موفقیت اجرای عملیات غرور آفرین کربلای 8 توسط رزمندگان اسلام در 18 فروردین 1366 در منطقه شرق بصره (شلمچه)، ضعف و ناتوانی روز افزون نیروهای بعثی عراق با فرماندهی صدام را به نمایش گذاشت و حمایت قدرتهای جهانی و کمک های مالی حکام منطقه را بی ثمر کرد.
به گزارش شهدای ایران، عملیات کربلای 8 با رمز مبارک یا صاحب الزمان (عج) و با هدف انهدام نیروهای دشمن و تحکیم مواضع به دست آمده در عملیات کربلای 5 به مدت پنج روز در منطقه عملیاتی شرق بصره با حضور یگان های بسیج و نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام شد.
سید ابوالفضل کاظمی، فرمانده وقت گردان میثم لشکر 27 محمد رسول الله (ص) درباره عملیات کربلای 8 در سالروز این عملیات به خبرنگار حوزه دفاعی ایرنا گفت: در مرحله دوم این عملیات افتخار آفرین، با هماهنگی و مقاومت جانانه رزمندگان گردان شهادت لشکر 27، نیروهای عراقی را با خلق صحنه های افتخار آفرین توسط رزمندگان که تعدادی از آنان به افتخار شهادت نائل شدند به عقب راندیم.
وی با اشاره به زحمات و تلاشهای شهدای گرانقدر عملیات کربلای 8 افزود: شب آخر عملیات حدود 22 فروردین 66 بود با یکی از بچه های گردان شهادت، نیمه های شب در هنگام بازدید از خط اول صحبت می کردیم که من دیدم حاج اصغر ارسنجانی فرمانده گردان شهادت پلاکش را کند و در کانال ماهی انداخت.
وی ادامه داد: علت کارش را پرسیدم گفت که معلوم نیست زنده بمانیم یا نه اما من دوست دارم به تبعیت از حضرت زهرا (س) مفقودالاثر باشم. بعدا یکی از رزمنده ها تعریف کرد؛ دم اذان صبح بود که درگیری شدید شد، دیدیم شهید ارسنجانی تیربار را به سمت دشمن گرفته، در حال جنگیدن و رشادت است تا اینکه شهید شد.
کاظمی با بیان اینکه ارسنجانی درباره موقعیت خود به ستاد فرماندهی پشت بیسیم گفت موقعیت بهشت افزود: حالا بعد از سال ها، از پیکر حاج اصغر ارسنجانی خبری نیست و او به وطن برنگشته شاید هم آمده و جز شهدای گمنام است.
فرمانده وقت گردان میثم از جوانان با صفای آن روزهای مقاومت یاد کرد وگفت: بچه‌هایی که به هر قیمتی خودشان را خرج می کردند،. با اینکه شهادت، اوج ایثار است ولی بچه ها، حتی راضی نمی شدند اسم‌شان به عنوان شهید معرفی بشود، آنان دنبال اسم و رسم نبودند.
به قول سید گردان میثم (نویسنده کتاب وزین کوچه نقاشها)، ما باید این فرهنگ را در جامعه ترویج بدهیم، امروز از آن فرهنگ جدا شده ایم.
کوچه نقاش ها، کتابی است که به روش مصاحبه فراهم آمده و در بعضی گذرها حال و هوای فرهنگ پهلوانی دارد. زبان کتاب محاوره تهران قدیم است و آن را سید ابوالفضل کاظمی که در محله‌های قدیم تهران رشد یافته و به محض شروع جنگ به جبهه‌ها می‌شتابد روایت کرده است.
به ادعای همرزمانش سید یکی از معدودترین نیروهای داوطلبی (بسیجی) است که توانست فرماندهی گردان عملیاتی میثم را در عملیات کربلای 5 و 8 برعهده بگیرد.
