رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: مایهی تأسف است که حادثهی مسجد گوهرشاد با این عظمت و با این اهمیت هیچ انعکاسی در تاریخ، ادبیات و کتابهای رمان ما نداشته باشد.
به گزارش شهدای ایران؛ حضرت آیتالله خامنهای روز سهشنبه ۱۳۹۶/۱/۸ ضمن بازدید از نمایشگاه آثار هنری و اسناد تاریخی مرتبط با واقعهی مسجد گوهرشاد که در حرم مطهر رضوی برگزار شده بود، در جمع برگزارکنندگان این نمایشگاه سخنرانی کردند. پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتاللهالعظمی سیدعلی خامنهای، متن بیانات رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار را در سالروز واقعهی خونین کشتار مردم معترض به کشف حجاب رضاخانی در مسجد گوهرشاد مشهد که در تیرماه ۱۳۱۴ به وقوع پیوست، برای نخستینبار منتشر میکند.
بسم الله الرّحمن الرّحیم
اولاً خیلی تشکر میکنم از برادران عزیز، همچنین از آقای جلیلی (۱) که واقعاً زحمت کشیدید، کار نویی را انجام دادید. این خیلی مایهی تأسف است که حادثهی مسجد گوهرشاد با این عظمت و با این اهمیت هیچ انعکاسی در تاریخ ما، در ادبیات ما، در کتابهای رمان ما نداشته باشد. خب الحمدلله خوب کار کردهاید. تا آن مقداری که بنده دیدم و آن مقداری که حالا فهم بنده اقتضا میکند، خیلی به نظرم جالب و خوب آمد؛ هم کارهای نقّاشی و گرافیکی و همچنین کارهای گزارشی و روایتی؛ خیلی خوب بود. من دو سه تا نکته را عرض بکنم:
اولاً راجع به مسئلهی مسجد گوهرشاد، غیر از آن کتابی که آقای وحید جلیلی اشاره کردند ،(۲) باز هم کتاب هست. یک کتابی (۳) در قالب رمان یا داستان نوشته شده، اما تاریخ همین حادثه است و من آن را خواندهام و میدانم، و با اطلاعاتی که من در ذهنم بوده تطبیق میکند. همین داستان مسجد گوهرشاد است با مقدمات و مؤخراتش، و اسم همهی این شخصیتها در آن هست و ماجراها را درست تعریف کرده که من آن کتاب را دارم. یکی این کتاب است. یکی هم یک کتاب دیگری است که یکی دو سال پیش آن را خواندم. آن هم مشروح قضایای حادثهی سال ۱۳۱۴ مسجد گوهرشاد را با مقدمات و مؤخرات و جزئیاتش نوشته. مثلاً جلساتی که در منزل مرحوم آقازاده (۴) تشکیل شده یا فرض بفرمائید که آنچه در صحن کهنه -صحن انقلاب- اتفاق افتاده یا اینکه اول بهلول کجا رفت، بعد آمد کجا، بعد چه جوری شد؛ اینها همه هست. کمااینکه در خود خاطرات بهلول هم -در اولش- هست. البته من کتاب خاطرات بهلول را نخواندهام اما چون از خود ایشان شفاهاً شنیدم، میدانم که همان چیزهایی که شنیدم، در آن کتاب هست -البته آن کتاب مدتی دست من بود؛ قبل از اینکه چاپ بشود آن را به من داده بود- ایشان جزئیات حادثهی آن دو سه روزی را که در اینجا بوده و روی منبر بوده -اول مسجد گوهرشاد را، بعد صحن کهنه و صحن نو و باز دوباره مسجد گوهرشاد را تا وقتی که فرار میکند از اینجا و میرود- در مقدمهی کتاب به احتمال زیاد آورده. بنابراین کتابهای دیگری وجود دارد. البته همینطور که گفتم، یک کتابی هست که تاریخ و گزارش آن حادثه است. بخشی از آن کتاب یادداشتهای مرحوم شیخ احمد بهار است؛ شیخ احمد بهارِ (۵) رماننویسِ معروف مشهد که در همهی حوادث بوده و روزنامه هم منتشر میکرده و آن روزها هم به مناسبتی روزنامهاش را تعطیل میکند. داستان، در عین حال، متن ماجرا بوده. بخشی از آن کتابی که عرض میکنم خاطرات اوست. باید اینها را بگردید پیدا کنید.
نکتهی دوم اینکه ببینید اصلاً قضیهی مسجد گوهرشاد برای چه به وجود آمد؟ این را فراموش نکنیم. نکتهی محوری، مرحوم حاج آقا حسین قمی است .(۶) مرحوم حاج آقا حسین قمی سر مسئلهی کشف حجاب گفت من میروم با رضا شاه صحبت میکنم و مجبورش میکنم که گوش کند. با همین نیت از مشهد بلند شد رفت تهران، که البته وقتی رسید تهران، ایشان را از طرف دولتیها هدایت کردند به شاه عبدالعظیم و آنجا در یک جایی نگه داشتند و شاه هم ملاقات نداد. البته ایشان گفته بود میروم و به او میگویم؛ اگر گوش کرد که هیچی، اگر گوش نکرد همانجا خودم خفهاش میکنم، میکشمش مثلاً؛ با این نیت رفته بود و نشد که ملاقات کند و بعد هم از همانجا ایشان را تبعید کردند به عراق. وقتی که ایشان در تهران بود، علمای مشهد در مسجد گوهرشاد جمع شدند برای اینکه بگویند که اولاً آقای حاج آقا حسین برگردند به مشهد؛ ثانیاً حرفهایی که ایشان خواستهاند، باید تحقق پیدا کند.
اصلاً اجتماع علما در کشیک خانهی مسجد گوهرشاد که بعد منجر به اجتماع مردم شد، برای این بود. یعنی عنصرِ مرحوم حاج آقا حسین قمی فراموش نشود؛ یک ملّای واقعاً مجاهدِ فیسبیلاللهِ نترسِ آمادهای که حاضر بود برود در دهان شیر دیگر، یعنی هیچ اِبایی نداشت. از اینجا هم که بلند شد رفت، تنها رفت؛ با خودش مثلاً حَشم و خَدم و اینها نبرد، فقط دوتا از پسرهایش ظاهراً رفتند. این نکتهی قابل توجهی است.
