سرویس سیاسی شهدای ایران:متنی که در ادامه می‌آید مشروح خطبه‌های آیت‌الله سیدمحمود طالقانی در نماز عید فطر سال ۵۸ (جمعه دوم شهریورماه) است. ایشان که اولین خطیب نمازجمعه‌ی تهران پس از انقلاب اسلامی بوده اند، همواره سعی در همراه کردن گروه‌های چپ با نهضت امام خمینی داشتند تا جایی که برخی از گروه‌های چپ و التقاطی به خانه‌ی وی پناه می‌بردند و وی را «پدر طالقانی» خطاب می‌کردند. با این وجود ایشان در این خطبه‌ها که در کم‌تر از یک‌ماه پیش از وفات ایشان ایراد شد، در پی غائله‌ی کردستان که به دست گروه‌های چپ به وقوع پیوسته بود از «جوجه کمونیست‌ها» و «یک مشت جوان احساساتی» که در برابر جریان انقلاب مردم ایستاده اند به شدت انتقاد می‌کنند و به صراحت می‌گویند که «کسی که روبه‌روی انقلاب بایستد باید هلاک شود، باید نابود گردد.»

متن این خطبه‌ها به نقل از روزنامه اطلاعات مورخ ۵۸/۶/۳ را به مناسبت 19 شهریور سالروز ارتحال آن عزیز سفر کرده در ادامه  باهم می خوانیم:

بعد از آن که مرکز توحید (مکه) توسط پیامبر فتح شد، بت‌ها فرو ریخت و همه مشرکین تسلیم شدند، رسول خدا در خطبه مفصلی فرمود :

هر افتخاری در جاهلیت و هر امتیازی در جاهلیت زیر پای من محو شده است. همه افتخارات ملغی، همه امتیازات ملغی، عرب بر عجم، عجم بر عرف، سفید و سیاه بر یکدیگر، گرامی‌ترین شما آن‌هم نزد خدا نه امتیازات دنیوی، متقی‌ترین شما هستند.

به همین جهت همه قریش و سران قریش و آن کسانی که باد افتخارات جاهلیت در دماغشان بود به خود می‌پیچیدند.

زمان گذشت، رسول خدا وفات یافت. به تدریج همه‌ی آن کسانی که مارک به پیشانی‌شان خورده بود در دستگاه خلافت نفوذ کردند. امتیازات شروع شد. امتیاز قریش بر عرب، امتیاز عرب بر عجم چه در مقامات و پست‌ها و چه در تقسیم بیت‌المال و زمینه‌های اقتصادی تا به آن‌جا رسید که مسلمان‌های اصیل را به حرکت در آورد و در این میان خلیفه قربانی شد. مردم با علی بیعت کردند. اما حزب اموی در دستگاه نفوذ پیدا کرد.

یزید ابن ابی سفیان در شام و پس از او معاویه ابن ابی سفیان، مروان رانده شد. همه‌کاره دستگاه خلافت شد.

علی مواجه بود با اجتماعی که اسلام آن را از هر امتیازی و هر افتخاری پاک کرده بود اما دو مرتبه به وضع جاهلیت بر می‌گشت.

این بود که ایستاد و خطابه معروفش را خواند. علی در مقابل چشمان مردم به صراحت موضع تاریخ و گذشته را بیان می‌کند که ظلم، سرکشی و خودخواهی‌ها چگونه منجر به خونریزی‌ها و انقلاب‌ها خواهد شد.

این نمونه‌های تاریخی که مردم دارای تقوای اجتماعی و روحی از فرو رفتن در مکتب‌ها، مسائل، برنامه‌ها و شعارهای شبهه‌برانگیز خود را نگه دارند تا دوباره تاریخ گذشته تکرار نشود.

فرمود:گرفتاری‌های شما دوباره برگشت، گرچه به ظاهر اسلام و در لباس اسلام‌اند ولی همان گرفتاری است که پیامبر در مقابل آن شرک‌ها، خودخواهی‌ها، وحشی‌گری‌ها و امتیازات منبعث شد.

این گرفتاری شما همان گرفتاری است. گرچه این‌ها (مخالفین) در شعار اسلام و لباس اسلام هستند ولی آن بصیرتی که خداوند به من عنایت کرده باطن و اندیشه‌های جاهلیت و کفرآمیز این‌ها را می‌بینم.