* مراحل عملیات کربلای 8
مرکز تحقیقات جنگ اعلام کرده، یگانهای سپاه در ابتدا در نظر داشتند طی چند عملیات محدود، به صورت تدریجی خطوط منطقه تحت تصرف خود را با رسیدن به کانال زوجی در شلمچه اصلاح و تکمیل کنند اما با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای 8 طرح ریزی و در دو محور طراحی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا شود.
محور اول، آبگرفتگی شمال جزیره بوبیان با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس.
محور دوم ، حد فاصل کانال ماهی تا جاده شلمچه در غرب کانال ماهی با فرماندهی و هدایت قرارگاه کربلا.
در تدابیر اتخاذ شده عملیاتی، با توجه به حساسیت شمال آبگرفتگی بوبیان برای دشمن و اهمیت عبور از کانال ماهی در غرب کانال زوجی، چنین پیش بینی می شد که در صورت تلاش در این محور، علاوه برفریب دشمن نسبت به سمت اصلی تک (حمله)، آتش دشمن نیز تجزیه می شود .
به این ترتیب مرحله اول عملیات در محور غرب کانال ماهی همزمان با محور شمال آبگرفتگی بوبیان در روز 18 فروردین سال 66 توسط لشکرهای بسیج و سپاه که به ترتیب از چپ به راست ماموریت تصرف و تامین هدف را به عهده داشتند ، آغاز شد و در این مرحله‌شب و روز اول عملیات هدف به نحو ناقصی تصرف شد.
در مرحله دوم نیز یگانهای بسیج و سپاه هر چند در تصرف هدف و در کار مهندسی ایجاد خاکریز دو جداره در سمت راست سیل بند شاهد موفقیت بود، اما دشمن دو بار از سمت چپ به نیروهای این لشکر پاتک کرد که بار دوم در ساعت10 تا 11 صبح روز دوم عملیات با آتش شدید توپخانه و بالگرد ها و بمباران هواپیمای دشمن همراه بود.
کثرت نیروهای پیاده پاتک (ضد حمله) کننده و کم بودن نفرات خودی و نرسیدن مهمات کافی، نیروهای خودی را ناچار به عقب نشینی کرد و بر اثر فشار شدید دشمن تعدادی مجروح در منطقه به جا ماند. به این ترتیب در این مرحله هم مساله جناح چپ عملیات حل نشد.
در مرحله سوم، جناح راست وضع مناسبی یافت ولی اوضاع جناح چپ به رغم موفقیت های به دست آمده کاملا بهبود نیافت و به خاطر استفاده از آتش هماهنگ تانک و تیربار و خمپاره انداز مستقر در خط ، پاتک های دشمن با شکست مواجه شد، ولی سرانجام رزمندگان به لحاظ از دست دادن توان، در مواضع مناسبتری مستقر شدند.
* فشار بی امان نیروهای بعث برای بازپس گیری منطقه
به طور کلی فشار عراق برای باز پس گیری منطقه ای در حدود یک کیلومتر مربع با توان بالا در نوع خود کم نظیر بود و عکس العمل دشمن از هوا و زمین و حتی با بمباران شیمیایی بدون احتساب و پیش بینی تلفات زیاد و پذیرش آن به‌عنوان بهای باز پس گیری منطقه را می توان یاد آور شد.
دشمن با درک مشی جدید نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر پیشروی در شرق بصره و انهدام متوالی قوای عراق بر آن شد که با اقدامی اساسی و با قوت ، طراحان و مسئولان دفاعی جمهوری اسلامی ایران را نسبت به ادامه پیشروی در منطقه شرق بصره مایوس کند.
علاوه بر این همزمانی عملیات کربلای 8 با سالگرد تاسیس حزب بعث و نیز نقش تبلیغی این عملیات در اعلام تصمیم بر تداوم عملیات در منطقه و همزمانی آن با تغییر و تحولات سیاسی مبنی بر حذف صدام ،قابل ذکر است.