نکتهی بعدی این است که مرحوم آقازاده فراموش نشود. آقازاده در قضایای مسجد گوهرشاد دخالتی نداشته، لکن دستگاه دربار، او را متهم کردند. بعد هم به خاطر همین اتهام، آقازاده را که در مشهد دارای شأن خیلی زیادی بود -اصلاً کسی تصور نمیکرد که مأمور دولتی به خانهی آقازاده برود، یعنی تا این حد که مأمور جرأت کند برود خانهی آقازاده- مأمورین رفتند در خانه گرفتند او را، کشیدنش بیرون، بدون اینکه اجازه بدهند حتی لباس مرتبی تنش کند، برش داشتند از مشهد اول بردند یزد و مدتی آنجا بود، بعد هم به تهران و بعد از یکی دو سال مسمومش کردند و شهیدش کردند. ببینید اینها عناصر مهم قضیهی مربوط به مسجد گوهرشاد است.
یک نکتهی دیگر این است که ببینید یک وقت قضیهی مسجد گوهرشاد را از نگاه یک فاجعهی تاریخی که اتفاق افتاده نگاه میکنید؛ آن همین است دیگر، همینی است که تصویرهایش این جوری کشیده میشود؛ یعنی یک عده مردم مؤمن برای خاطر مقصودی در یک جای مقدسی جمع شدند، مأمورین دولتی ریختند اینها را کشتند. البته کشتار فقط در مسجد هم نبوده، بلکه بیرون، در فلکه -آن فلکهی قدیم که البته حالا دیگر نیست- بست پایین خیابان، جلوی آن باصطلاح خیابان تهران، یعنی خیابان امام رضا (علیهالسلام) این جاها همه آدم کشته شده. همین درِ جنوبی مسجد گوهرشاد که الان آن درِ جنوبی بسته است و در محلش صحن قدس را درست کردهاند، آنجا به عوض صحن قدس یک راهرویی بود که میآمد در مسجد گوهرشاد و در همان راهرو عدهی زیادی کشته شدند که قضایایش را من نمیدانم کجا خواندم و الان واقعاً یادم نیست که این را خواندم اما مطلعم که همانجا عدهای را کشتند. کسانی میگویند ما از بالاخانه نگاه میکردیم و میدیدیم که مردم را میکشند و نیمهجان سوار کامیون میکنند و میبرند و در منطقهی عَلمدشت هم دفن میکنند؛ همان حرفهایی که معروف است. پس بنابراین یک نگاه، این نگاه است؛ نگاه یک فاجعهای که در مشهد به مناسبت حجاب اتفاق افتاده.
یک مسئله که به نظر من از این دایرهاش خیلی وسیعتر و مهمتر است، خود اصل مسئلهی حجاب است. حالا من دیدم که دوستان اینجا «روضهخوانی ممنوع» را مطرح کرده بودند، اما «حجاب ممنوع» یک موضوع خیلی مهمی است، که حالا خاطراتی هم که شما اینجا نقل کردهاید، غالباً دربارهی همین مسئلهی حجاب است. البته در این دو سه تا خاطرهای که من خواندم، خیلی چیزهای برجستهای نبود. خیلی چیزها را میشود پیدا کرد؛ حالا در ذهنیات خود ما حرفهایی هست و کسانی که در سنین ما هستند از بزرگترهایشان شنیدهاند، از مادرهایشان مثلاً که خودشان مواجه بودهاند و از خواهرهایشان مثلاً شنیدهاند؛ هستند هنوز افراد زیادی از این قبیل. مسئلهی حجاب دیگر مخصوص مشهد و مسجد گوهرشاد هم نیست.
یک قضیهی وسیعِ همهجایی سراسری است در کشور و اقدامی که رضا شاه کرد و مواجهههایی که با رضا شاه شد. اینقدر هم دربارهی قضیهی حجاب، خاطره و داستان و اینها میتوانید پیدا بکنید که من خیال میکنم مجموعهاش یک چیز عظیمی خواهد شد. حالا شما گفتید مثل اینکه یکی از آقایان هم -نمیدانم کدام یکی از آقایان بودند- بنا دارند رمان بنویسند. خیلی به نظر من مسئلهی مهمی است که باز این هم از همان مسائلی است که درست رویش کار نشده و توضیح داده نشده.
یک مسئلهی دیگر آنهاییاند که نقشآفرینی کردند. ببینید شخصیتهای فرهنگی معروف زمان رضا شاه، مثلاً علی اصغر حکمت (۷) -اینها چهرهها هستند دیگر- در قضیهی کشف حجاب نقش ایفا کردند، نقش استعماری ایفا کردند، یعنی آن پشت جبههی حقیقی رضا شاه اینها بودند. رضا شاه تفنگ دستش بوده و اینها کسانی بودهاند که فکر میساختند و به رضا شاه جهتگیری میدادند که او تفنگ را کجا به کار ببرد. به نظر من این شخصیتهای فرهنگی خیلی مؤثرند، چهرههای اینها شناخته بشود. رضاخان فقط یک سفر خارجی رفت و آن هم به ترکیه بود در زمان آتاترک. آنجا زنهای بیحجاب را آوردند به او نشان دادند. ایدهی بیحجابی را به او تزریق کردند و بعد این دُور و بریهایش گفتند راه تمدن و اینها همین کاری است که آتاترک کرده و از آن وقت او به فکر فرو رفت و مقدماتش را شروع کرد. بعد ۱۳۱۴ دیگر اجباری شد اما قبلاً چیزهای دیگری بود.