این مردمی که در لباس اسلام و در پناه اسلام به جاهلیت برگشته‌اند می‌نگرم که حتی نماز نمی‌خوانند، در صف جماعت هستند و شعار قرآن می‌دهند.
پس از این دو تذکر علی می‌فرماید:پس برنامه چیست؟ همه باید به هم آمیخته شوند. این دیوارها و سدهای طبقاتی بین قریش و عرب و عجم و موالی همه باید برداشته شود.

پس از آن این به‌هم‌ریختگی غربال شود. دانه‌های درشت متعهد و متقی و آن‌هایی که اسلام را دریافته‌اند و پای اسلام ایستاده‌اند شناخته شوند و نخاله‌ها بیرون بروند.

این برنامه انقلابی علی‌ست. به هم ریختن آن نظامات فاسد و فاصله‌ها و بالا آمدن شخصیت‌های متعهد و از میان رفتن و برکنار شدن نخاله‌های خودخواه و فرصت‌طلب و بعد یک ترکیب اجتماعی نو، اجتماعی انقلابی و پیش‌رو. امروز ما دچاریم.

اگر این مسیر و برنامه علی در انقلاب اسلامی ما پیش نرود باید به طور یقین بدانیم که به جای اول بر خواهیم گشت.

علی سپس می‌فرماید:آن‌قدر باید زیر و رو شود که پایینی‌ها، پایین‌شهری‌ها، محروم‌ها، زیرپامانده‌ها، آن‌هایی که نفس ندارند، ناله‌شان به گوش نمی‌رسد بالا بیایند و خودخواه‌هایی که بر گرده‌ی مردم سوار اند به زیر کشیده شوند. گرچه طلحه و زبیر باشند، گرچه در مقابل پیغمبر شمشیر زده باشند. گرچه خویش نزدیک پیغمبر باشند.
باید بروند کنار. از این انقلابی‌تر شما هیچ خطابه‌ای در دنیا شنیده‌اید؟

اگر انقلابی که علی آن روز گفت و امروز هم صدایش به گوش همه‌ی مسلمان‌ها و شما می‌رسد تداوم پیدا نکند، هرکاری، هر اندیشه‌ای و هر تقنین قانونی کم‌اثر یا بی‌اثر خواهد بود.

مگر ما در مشروطیت هفتاد و خرده‌ای سال پیش قانون اساسی ننوشتیم؟

چه‌قدر مترقی… غیر از چند قسمتش همه‌ی مسائل زنده، ولی چه شد؟

برای این‌که همین‌قدر قانون اساسی تدوین شد، توده‌ی انقلابی مردم خیال کردند کار تمام شد و رفتند دنبال زندگی خودشان.

دوباره همان‌هایی که در اطراف دربار محمد‌علی‌شاه و قاجار بودند، آن اشراف و طبقات آمدند داخل مجلس و از این‌میان رضاخان آمد بیرون. اگر انقلاب تداوم پیدا نکند هر اندیشه‌ای، هر کاری که بکنیم علاج ارتجاع و برگشت به وضع جاهلیتی که علی اعلام خطر کرده نیست.

من نمی‌خواهم نفی کنم. باید قانون اساسی هم نوشته و تدوین بشود، ولی هشیار باشیم. این قانون اساسی مسأله‌ای‌ست و اصولی روی کاغذ، مجری‌اش کیست؟ شما مردم. شما مردم چه وقت می‌توانید یک قدرت اجرایی قوی باشید و این اصول آزادی‌بخش را پیاده کنید؟ وقتی انقلابی باشید.

لغزش‌ها، اشتباهات و کج‌روی‌ها به تدریج به جای این‌که انسان سوار بر کار و مسلط بر اوضاع باشد، بر انسان حاکم می‌شود، چشم و گوش بسته افراد و جماعات و امت را به یک جهتی می‌کشاند. جهت انحرافی تا این‌که به حد سقوط می‌رسانند.

علی می‌فرماید:اشتباهات، لغزش‌ها و کج‌روی‌ها مانند اسب‌های چموشی است که سوارانی بر آن سوار شده‌اند و افسارها گسیخته و اختیار از دست سوارکار بیرون رفته و یک‌سره سوارکار را به طرف پرتگاه و جهنم می‌برد.

