسه هستیم، وقتی با سه کشور اروپایی مذاکره میکردیم فرانسه پیشتاز بود امیدورایم این نقش مثبت ادامه یابد امیدواریم در داخل کشور همصدایی با رژیم اسرائیل نداشته باشیم و با هم همراه باشیم.» وزیرخارجه افزود: «دفعه پیش با خانم اشتون نشست خبری مشترک نداشتیم اما بیانیه مشترک دادیم در این مذاکره نشست خبری مشترک داشتیم. این نشانه پیشرفت است.»
«۲۹ آبان» ظریف در پاسخ به این پرسش که آینده مذاکرات را چطور میبینید؟ میگوید: «طبیعی است ۶ کشور تفاوتهایی داشته باشند اما همه کار میکنیم و امیدواریم به توافق دست پیدا کنیم. پیشرفتهایی داشتهایم که امیدواریم بیشتر شود. درگیر مذاکرات سختی بودیم و هدف این است که به نتیجه برسیم به اینجا باز خواهیم گشت تا به این نتیجه دست پیدا کنیم» هر دو طرف تلاش میکنند از اشاره مستقیم به نقش فرانسه در نرسیدن به توافق نهایی خودداری کنند. اشتون در پاسخ به پرسشی درباره نقش فرانسه در مذاکرات گفت: «فرانسه نقش مهمی در مسائل ایفا میکند و امروز نیز همراه دیگر وزرایی که در این مذاکرات حضور داشتند نقش مهمی در مذاکرات ایفا کرد. من از همه وزرای خارجه از جمله آقای فابیوس تشکر میکنم که برای پیشبرد این مذاکرات به ژنو آمدند.»
ظریف نیز در پاسخ به همین پرسش همچون اشتون بیآنکه بطور صریح درباره نقش فرانسه که حتی از سوی رسانههای این کشور مورد انتقاد قرار گرفت سخنی بگوید، میگوید: «من نیز با خانم اشتون موافق هستم طبیعی است که اعضا دیدگاههای متفاوت خود را داشته باشند و من نیز از این بابت قدردان هستم.» او در پاسخ به پرسش خبرنگار دیگری مبنی بر اینکه آیا از مواضع فرانسه در این مذاکرات ناامید شدید میگوید: «ما ۲۰ نوامبر دوباره در اینجا حضور خواهیم داشت. طبیعی است وقتی به جزییات بپردازیم تفاوتهایی وجود داشته باشد. من ناامید نشدهام، جلسه خوبی بود، آنچه مهم است اراده سیاسی و حسن نیت برای خاتمه دادن به این فاز و اجرای توافقات اولیه در مذاکرات است و ما این اراده را داریم که گامهای بعدی را رو به جلو برداریم.» ظریف در پایان با لبخند همیشگیاش به خبرنگاران گفت: «۳ روز بسیار خوب و مفیدی بود. تفاوتهایی وجود داشت و برای همین نشست داشتیم و شما تا الان اینجا منتظر نشستهاید.»
چهار شبانه روز مذاکره و رایزنی نفس گیر در ژنو
در حالی به پایان رسید که در فضای مجازی واکنشها به مواضع وزیر امور خارجه فرانسه بسیار تند بود. لوران فابیوس اندک زمانی پیش از آغاز کنفرانس خبری ظریف و اشتون به خبرگزاری فرانسه گفته بود: «هیچ توافقی به دست نیامده است» او علت دست نیافتن به توافق را «مخالفت ایران با بسته شدن رآکتور هستهای اراک» ذکر کرده بود. فابیوس همچنین گفته بود: «ایران به بیاثر سازی اورانیوم غنی شده ۲۰ در صد خود تن نمیدهد.» برخی گزارشها نیز از توافق نانوشته و پشت پرده فرانسه و اسراییل خبر میدادند. توافقی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل حتی پیش از آنکه اعلام شود آن را «بد» و برای تل آویو «غیر قابل قبول» خوانده بود.
علاوه بر اسراییل البته نباید از نقش پیدا و پنهان برخی کشورهای عربی نیز به سادگی گذشت. نکتهای که ظریف عصر دیروز به آن اشاره کرد. وزیر خارجه ایران درباره اظهارات شیخ خالد بن احمد بن محمد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین مبنی بر اینکه ایران بهتر است قبل از بهبود روابط با آمریکا به فکر روابطش با همسایگانش باشد، گفته بود: «ما همیشه گفتهایم همسایگان برای ما در اولویت هستند. الان هم بحث ما بهبود روابط با آمریکا نیست؛ نمیدانم چرا بعضی کشورها درباره این موضوع این قدر نگرانند... ما میخواهیم موضوع هستهای را حل کنیم. فکر هم نمیکنم حل این مشکل برای کشورهای منطقه مشکل ایجاد کند... آنها باید صبر کنند و به حل مساله هستهای ایران کمک کنند.»
ظریف: امیدواریم در داخل کشور همصدایی با رژیم اسرائیل نداشته باشیم
ظریف پس از پایان نشست خبری با اشتون در پاسخ سئوال خبرنگار «شرق» درباره اینکه چه اتفاقی رخ داد که توافق، در آخرین ساعات به تعویق افتاد گفت: «به توافق نرسیدن بر سر چند کلمه یا جمله میتواند موجب شود مذاکره به گونهای تمام شود که گویی به هیچ نتیجهای نرسیده است.»
وی همچنین در پاسخ به این سئوال که آیا رابطه با فرانسه را کاهش میدهیم یا خیر تاکید کرد: «ما دنبال توسعه روابط با فرانسه هستیم، وقتی با سه کشور اروپایی مذاکره میکردیم فرانسه پیشتاز بود امیدورایم این نقش مثبت ادامه یابد امیدواریم در داخل کشور همصدایی با رژیم اسرائیل نداشته باشیم و با هم همراه باشیم.» وزیرخارجه افزود: «دفعه پیش با خانم اشتون نشست خبری مشترک نداشتیم اما بیانیه مشترک دادیم در این مذاکره نشست خبری مشترک داشتیم. این نشانه پیشرفت است.»