نکتهی دیگر شخصیتهاییاند که اقدام کردند و کار کردند و میشود از آنها اسم آورد. امام (رضواناللهعلیه) یک بار به ما گفتند که من هیچکس را به شجاعت مرحوم آقای کاشانی ندیدم، ایشان مدرس را هم دیده بودند، اما درعینحال گفتند کاشانی. بعد سه قضیه از مرحوم کاشانی نقل کردند که دو تایش مربوط به همین قضایای مربوط به پهلوی است و متأسفانه سومیاش را من یادم نیست. آن قضیهای که بهطور مشخص مربوط به قضیهی حجاب است این است که گفتند خانهی ایشان در پامنار بود، مأمور کلانتری آنجا آمد پیش آقای کاشانی و گفت که مثلاً فرماندهمان سلام رساندند و گفتند که شبِ مثلاً سهشنبه، شما و خانوادهتان در فلان مجلس دعوتید -دعوت میکردند دیگر که با زنهایشان سربرهنه بیایند؛ حالا آمده بوده از آقای کاشانی دعوت میکرده- آقای کاشانی یک تشری به او میزند و تندی میکند. او میگوید که آقا فرمانده گفتند. آقای کاشانی میگوید -نزدیک به این تعبیر که- خیلی غلط زیادی کردند فرماندهتان !(۸) بعد او دستپاچه میشود، میگوید آقا مقامات بالا این را گفتند. آقای کاشانی باز میگوید مقامات بالا -نزدیک به این تعبیر که- خیلی غلط زیادی کردند این حرف را زدند! پا شو برو گمشو! میآید به رئیس کلانتری میگوید. او میگوید بابا نزدیک این سید نروید، خطرناک است. غرض، از این جور قضایا هست در مسائل مربوط به حجاب.
جز همین فهرست دستگیرشدگان یکی هم مرحوم آشیخ هاشم قزوینی است دیگر که استاد ما بود. ایشان مدرّس درجهی یک بود در مشهد و ما سالها درس ایشان میرفتیم. ایشان میگفت که وقتی کشف حجاب شد، خب همه ناراحت بودند. دیدیم یکی از آقایان خیلی خوشحال است. گفتیم شما چطور [این قدر خوشحالی]؟ گفت خیلی کار خوبی شد، بگذار مردم بفهمند من چهل سال با چه کسی زندگی کردهام !(۹) غرض، حرف و گفت و نقل در حواشی مسئلهی حجاب خیلی زیاد است. من البته سالی که کشف حجاب شد، در دنیا نبودم؛ بنده متولد ۱۳۱۸ هستم یعنی چهار سال بعد از کشف حجاب، ولیکن خب مادرم و اینها نقل میکردند قضایا را و اینکه در خانه میماندند، مدت ها بیرون نمیرفتند و برای بیرون رفتنهای اضطراری چه مشکلاتی را تحمل میکردند. هم از مادرم شنیدیم و هم از زنهای دیگر شنیدیم. خیلی قضایای واقعاً دردناکی است که اتفاق افتاده. اینها همه باید دیده بشود. یعنی اگر واقعاً مسئلهی حجاب بحث میشود، این قضایا دیده بشود. پس مسئلهی حجاب یک مسئلهای شد جدای از قضیهی مسجد گوهرشاد، یعنی یک مسئلهی فراگیر بزرگِ مهم. به هر حال ما از زحمات آقایان خیلی متشکر هستیم. خداوند انشاءالله موفق و مؤیدتان بدارد.
۱) آقای وحید جلیلی، معاون فرهنگی - اجتماعی شهرداری مشهد
۲) "قیام گوهرشاد" نوشتهی سینا واحد
۳) "بر بامهای متصل"، نوشتهی عبدالله اسفندیاری، مؤسسهی نشر عروج؛ بیان مقطعی از تاریخ سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰
۴) ۱۲۹۴ – ۱۳۵۶ ه. ق؛ حاج میرزا محمد آقازادهی خراسانی فرزند ارشد آخوند خراسانی قدس سره؛ از علمای نافذ در بین مردم بود که تمامقد در مقابل رضاخان ایستاد و بعد از واقعهی گوهرشاد به دستور رضاخان دستگیر و در تهران زندانی شد و بعد توسط عوامل رضاخان به شهادت رسید.
۵) ۱۲۶۸ – ۱۳۳۶ ه. ش؛ نویسنده، شاعر، روزنامهنگار و از مبارزان ضد استعمار؛ روزنامهی "بهار" را در سال ۱۲۹۶ ه. ش در مشهد منتشر کرد.
۶) ۱۲۸۲ – ۱۳۶۶ ه. ق
۷) ۱۳۱۰ – ۱۴۰۰ ه. ق؛ وزیر معارف رضاخان در دولت ذکاء الملک فروغی؛ از افراد اثرگذار در قضیهی کشف حجاب بود. از جمله اینکه در بهمن ۱۳۱۳ در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور کشف حجاب داد.