اما تقوی، خودداری از گناه، ضبط نفس، در تحت هر شعاری نرفتن، تحریک نشدن، گول نخوردن، تقوای فکری، تقوای اخلاقی و تقوای اجتماعی مکتب‌های رهرو و رهواری هستند که سوار بر آن‌ها به آسانی می‌توان به مقصد خود رسید و زمام عمر را به دست گرفت و آن را به طرف بهشت سوق داد.


امیدواریم این عید بزرگ و باعظمت برای همه‌ی ما منشاء خیر و برکت باشد.

اجتماعات بسیار عظیم، نمازهای جمعه‌ی بسیار باشکود و پرمعنی، وحدت در هدف، وحدت در رهبری، این‌ها همه برکت و خیر برای ما بود.

ولی متأسفانه در اواخر این ماه پربرکت، ماه روزه، ماه تقوی، ماه توجه به خدا، ماه همبستگی و وجدان مسلمان‌ها، یک عده مردم جانی این برکت و خیر را آلوده کردند. مردمی که در انجام جنایت از هیچ‌کاری فروگذار نکردند و تازه اسم خود را هم دموکرات می‌گذارند.

دموکراتی که مردم را به گلوله می‌بندد. مردم مظلوم، مردم بیچاره، مردم بی‌طرف، پاسدارها و بیمارها، خاک بر سرشان. چه‌قدر نام دموکرات همیشه برای این کشور خاطره بدی داشته است.

بعد از جنگ بین‌المللی اول یک‌عده دموکرات پیدا شدند. سرنخ‌شان معلوم نبود کجا هست. همه‌چیز را به هم ریختند، ترور کردند و بعد از آن‌که قدرت متمرکز شد آن‌وقت پیروان بیچاره و مستضعف را رها کردند و گریختند.

پس از جنگ بین‌المللی دوم (۱۳۲۰) دیدید دموکرات‌های آذربایجان چه کشتارهایی کردند؟ همین‌که قدرت مرکزی قوی شد فرار کردند و مردم بیچاره را مقابل گلوله قرار دادند.

امروز هم همان چهره‌ها هستند، به اسم دموکرات یک‌عده افراد بیچاره و مستضعف را با شعارهای فریبنده جمع کرده‌اند، اگر یک مقدار فشار زیاد شد که شد سران آن‌ها فرار می‌کنند.


این‌ها چه مکتبی دارند؟ چه می‌گویند؟ چه می‌خواهند؟ مگر بارها اعلام نشده که شما برادرهای کرد هر پیشنهادی دارید بیایید مطرح کنید تا رسیدگی شود. آن‌قدر که در امکان هست انجام داده می‌شود، دیگر چه می‌خواهند این‌ها؟

اگر می‌خواهند کردستان را تجزیه کنند در دامن چه کسی می‌خواهند قرار بگیرند؟ بهتر از دامن اسلام، رهبران اسلامی و مردم مسلمان؟ من یقین دارم چنین اندیشه‌ای در توده مردم کردستان نیست و بارها نیز اعلام کرده اند.

جز خودخواهی، جاه‌طلبی و بلندپروازی مثل همه‌ی حزب‌بازی‌ها چیست که عده‌ای را جمع می‌کنند تا شعاری بدهند و کلاه دیگران پس معرکه باشد پیش از این‌که ارتش دخالت کند از برادران کردمان انتظار داشتیم خود آن‌ها این آتش را خاموش کنند، چرا نمی‌کنند؟

ای برادران مسلمان، ای خواهران مسلمان کرد. ای کسانی‌که می‌دانید دل من برای شما می‌طپد و همه برای شما و محرومیت‌های شما و فشارهایی که بر شما وارد شده دلسوز هستند، چرا باید آلت دست مشتی خودخواه و خودپرست شوید؟ چرا این‌گونه چهره مردم بزرگوار و مرزدار کرد باید آلوده شود؟

خدا لعنت کند آن‌هایی را که این فتنه‌ها را ایجاد می‌کنند. در این روز عید صدبار بر آن‌ها لعنت. ما چه‌قدر سعی کردیم با مذاکره، مهربانی و دور هم نشستن مسائل را حل کنیم.

