شهدای ایران: روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «چراغ اینستکس روشن شد» نوشت:«چراغ سازوکار مالی «اینستکس» با نخستین تراکنش مالی میان ایران و اروپا روشن شد. روز سه‌شنبه دوازدهم فروردین ماه جاری بود که «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان اعلام کرد که ایران برای اولین بار با استفاده از «اینستکس» اقدام به خرید و انتقال تجهیزات پزشکی کرده تا به این ترتیب در بحبوحه بحران فراگیر شیوع ویروس کرونا که دامن شماری از کشورهای اروپایی طرف برجام را نیز گرفته است، اولین گام همکاری میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا برداشته شود».
ارگان رسانه ای دولت در ادامه نوشت:« پیشتر شرکای باقی مانده در برجام با هدف ترغیب ایران به باقی ماندن در این توافق بعد از خروج یکجانبه امریکا و تحقق مزایای اقتصادی برجام توافق کردند کانال مبادله مالی با ایران را موسوم به «اینستکس» تأسیس کنند».
آمریکا و اروپا در پی آن هستند تا از نمد کرونا، کلاهی برای خود ببافند. «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه- تیر 98- گفت:«3 کشور اروپایی متعهد شدند که ۱۱ تعهد را در راستای توافق برجام اجرایی کنند و در هیچیک از این تعهدات، اینستکس وجود ندارد».
3 کشور اروپایی عضو برجام- بهمن 97- پس از اعلام رونمایی از اینستکس، بیانیه قابل تأملی را صادر کردند. در بخشی از بیانیه مذکور تاکید شده بود:«اینستکس با بالاترین معیارهای بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی، مبارزه با تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) و تبعیت از تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل منطبق خواهد بود. در همین راستا، سه کشور اروپایی از ایران انتظار دارند فوراً تمامی عناصر برنامه اقدام FATF را اجرا کند».
در همان مقطع، «مارکوس ادرر» سفیر اتحادیه اروپا در روسیه گفت:«اینستکس برای مقابله با آمریکا راه‌اندازی نشده است و این سازوکار برای ارتباط و همکاری با ایران مطابق با تعهدات بین‌المللی(بخوانید قوانین تحریمی آمریکا) خواهد بود».
طرف اروپایی در برجام متعهد شده بود که ضمن خرید نفت از ایران و پرداخت پول آن، تبادلات بانکی را نیز برقرار کرده و همچنین کالاهای تحریمی را با ایران مبادله کند؛ اما اعضای اروپایی برجام طبق سازوکار اینستکس، به هیچ عنوان از ایران نفت نمی‌خرند و تبادلات بانکی را نیز برقرار نمی‌کنند؛ بلکه صرفاً از طریق این کانال، در ازای خرید نفت ایران توسط کشورهای غیراروپایی، به جای پرداخت پول، در اقدامی توهین آمیز صرفاً غذا و دارو(اقلام غیرتحریمی آمریکا) را در اختیار ایران قرار می‌دهند!
کارویژه اینستکس شناسایی مسیرهای خرید نفت ایران و شفاف سازی آن برای آمریکاست. به عبارت دیگر اینستکس بخشی از پازل FATF در رصد تراکنش‌های مالی ایران- در چارچوب تحریم ها- برای وزارت خزانه‌داری آمریکا-اتاق جنگ اقتصادی واشنگتن علیه ایران- است.
اروپا در پی آن است تا به بهانه کرونا، کانال بی خاصیت اینستکس را به عنوان «امتیاز به ایران» جا بزند. نکته قابل تأمل اینجاست که ارگان رسانه ای دولت، از این اقدام فریبکارانه و توهین آمیز ذوق زده شده است.