۸) خندهی حضار
۹) خندهی حضار و معظمله
بسم الله الرّحمن الرّحیم
اولاً خیلی تشکر میکنم از برادران عزیز، همچنین از آقای جلیلی (۱) که واقعاً زحمت کشیدید، کار نویی را انجام دادید. این خیلی مایهی تأسف است که حادثهی مسجد گوهرشاد با این عظمت و با این اهمیت هیچ انعکاسی در تاریخ ما، در ادبیات ما، در کتابهای رمان ما نداشته باشد. خب الحمدلله خوب کار کردهاید. تا آن مقداری که بنده دیدم و آن مقداری که حالا فهم بنده اقتضا میکند، خیلی به نظرم جالب و خوب آمد؛ هم کارهای نقّاشی و گرافیکی و همچنین کارهای گزارشی و روایتی؛ خیلی خوب بود. من دو سه تا نکته را عرض بکنم:
اولاً راجع به مسئلهی مسجد گوهرشاد، غیر از آن کتابی که آقای وحید جلیلی اشاره کردند ،(۲) باز هم کتاب هست. یک کتابی (۳) در قالب رمان یا داستان نوشته شده، اما تاریخ همین حادثه است و من آن را خواندهام و میدانم، و با اطلاعاتی که من در ذهنم بوده تطبیق میکند. همین داستان مسجد گوهرشاد است با مقدمات و مؤخراتش، و اسم همهی این شخصیتها در آن هست و ماجراها را درست تعریف کرده که من آن کتاب را دارم. یکی این کتاب است. یکی هم یک کتاب دیگری است که یکی دو سال پیش آن را خواندم. آن هم مشروح قضایای حادثهی سال ۱۳۱۴ مسجد گوهرشاد را با مقدمات و مؤخرات و جزئیاتش نوشته. مثلاً جلساتی که در منزل مرحوم آقازاده (۴) تشکیل شده یا فرض بفرمائید که آنچه در صحن کهنه -صحن انقلاب- اتفاق افتاده یا اینکه اول بهلول کجا رفت، بعد آمد کجا، بعد چه جوری شد؛ اینها همه هست. کمااینکه در خود خاطرات بهلول هم -در اولش- هست. البته من کتاب خاطرات بهلول را نخواندهام اما چون از خود ایشان شفاهاً شنیدم، میدانم که همان چیزهایی که شنیدم، در آن کتاب هست -البته آن کتاب مدتی دست من بود؛ قبل از اینکه چاپ بشود آن را به من داده بود- ایشان جزئیات حادثهی آن دو سه روزی را که در اینجا بوده و روی منبر بوده -اول مسجد گوهرشاد را، بعد صحن کهنه و صحن نو و باز دوباره مسجد گوهرشاد را تا وقتی که فرار میکند از اینجا و میرود- در مقدمهی کتاب به احتمال زیاد آورده. بنابراین کتابهای دیگری وجود دارد. البته همینطور که گفتم، یک کتابی هست که تاریخ و گزارش آن حادثه است. بخشی از آن کتاب یادداشتهای مرحوم شیخ احمد بهار است؛ شیخ احمد بهارِ (۵) رماننویسِ معروف مشهد که در همهی حوادث بوده و روزنامه هم منتشر میکرده و آن روزها هم به مناسبتی روزنامهاش را تعطیل میکند. داستان، در عین حال، متن ماجرا بوده. بخشی از آن کتابی که عرض میکنم خاطرات اوست. باید اینها را بگردید پیدا کنید.
نکتهی دوم اینکه ببینید اصلاً قضیهی مسجد گوهرشاد برای چه به وجود آمد؟ این را فراموش نکنیم. نکتهی محوری، مرحوم حاج آقا حسین قمی است .(۶) مرحوم حاج آقا حسین قمی سر مسئلهی کشف حجاب گفت من میروم با رضا شاه صحبت میکنم و مجبورش میکنم که گوش کند. با همین نیت از مشهد بلند شد رفت تهران، که البته وقتی رسید تهران، ایشان را از طرف دولتیها هدایت کردند به شاه عبدالعظیم و آنجا در یک جایی نگه داشتند و شاه هم ملاقات نداد. البته ایشان گفته بود میروم و به او میگویم؛ اگر گوش کرد که هیچی، اگر گوش نکرد همانجا خودم خفهاش میکنم، میکشمش مثلاً؛ با این نیت رفته بود و نشد که ملاقات کند و بعد هم از همانجا ایشان را تبعید کردند به عراق. وقتی که ایشان در تهران بود، علمای مشهد در مسجد گوهرشاد جمع شدند برای اینکه بگویند که اولاً آقای حاج آقا حسین برگردند به مشهد؛ ثانیاً حرفهایی که ایشان خواستهاند، باید تحقق پیدا کند.
اصلاً اجتماع علما در کشیک خانهی مسجد گوهرشاد که بعد منجر به اجتماع مردم شد، برای این بود. یعنی عنصرِ مرحوم حاج آقا حسین قمی فراموش نشود؛ یک ملّای واقعاً مجاهدِ فیسبیلاللهِ نترسِ آمادهای که حاضر بود برود در دهان شیر دیگر، یعنی هیچ اِبایی نداشت. از اینجا هم که بلند شد رفت، تنها رفت؛ با خودش مثلاً حَشم و خَدم و اینها نبرد، فقط دوتا از پسرهایش ظاهراً رفتند. این نکتهی قابل توجهی است.
نکتهی بعدی این است که مرحوم آقازاده فراموش نشود. آقازاده در قضایای مسجد گوهرشاد دخالتی نداشته، لکن دستگاه دربار، او را متهم کردند. بعد هم به خاطر همین اتهام، آقازاده را که در مشهد دارای شأن خیلی زیادی بود -اصلاً کسی تصور نمیکرد که مأمور دولتی به خانهی آقازاده برود، یعنی تا این حد که مأمور جرأت کند برود خانهی آقازاده- مأمورین رفتند در خانه گرفتند او را، کشیدنش بیرون، بدون اینکه اجازه بدهند حتی لباس مرتبی تنش کند، برش داشتند از مشهد اول بردند یزد و مدتی آنجا بود، بعد هم به تهران و بعد از یکی دو سال مسمومش کردند و شهیدش کردند. ببینید اینها عناصر مهم قضیهی مربوط به مسجد گوهرشاد است.
یک نکتهی دیگر این است که ببینید یک وقت قضیهی مسجد گوهرشاد را از نگاه یک فاجعهی تاریخی که اتفاق افتاده نگاه میکنید؛ آن همین است دیگر، همینی است که تصویرهایش این جوری کشیده میشود؛ یعنی یک عده مردم مؤمن برای خاطر مقصودی در یک جای مقدسی جمع شدند، مأمورین دولتی ریختند اینها را کشتند. البته کشتار فقط در مسجد هم نبوده، بلکه بیرون، در فلکه -آن فلکهی قدیم که البته حالا دیگر نیست- بست پایین خیابان، جلوی آن باصطلاح خیابان تهران، یعنی خیابان امام رضا (علیهالسلام) این جاها همه آدم کشته شده. همین درِ جنوبی مسجد گوهرشاد که الان آن درِ جنوبی بسته است و در محلش صحن قدس را درست کردهاند، آنجا به عوض صحن قدس یک راهرویی بود که میآمد در مسجد گوهرشاد و در همان راهرو عدهی زیادی کشته شدند که قضایایش را من نمیدانم کجا خواندم و الان واقعاً یادم نیست که این را خواندم اما مطلعم که همانجا عدهای را کشتند. کسانی میگویند ما از بالاخانه نگاه میکردیم و میدیدیم که مردم را میکشند و نیمهجان سوار کامیون میکنند و میبرند و در منطقهی عَلمدشت هم دفن میکنند؛ همان حرفهایی که معروف است. پس بنابراین یک نگاه، این نگاه است؛ نگاه یک فاجعهای که در مشهد به مناسبت حجاب اتفاق افتاده.