با وجود مشکلاتی که در عملیات کربلای 4 برای رزمندگان به وجود آمد، عملیات بزرگ و افتخار آفرین کربلای پنج توانست تا حدودی خواسته فرماندهان جنگ را تأمین کند. شاید مهمترین دستاورد عملیات بزرگ کربلای 5 انهدام بخش عظیمی از ماشین جنگی عراق بود. به همین دلیل انجام عملیات در شرق بصره بار دیگر در دستور کار قرار گرفت.
* آمار انهدام تجهیزات و غنایم
طی عملیات موفق کربلای هشت، 60 دستگاه تانک و نفربر و دهها دستگاه خودرو از تجهیزات دشمن منهدم شد. علاوه بر آن تیپ های 68 و 65 نیروی مخصوص حزب بعث یگانهای 106 و 416 و 29 و 117 و 73 از لشکر 27 عراق، یگان 5 مکانیزه 448 ، 45 ، 104 ، و 421 و 2 کماندویی ستاد کل 448 و تیپ های2 و 5 از گارد 6 ریاست جمهوری ، 42زرهی ، 2 پیاده گردان کماندویی از لشکر القاسم ،یک گردان تانک، تیپ 26 زرهی، گردانهای3،1و 4 از تیپ 417 نیز به طور متوسط منهدم شدند.
در عملیات غرورآفرین کربلای 8 ، تعداد پنج هزار نفر از ارتش صدام، کشته و زخمی و تعداد 200 نفر به اسارت نیروهای اسلام در آمدند، دهها دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع خودرو از دشمن در این عملیات به دست رزمندگان اسلام افتاد.
* بازتاب گسترده پیروزی رزمندگان در رسانه های خارجی
موفقیت های جمهوری اسلامی ایران در عملیات کربلای 8 از سوی رسانه های خارجی مورد تایید قرار گرفت.
از یک سو شرایط سیاسی و نظامی جنگ پس از عملیات کربلای 5 و از سوی دیگر اهمیت زمین منطقه شرق بصره، موجب شد تا عملیات کربلای8 که با هدف محدود نظامی صورت گرفت، بازتاب و انعکاس نسبتا گسترده ای داشته باشد.
در مورد این عملیات خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران در تهران چنین گزارش داد: اهداف عملیات جدید کربلای 8 ایران که صرفا نظامی است، محدود به نظر می رسد. ایران بدون تردید این بخش جنوبی از منطقه را برای حمله انتخاب کرد تا مانع از تحکیم خطوط دشمن در آنجا شود .
به گزارش خبرگزاری فرانسه این مطلب را اعلام کرد که این عملیات در تداوم سلسله عملیات های ایران در این منطقه و برنامه ریزی برای انجام عملیات به سمت بصره ، معنا و مفهوم دارد.
به هر حال پیروزی عملیات کربلای 8 همانند پیروزی های دیگر ایران در ابتدا از سوی عراق و همه حامیانش مورد تکذیب قرار گرفت، چنانکه رادیو رژیم صهیونیستی به نقل از کارشناسان نظامی اعلام کرد: به احتمال قوی نیروهای ایرانی در عملیات موسوم به کربلای 8 در جبهه بصره موفق به پیشروی نشده اند و نبرد به صورت ساکن ادامه دارد. اما با گذشت زمان و عینیت پیروزی جمهوری اسلامی ایران، عراق سرانجام زبان به اعتراف گشود و متعاقب آن خبرگزاری ها چنین گزارش دادند: عراق اعتراف کرد که مناطقی را در جریان حمله جدید ایران در شرق بصره از دست داده است.
اعتراف عراق به از دست دادن زمین هایی در نزدیکی بصره، در اطلاعیه نظامی این کشور منعکس شده است. همچنین دعوت ایران از خبرنگاران خارجی برای بازدید از منطقه آزاد شده در عملیات نیز به منزله پیروزی جدید ایران مورد تاکید قرار گرفت.
