تصمیم غیرمنتظره دونالد ترامپ درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، باعث شد تا همپیمانان آمریکا و دشمنان محلی و منطقهای و بین المللی این کشور تماسهایی را برای پر کردن خلأ در سوریه برقرار کنند.
به گزارش شهدای ایران؛ به نقل از ایسنا، دو موعد در صدر این تماسها قرار دارند: اول مذاکرات آمریکا و ترکیه در واشنگتن که هشت ژانویه برگزار خواهد شد و دوم مهلت 60 روزهای که برای عقبنشینی نیروهای آمریکایی تعیین شده است.
دمشق درباره تصمیم آمریکا برای خارج کردن نیروهایش از سوریه سکوت کرده است و مسکو منتظر اجرای این تصمیم است. اعراب همپیمان واشنگتن در شرق فرات در نگرانی به سر میبرند و کردها احساس میکنند که مجددا به آنها خیانت شده است. آنکارا از تصمیم آمریکا به شکل محتاطانه استقبال کرده است و پاریس، لندن و برلین شوکه شدهاند و تلاش میکنند تا واشنگتن را منصرف کنند.
بعد از اعلام تصمیم ترامپ، روند طرح ریزی برای عقبنشینی کامل و سریع از شرق فرات، منبج و پایگاه التنف آغاز شده است. فورا دیپلماتهای وابسته به وزارت خارجه آمریکا از سوریه خارج شدند و پیشبینی میشود که ماموران سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) نیز به زودی خارج شوند تا مقدمه برای گردهمآوردن یگانهای نظامی و نیروها برای عقبنشینی روشمند همزمان با مقدمات برای پر کردن خلأ فراهم شود.
دو سناریو مطرح شده است: اول سناریویی است که برهم صالح، رئیسجمهور عراق نیز به آن اشاره کرده است. این سناریو بر این مبناست که رهبرانی از حزب کارگران کردستان از قندیل به سلیمانیه بروند و بعد برای ازسرگیری روابط قدیمی خود با دولت سوریه به دمشق سفر کنند و ارتش سوریه و گارد مرزی به تمامی مناطق مرزی سوریه با ترکیه و عراق بازگردند و پرچم رسمی سوریه در مناطق شرق فرات برافراشته شود. برخی هم حتی احتمال اقدامات مشترک کردها و ارتش سوریه علیه ترکیه را مطرح میکنند. طی دو روز گذشته ارتباط میدانی میان یگانهای مدافع خلق کرد و نیروهای دولتی در قامشلی، حسکه و حومه حلب ادامه داشته است.
تماسهای غیرمستقیمی میان یگانهای مدافع خلق کرد و مسکو هم وجود دارد اما روسیه چندان اشتیاقی برای چنین طرحی ندارد. ترکیه به موجب توافقهایی که با مسکو دارد مایل است نوار امنیتی در شمال حلب و ادلب وجود داشته باشد. با این حال طرح کنترل ارتش سوریه بر مناطق مرزی را هم قبول میکند.
سناریوی دیگر که برخی مسئولان آمریکایی از جمله جیمز جفری، نماینده آمریکا در امور سوریه خواهان اجرای آن هستند پیچیدهتر است. این سناریو بر این مبناست که برای رضایت ترکیه یک منطقه حائل امنیتی به عمق 20 تا 30 کیلومتر در طول نوار مرزی شمال سوریه از جرابلس تا مرزهای ترکیه و عراق ایجاد شود، پستهای دیدهبانی آمریکا در شهرهای کردنشین مرزی تل ابیض، کوبانی و رأس العین برچیده شوند و یگانهای مدافع خلق کرد از مرزها دور شوند.
بر اساس این سناریو نیروهای کرد سوری که توسط پیشمرگهای اقلیم کردستان عراق آموزش دیدهاند و بیشتر به مسعود بارزانی وفادارند به مرزهای سوریه منتقل و در آنجا مستقر شوند، نیروهای عشایر عرب نیز در شمال حلب و شرق فرات برای جنگ با داعش و تغییر توازن جمعیتی مستقر شوند. احمد الجربا، رئیس جریان الغد که هزاران نیروی شبه نظامی عرب در اختیار دارد و هم با کردهای عراق و هم دولت ترکیه رابطه خوبی دارد نیز در این زمینه نقش موثری را ایفا کند. همچنین به عربها اختیارات بیشتری در شهرهایی مثل رقه و الطبقه داده شود.
در این سناریو طرح استقرار نیروهای مرزبانی دولت سوریه هم مطرح میشود تا مورد قبول مسکو و دمشق باشد. همچنین طرح جنگ علیه داعش با حضور عشایر عرب و گروههای شورشی ادامه مییابد. در این طرح پیشبینی شده از 2000 نیروی شورشی که در پایگاه التنف هستند برای پاکسازی داعش استفاده شوند.
مسئله اجرای نقشه راه منبج و عقبنشینی کامل یگانهای مدافع خلق کرد و تشکیل شورای جدید و مسائل دیگر در نشستهای ترکیه و آمریکا در ماه ژانویه بررسی خواهد شد. در این نشست قرار است ترکیه طرحهای خود برای جنگ با داعش و دور کردن کردها را به نشست با آمریکاییها ببرد و واشنگتن نیز ایده خود درباره عقبنشینی کامل از سوریه ظرف دو ماه و سرنوشت منطقه پرواز ممنوع را با ترکها بررسی کند.
هیئتی از شورای سوریه دموکراتیک شامل الهام احمد و ریاض درار رهبران این شورا دو روز پیش به فرانسه سفر کردند و دیدند که مقامات پاریس از تصمیم آمریکا شوکه شدهاند. تنها خبر خوش برای این هیئت این بود که ترکیه عملیات شرق فرات را به تأخیر انداخته است. اما خبر بد برای آنها این بود که فرانسه در صورت عقبنشینی آمریکا نمیتواند از نظر نظامی کار زیادی انجام دهد و خواستههای کردها را درباره حفظ منطقه پرواز ممنوع برآورده کند.