یک مسئله که به نظر من از این دایرهاش خیلی وسیعتر و مهمتر است، خود اصل مسئلهی حجاب است. حالا من دیدم که دوستان اینجا «روضهخوانی ممنوع» را مطرح کرده بودند، اما «حجاب ممنوع» یک موضوع خیلی مهمی است، که حالا خاطراتی هم که شما اینجا نقل کردهاید، غالباً دربارهی همین مسئلهی حجاب است. البته در این دو سه تا خاطرهای که من خواندم، خیلی چیزهای برجستهای نبود. خیلی چیزها را میشود پیدا کرد؛ حالا در ذهنیات خود ما حرفهایی هست و کسانی که در سنین ما هستند از بزرگترهایشان شنیدهاند، از مادرهایشان مثلاً که خودشان مواجه بودهاند و از خواهرهایشان مثلاً شنیدهاند؛ هستند هنوز افراد زیادی از این قبیل. مسئلهی حجاب دیگر مخصوص مشهد و مسجد گوهرشاد هم نیست.
یک قضیهی وسیعِ همهجایی سراسری است در کشور و اقدامی که رضا شاه کرد و مواجهههایی که با رضا شاه شد. اینقدر هم دربارهی قضیهی حجاب، خاطره و داستان و اینها میتوانید پیدا بکنید که من خیال میکنم مجموعهاش یک چیز عظیمی خواهد شد. حالا شما گفتید مثل اینکه یکی از آقایان هم -نمیدانم کدام یکی از آقایان بودند- بنا دارند رمان بنویسند. خیلی به نظر من مسئلهی مهمی است که باز این هم از همان مسائلی است که درست رویش کار نشده و توضیح داده نشده.
یک مسئلهی دیگر آنهاییاند که نقشآفرینی کردند. ببینید شخصیتهای فرهنگی معروف زمان رضا شاه، مثلاً علی اصغر حکمت (۷) -اینها چهرهها هستند دیگر- در قضیهی کشف حجاب نقش ایفا کردند، نقش استعماری ایفا کردند، یعنی آن پشت جبههی حقیقی رضا شاه اینها بودند. رضا شاه تفنگ دستش بوده و اینها کسانی بودهاند که فکر میساختند و به رضا شاه جهتگیری میدادند که او تفنگ را کجا به کار ببرد. به نظر من این شخصیتهای فرهنگی خیلی مؤثرند، چهرههای اینها شناخته بشود. رضاخان فقط یک سفر خارجی رفت و آن هم به ترکیه بود در زمان آتاترک. آنجا زنهای بیحجاب را آوردند به او نشان دادند. ایدهی بیحجابی را به او تزریق کردند و بعد این دُور و بریهایش گفتند راه تمدن و اینها همین کاری است که آتاترک کرده و از آن وقت او به فکر فرو رفت و مقدماتش را شروع کرد. بعد ۱۳۱۴ دیگر اجباری شد اما قبلاً چیزهای دیگری بود.
نکتهی دیگر شخصیتهاییاند که اقدام کردند و کار کردند و میشود از آنها اسم آورد. امام (رضواناللهعلیه) یک بار به ما گفتند که من هیچکس را به شجاعت مرحوم آقای کاشانی ندیدم، ایشان مدرس را هم دیده بودند، اما درعینحال گفتند کاشانی. بعد سه قضیه از مرحوم کاشانی نقل کردند که دو تایش مربوط به همین قضایای مربوط به پهلوی است و متأسفانه سومیاش را من یادم نیست. آن قضیهای که بهطور مشخص مربوط به قضیهی حجاب است این است که گفتند خانهی ایشان در پامنار بود، مأمور کلانتری آنجا آمد پیش آقای کاشانی و گفت که مثلاً فرماندهمان سلام رساندند و گفتند که شبِ مثلاً سهشنبه، شما و خانوادهتان در فلان مجلس دعوتید -دعوت میکردند دیگر که با زنهایشان سربرهنه بیایند؛ حالا آمده بوده از آقای کاشانی دعوت میکرده- آقای کاشانی یک تشری به او میزند و تندی میکند. او میگوید که آقا فرمانده گفتند. آقای کاشانی میگوید -نزدیک به این تعبیر که- خیلی غلط زیادی کردند فرماندهتان !(۸) بعد او دستپاچه میشود، میگوید آقا مقامات بالا این را گفتند. آقای کاشانی باز میگوید مقامات بالا -نزدیک به این تعبیر که- خیلی غلط زیادی کردند این حرف را زدند! پا شو برو گمشو! میآید به رئیس کلانتری میگوید. او میگوید بابا نزدیک این سید نروید، خطرناک است. غرض، از این جور قضایا هست در مسائل مربوط به حجاب.