چه با این جوجه کمونیست‌های داخل خودمان و چه با آن‌ها یک مشت جوان احساساتی ۳۰ ساله خیال می‌کنند قیم همه مردم اند، قیم همه زنان ما هستند، زن‌ها حق‌شان پایمال شده، مگر خودشان نمی‌توانند پایداری کنند؟ کارگرها حق‌شان به تو چه که به دستت نه زده و نشسته‌ای و فقط شعار می‌دهی؟

این جوان‌های مسلمان ما هستند که در آفتاب تابستان با زبان روزه در روستاها کار می‌کنند. آن‌چه نشسته‌ای و فقط شعار می‌دهی؟

من خودم را برای دفاع از این‌ها داشتم فدیه می‌کردم. حتی تنگ‌نظرها و اندک‌بین‌ها مرا متهم می‌کردند. خود رهبر به من می‌فرمود چرا مسامحه می‌کنید در برابر این‌ها؟

گفتیم شاید به نصیحت، موعظه و تغییر اوضاع و شرایط جذب مردم شوند. اما حوصله‌ی همه را سرآوردند. رهبری دلسوز را به خشم آوردند. حالا جزای اعمالشان را بکشند. دیگر در میان مردم جایی ندارند، بروند فکر دیگری بکنند.


مردم بصیر و دارای بینش که بهشت و دوزخ را در مقابل خود می‌بینند باید از فتنه‌جویی‌ها و انحراف‌ها خود را دور نگه دارند و در این مسیر نهایی حرکت را در نظر داشته باشند.

مردم پیش‌رو و شتابان به سوی کمال، خیر و حق، نجات می‌یابند.


آن‌هایی که کوتاه می‌آیند در انجام وظیفه، در میان آتش‌هایی که خود برمی‌افروزند سقوط خواهند کرد. راست‌روی و چپ‌روی روی به سوی گمراهی است.

این‌ها اصطلاحات قرن اخیر است اما علی در آن‌روز مسائلش زنده و امروزی‌ست. من این عبارت را برای عده‌ای از نمایندگان و برادران عرب و سفرای آن‌ها می‌خواندم که پرسیدند از کیست؟ بیچاره‌ها از نهج‌البلاغه خبر ندارند، ما نتوانسته‌ایم منطق شیعه را به دنیای خودمان برسانیم.

خیال کردند از این عباراتی است که اخیراً جعل شده است. گفتم این عبارت نهج‌البلاغه و از علی‌ست. آیا این تجربه را ما ایرانیان نداشتیم؟

همیشه یا از راست‌گرایان متعصب منجمد یا از خوارج نهروانی و چپ‌گراهای مکاتب دیگر ضربه خورده‌ایم.

راه وسط، صراط مستقیم جاده‌ای‌ست که کاروان بشر را به سرمنزل نجات و سعادت می‌رساند.

علی می‌فرماید:قرآن بر همین مبنی است، عاقبت خیر در همین طریق وسطی است. مردم پر ادعای کم‌کار و فریب‌کار در حکومت از بین می‌روند. آن‌ها که تهمت می‌زنند و دروغ می‌بافند دستشان خالی‌ست. فقط مردم صادق این وسط می‌توانند راه انقلاب علی را پیش ببرند. کسی که روبه‌روی انقلاب بایستد باید هلاک شود، باید نابود گردد. انقلاب، انقلاب محرومین، توده مسلمان، پیروان قرآن و توحید است. هر کس از این مسیر منحرف شد باید پایمال شود. در محیط تقوا ریشه‌ی زراعت هیچ‌کس خشک نخواهد شد، همه به آمال دنیوی و اخروی خود می‌رسند.

در خطبه انقلابی خطاب به ضدانقلابی‌ها آمده است:بروید در خانه بنشینید، خودتان را اصلاح کنید تا جامعه شما را بپذیرد. اگر واقعا توبه کردید و برگشتید، توبه پشتیبان شماست و شما را دست‌گیری خواهد کرد. اگر کسی کار خیری کرد و خیری به او رسید از هیچ‌کس جز خدا ستایش نکند. اگر کسانی منحرف شدند و گناه کردند فقط خودشان را سرزنش کنند.
من به همه برادران ارتشی و پاسدار که به پاوه اعزام شده‌اند همان توصیه امام را می‌کنم:فقط کسانی که متعرض جان و ناموس و حیثیت مردم شده اند باید معدوم شوند. آن‌هایی که فریب خورده اند همان‌طوری که علی فرمود رحمت خدا بالای سرشان است و ما مسلمان‌ها و همه‌ی مسلمان‌ها از آن‌ها خواهیم گذشت.