جز همین فهرست دستگیرشدگان یکی هم مرحوم آشیخ هاشم قزوینی است دیگر که استاد ما بود. ایشان مدرّس درجهی یک بود در مشهد و ما سالها درس ایشان میرفتیم. ایشان میگفت که وقتی کشف حجاب شد، خب همه ناراحت بودند. دیدیم یکی از آقایان خیلی خوشحال است. گفتیم شما چطور [این قدر خوشحالی]؟ گفت خیلی کار خوبی شد، بگذار مردم بفهمند من چهل سال با چه کسی زندگی کردهام !(۹) غرض، حرف و گفت و نقل در حواشی مسئلهی حجاب خیلی زیاد است. من البته سالی که کشف حجاب شد، در دنیا نبودم؛ بنده متولد ۱۳۱۸ هستم یعنی چهار سال بعد از کشف حجاب، ولیکن خب مادرم و اینها نقل میکردند قضایا را و اینکه در خانه میماندند، مدت ها بیرون نمیرفتند و برای بیرون رفتنهای اضطراری چه مشکلاتی را تحمل میکردند. هم از مادرم شنیدیم و هم از زنهای دیگر شنیدیم. خیلی قضایای واقعاً دردناکی است که اتفاق افتاده. اینها همه باید دیده بشود. یعنی اگر واقعاً مسئلهی حجاب بحث میشود، این قضایا دیده بشود. پس مسئلهی حجاب یک مسئلهای شد جدای از قضیهی مسجد گوهرشاد، یعنی یک مسئلهی فراگیر بزرگِ مهم. به هر حال ما از زحمات آقایان خیلی متشکر هستیم. خداوند انشاءالله موفق و مؤیدتان بدارد.
۱) آقای وحید جلیلی، معاون فرهنگی - اجتماعی شهرداری مشهد
۲) "قیام گوهرشاد" نوشتهی سینا واحد
۳) "بر بامهای متصل"، نوشتهی عبدالله اسفندیاری، مؤسسهی نشر عروج؛ بیان مقطعی از تاریخ سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰
۴) ۱۲۹۴ – ۱۳۵۶ ه. ق؛ حاج میرزا محمد آقازادهی خراسانی فرزند ارشد آخوند خراسانی قدس سره؛ از علمای نافذ در بین مردم بود که تمامقد در مقابل رضاخان ایستاد و بعد از واقعهی گوهرشاد به دستور رضاخان دستگیر و در تهران زندانی شد و بعد توسط عوامل رضاخان به شهادت رسید.
۵) ۱۲۶۸ – ۱۳۳۶ ه. ش؛ نویسنده، شاعر، روزنامهنگار و از مبارزان ضد استعمار؛ روزنامهی "بهار" را در سال ۱۲۹۶ ه. ش در مشهد منتشر کرد.
۶) ۱۲۸۲ – ۱۳۶۶ ه. ق
۷) ۱۳۱۰ – ۱۴۰۰ ه. ق؛ وزیر معارف رضاخان در دولت ذکاء الملک فروغی؛ از افراد اثرگذار در قضیهی کشف حجاب بود. از جمله اینکه در بهمن ۱۳۱۳ در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور کشف حجاب داد.
۸) خندهی حضار
۹) خندهی حضار و معظمله
پمپئو: ترامپ در موضوع ایران اخلاقمدارانه رفتار میکند
وزیر خارجه آمریکا بار دیگر به تکرار اظهارات بیاساس علیه ایران پرداخت.
پمپئو: ترامپ در موضوع ایران اخلاقمدارانه رفتار میکند
به گزارش خبرداغ به نقل از رویترز، «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در گفتوگویی با یک شبکه آمریکایی مدعی شد: «دونالد ترامپ»، رئیسجمهوری ما در ارتباط با موضوع ایران بسیار اخلاق مدارانه رفتار میکند. ترامپ متوجه این شد که برجام توافقی بد و شکستی برای ما است؛ چرا که این توافق امکان دستیابی به سلاح هستهای را برای ایران فراهم میکرد.
وی در ادامه مدعی شد: ما به دنبال کاهش منابع درآمد ایران هستیم تا از این طریق مانع از حمایت از تروریسم شویم.
پمپئو در ادامه اظهارات بیاساس خود گفت: ما خواهان تشکیل ائتلافی بینالمللی برای مقابله با ایران و تامین امنیت و آزادی تردد در خلیج فارس هستیم.
تشکیل ائتلافی بینالمللی به سرکردگی آمریکا ازسال 2014 تاکنون درسوریه و عراق به خاطر کمک، حمایت و پشتیبانی از تروریست های داعش بوده است، نه مبارزه با تروریست های داعش
شورای امنیت جنایات وحشیانه ائتلاف آمریکا در سوریه را متوقف کند
وزارت خارجه سوریه با ارسال نامه به سازمان ملل و شورای امنیت اقدام فوری برای توقف جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا در این کشور را خواستار شد.
تاریخ: ۰۶ مهر ۱۳۹۶ - ۱۸:۰۴
شورای امنیت جنایات وحشیانه ائتلاف آمریکا در سوریه را وزارت خارجه سوریه به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت درباره تداوم جنایات ائتلاف آمریکا در سوریه نامه فرستاد.
دمشق تأکید کرد که ائتلاف آمریکا به جنایت و تجاوز به حاکمیت ارضی سوریه و افراد غیر نظامی بی گناه ادامه میدهد.
وزارت خارجه سوریه بار دیگر از شورای امنیت خواست که برای توقف جنایات وحشیانه و نقض حقوق بین الملل و بشر توسط ائتلاف آمریکا اقدامات فوری را اتخاذ کند.
در همین راستا، وزارت خارجه سوریه چندی پیش از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا آمریکا و کشورهای عضو «ائتلاف بین المللی ضد داعش» را به دلیل کشتار غیر نظامیان سوریه و بمباران زیر ساختهای این کشور مجازات کند.
وزارت خارجه سوریه اعلام کرده بود که ائتلاف آمریکایی به بهانه مبارزه با تروریسم، علیه غیرنظامیان سوری مرتکب جنایت می شود و بیمارستان ها، مدارس، پلها و سدها را هدف قرار می دهد.
وزارت خارجه سوریه تصریح کرد که ائتلاف بین المللی ضد داعش با کسانی که علیه تروریسم میجنگند، هدف قرار می دهد.
درپاسخ به وزارت خارجه سوریه
درپاسخ به دیوان کیفری بین المللی خیانتکارضد کل بشریت
درپاسخ به رئیس بی ادب، بی فرهنگ و بی شخصیت شورای امنیت سازمان ملل متحد خیانتکار
درپاسح به رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد خیانتکار
درپاسخ به رئیس شورای حقوق بشرسازمان ملل متحد خیانتکار
درپاسخ به دبیرکل سازمان ملل متحد خیانتکار
درپاسخ به نماینده نجس وحشی، بی ادب، فرهنگ و بی شخصیت آمریکا درسازمان ملل متحد خیانتکار
شورای امنیت سازمان ملل متحد درمدت 7 سال است شریک جنایات آمریکا درسوریه است.
آمریکا با حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد درسوریه جنایت می کند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد خودش عامل اصلی جنگ درسوریه است.
جنایات وحشیانه ائتلاف آمریکا در سوریه ازسوی سازمان های بین المللی مورد حمایت قرارمی گیرد.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازسوی مدعیان دروغین حقوق بشرمورد حمایت قرارمی گیرد.
سازمان های بین المللی درجنایت های ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا هستند.
تمام جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به خاطربی قانونی، بی عدالتی، بی نظمی وخیانت های تمام سازمان های بین المللی است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا فرقی با داعش ندارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا هیچ تفاوتی با گروه های تروریستی دیگرندارد..
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ثابت که حامی تروریسم است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ثابت کرد که حامی داعش است.
داعش وائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا یکی هستند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا و تمام سازمان های بین المللی همچنان حامی تروریسم هستند.
سازمان های بین المللی درباره جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا کاری ازدستشان برنمی آید.
دربرابرجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سکوت نمی کنیم.
نهاد های بین المللی ازجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حمایت می کنند.
برای اثبات کمک ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به داعش و دیگرگروه های تروریستی اسناد زیادی وجود دارد.
دربرابراشغالگری ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سکوت نمی کنیم.
چرا کسی جنایات وحشیانه تجاوز نظامی ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به سوریه را محکوم نکرد؟
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا مانند رژیم صهیونیستی هیچگاه به قوانین بین المللی احترامی نمی گذارد.
حمایت ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازداعش ادامه دارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا منبع اصلی تروریسم بین المللی است.
ارتباط ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش آشکاراست.
مردم دنیا ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا را محکوم می کند اما شورای امنیت سازمان ملل متحد بی شرمانه ازجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حمایت می کند!
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا مرتکب جنایت جنگی درسوریه شده است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا مقصر اصلی طولانی شدن جنگ درسوریه است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا مدعی مبارزه تروریسم است ولی درحقیقت ازتروریسم حمایت می کند.
.ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا مدعی مبارزه داعش است ولی درحقیقت ازداعش حمایت می کند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درمدت سه سال است به دروغ شعار مبارزه با تروریسم، داعش و دیگرگروه های تروریستی سرمی دهند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه ازتروریست ها حمایت می کنند.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به ارتش سوریه موجب تقویت موضع تروریست های سوریه شده است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا فقط امنیت تروریسم و تروریست های داعش تامین می کنند.
حمله جنگند ه های ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به دیرالزور عمدی و هماهنگی داعش بود.
قدرت گرفتن داعش درسوریه وعراق با کمک ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا بوده است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا دوباره به کمک داعش آمد.
حمایت ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازتروریست های داعش و تکفیری ها صدای مردم دنیا را درآورد.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا آبروی مدعیان حقوق بشربرده است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا آبروی سازمان های بین المللی برده است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا آبروی مدعیان دفاع از حقوق بشربرده است.
دوستان ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حامی داعش هستند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا بسیارخطرناک ترازداعش است.
دست ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه وعراق درحمایت ازداعش روشده است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازتکفری ها بدتراست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش مهربان است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش ارتباط دارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به علت جنایات جنگی درسوریه وعراق باید محاکمه شوند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازداعش حمایت می کنند.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا برای حمایت ازداعش است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازداعش حمایت نظامی کنند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا که حقوق بشر را رعایت نمی کنند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا احترامی برای زندگی بشری قائل نیست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به دنبال جنگ با تروریسم نیست وفقط به دنبال منافع خودش است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به دنبال جنگ با داعش نیست وفقط به دنبال منافع خودش است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا داعش را مدیریت می کند.
تمام سازمان های بین المللی ازکمک ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به داعش و تروریست های سوریه آگاه است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نیروی هوایی داعش درعراق وسوریه است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نیروی هوایی القاعده، داعش و جبهه النصره شده است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نفرت مردم دنیا ازائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا را افزایش می دهد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حامی تروریسم است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درحال کمک داعش است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا تروریست پروراست!
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا یک دروغگوست و دروغ های زیادی گفته است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا روی اسرائیل را سفید کرده است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با بمباران وحشیانه مردم سوریه وعراق روی اسرائیل را سفید کرد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا متهم به حمایت ازداعش درعراق وسوریه است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا قوانین بین المللی را زیرپا گذاشت است.
کاری می کنیم ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا اقدامتش پشیمان شود.
سوریه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نیست.
عراق ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نیست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا باید ازعراق وسوریه خارج شوند.
جنایات جنگی ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا وداعش یک هدف را دنبال می کنند.
جنایت سازمان یافته علیه مردم عراق وسوریه توسط ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا، حقوق بشر حیوان وحشی کجاست؟
داعش سلاح های ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا دراختیاردارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش همدست است.
درهرجای عراق و سوریه جنایتی رخ می داعش دست ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درکاراست.
سکوت دربرابرجنایت ازخود جنایت بدتراست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا شریک ریخته شدن خون سوری هاست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا شریک ریخته شدن خون عراقی هاست.
کشتار عراقی ها و سوری ها جنایت جنگی است ولی ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا تاکنون نمی فهمند.
ائتلاف بینالمللی غیرقانونی به رهبری آمریکا ضد تروریسم با تبلیغات دروغین هیچ کاری تاکنون برای عراق و سوریه نکرده است وهمه جانبه هم از تروریسم، داعش ودیگرگروه های تروریستی کمک وحمایت کرده است وهمچنان نیزادامه می دهد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا دشمن درجه یک سوریه وعراق است.
حضور ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه وعراق غیرقانونی است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به تروریست ها درسوریه خدمت می کنند.
مجامع حقوق بشری تاکنون خفه خون گرفتند و کاری نمی کنند.
و سازمان های بین المللی سکوت اختیارکرده اند.
و این درحالی است که مدعیان حقوق بشرتاکنون خفه خون گرفتند هیچ اعتراضی به این جنایات نمی کنند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا همچنان درحال کمک به داعش است.
حامی اصلی تروریست ها ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا است.
دنیا در برابر کشتار مردم عراق وسوریه توسط جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سکوت کرده است.
امروز دنیا دربرابر کشتار مردم عراق وسوریه توسط ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سکوت کرده.
پشتیبانی هوایی ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا ازتروریست های داعش درمرزسوریه وعراق.
جنایت های وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا کمتر ازداعش نیست.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه فاجعه آمیزاست.
تنها عامل رسیدن داعش به دیرالزور، حمایت های ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا است.
حمله جنگنده های ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به کاروان نیرو های نظامی سوریه.
رفتارائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا را به دقت زیرنظرداریم.
که رفتارجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا را به دقت زیر نظردارد.
نباید درقبال جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سکوت کرد.
هیچ سندی دال برمقابله ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با تروریسم وجود ندارد.
هیچ سندی وجود ندارد که نشان بدهد ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش مقابله می کند.
حمله های ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا درشهررقه سوریه درحدود یک ماه گذشته، 224 کشته برجا گذاشت.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا چگونه می خواهد با دوستانشان بجنگند؟
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا که دشمن سوری است جایگاهی درسوریه ندارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه با تروریست های داعش همکاری می کنند.
هرگونه حمله ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا علیه ارتش سوریه به نفع داعش و دیگرگروه های تروریستی تکفیری است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا احترامی برای زندگی بشری قائل نیست.
ادعاهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درباره مبارزه با تروریسم درسوریه وعراق بی پایه واساس است.
ادعاهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درباره مبارزه با تروریست های داعش درسوریه وعراق بی پایه واساس است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حق صلاحیت مبارزه با تروریسم را ندارد.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا حق صلاحیت مبارزه با داعش را ندارد.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه با حمایت مدعیان دروغین حقوق بشرانجام می شود.
رفتار ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه تهدید آمیزاست.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با تروریسم مبارزه نمی کند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با داعش مبارزه نمی کند.
کمک تسلیحات آمریکا به داعش دراستان دیاله.
اعتراف ارتش آمریکا به قتل 64 غیرنظامی.
ما ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا نداریم.
اعتراف واشنکتن به کشتارشهروندان سوری وعراقی
جنایات وحشیانه حملات ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا دراراضی سوریه جنایات ضد بشری است.
اعتراف واشنگتن به کشته شدن 20 غیرنظامی در حملات هوایی آمریکا در عراق و سوریه
ارتش امریکا به کشته شدن 64 غیر نظامی در حمله های هوایی خود در سوریه و عراق ظرف ده ماه گذشته اذعان کرد.
اعتراف واشنگتن به کشتار شهروندان سوری و عراقی
ائتلاف آمریکا به کشتن ۶۱ غیرنظامی دیگر در عراق و سوریه اعتراف کرد
اعتراف واشنگتن به کشتار شهروندان سوری و عراقی
آمریکا به کشتار شهروندان سوری در الرقه اعتراف کرد
سوریه خواستار پایان دادن به کشتار شهروندان خود از سوی ا
حمله های ائتلاف آمریکایی در رقه، ۲۲۴ کشته بر جا گذاشت
حمله ائتلاف به رهبری آمریکا به کاروان داعش در حال ترک مرز لبنان و سوریه
اعتراف ائتلاف ضد داعش به کشتن ۴۸۴ غیرنظامی در عراق و سوریه
یک پهپاد نیروهای حامی دولت سوریه پس از حمله به نیروهای ائتلاف ضد ...
ادامه کشتار مردم سوریه توسط ائتلاف آمریکایی
رسوایی جدید سازمان ملل؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه.
رسوایی جدید سازمان ملل؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق.
رسوایی جدید شورای امنیت سازمان ملل؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه.
رسوایی جدید شورای حقوق بشرسازمان ملل؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه.
رسوایی جدید سازمان عفو بین ملل؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه.
رسوایی جدید مدعیان حقوق بشر؛ سرپوش گذاشتن برجنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه.
متاسفانه دبیرکل سازمان ملل متحد، رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد، رئیس شورای حقوق بشرسازمان ملل متحد، سازمان عفو بین الملل و مدعیان حقوق بشر فقط تماشا جنایات وحشیانه ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه هستند و هیچ اعتراضی به این جنایات وحشیانه ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا جنایتکار نمی کنند
دشمن شماره یک همه ما ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا است.
دشمن شماره یک همه ما مدعیان حقوق بشراست.
تروریست های سوریه وائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا برای ما یکی هستند.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا سگ های شکارچی رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند.
سیاست جدید دبیرکل سازمان ملل متحد تفاوتی با سیاست بیرکل سابق سازمان ملل متحد درمنطقه خاورمیانه و جهان نخواهد داشت.
ادعای ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا درباره عملیات علیه ضد داعش دروغ است.
ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درحال مرگ است!
رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد شریک جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه است.
رفتارائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درسوریه وعراق غیرانسانی است.
جنایات وحشیانه ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درعراق وسوریه غیرانسانی است.
هیچ کس حق ندارد دستور حمله به نیروهای حامی دولت سوریه را بدهد.
رفتارائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا درقبال سوریه سازنده نیست.
تشکیل ائتلافی بینالمللی به سرکردگی آمریکا ازسال 2014 تاکنون درسوریه و عراق به خاطر کمک، حمایت و پشتیبانی از تروریست های داعش بوده است، نه مبارزه با تروریست های داعش