* تلافی عراق با حمله به تاسیسات نفتی
تلاقی زمان عملیات کربلای 8 با برگزاری مراسم چهل و هشتمین سالگرد تشکیل حزب بعث، موجب شد که عراق بلافاصله به منظور تحت الشعاع قرار دادن بازتاب این عملیات به تاسیسات نفتی جزیره سیری که یکی از مبادی صادرات نفت ایران بود، حمله کرده و خسارات‌هایی را به آن وارد آورد به گونه ای که تا ساعت ها بهره برداری از اسکله مذکور امکان پذیر نبود.
* شهدای عملیات کربلای 8
در این عملیات شهدای گرانقدری از جمله شهیدان اصغر ارسنجانی، فرمانده گردان میثم لشکر محمد رسول الله تهران، محمدحسن قاسمی طوسی مسئول اطلاعات و عملیات لشکر 25 کربلا مازندران و حبیب‌الله کریمی فرمانده توپخانه 63خاتم‌الانبیا به شهادت رسیدند.
«یادشان گرامی و راهشان پر رهرو باد»
سید ابوالفضل کاظمی، فرمانده وقت گردان میثم لشکر 27 محمد رسول الله (ص) درباره عملیات کربلای 8 در سالروز این عملیات به خبرنگار حوزه دفاعی ایرنا گفت: در مرحله دوم این عملیات افتخار آفرین، با هماهنگی و مقاومت جانانه رزمندگان گردان شهادت لشکر 27، نیروهای عراقی را با خلق صحنه های افتخار آفرین توسط رزمندگان که تعدادی از آنان به افتخار شهادت نائل شدند به عقب راندیم.
وی با اشاره به زحمات و تلاشهای شهدای گرانقدر عملیات کربلای 8 افزود: شب آخر عملیات حدود 22 فروردین 66 بود با یکی از بچه های گردان شهادت، نیمه های شب در هنگام بازدید از خط اول صحبت می کردیم که من دیدم حاج اصغر ارسنجانی فرمانده گردان شهادت پلاکش را کند و در کانال ماهی انداخت.
وی ادامه داد: علت کارش را پرسیدم گفت که معلوم نیست زنده بمانیم یا نه اما من دوست دارم به تبعیت از حضرت زهرا (س) مفقودالاثر باشم. بعدا یکی از رزمنده ها تعریف کرد؛ دم اذان صبح بود که درگیری شدید شد، دیدیم شهید ارسنجانی تیربار را به سمت دشمن گرفته، در حال جنگیدن و رشادت است تا اینکه شهید شد.
کاظمی با بیان اینکه ارسنجانی درباره موقعیت خود به ستاد فرماندهی پشت بیسیم گفت موقعیت بهشت افزود: حالا بعد از سال ها، از پیکر حاج اصغر ارسنجانی خبری نیست و او به وطن برنگشته شاید هم آمده و جز شهدای گمنام است.
فرمانده وقت گردان میثم از جوانان با صفای آن روزهای مقاومت یاد کرد وگفت: بچه‌هایی که به هر قیمتی خودشان را خرج می کردند،. با اینکه شهادت، اوج ایثار است ولی بچه ها، حتی راضی نمی شدند اسم‌شان به عنوان شهید معرفی بشود، آنان دنبال اسم و رسم نبودند.
به قول سید گردان میثم (نویسنده کتاب وزین کوچه نقاشها)، ما باید این فرهنگ را در جامعه ترویج بدهیم، امروز از آن فرهنگ جدا شده ایم.
کوچه نقاش ها، کتابی است که به روش مصاحبه فراهم آمده و در بعضی گذرها حال و هوای فرهنگ پهلوانی دارد. زبان کتاب محاوره تهران قدیم است و آن را سید ابوالفضل کاظمی که در محله‌های قدیم تهران رشد یافته و به محض شروع جنگ به جبهه‌ها می‌شتابد روایت کرده است.
به ادعای همرزمانش سید یکی از معدودترین نیروهای داوطلبی (بسیجی) است که توانست فرماندهی گردان عملیاتی میثم را در عملیات کربلای 5 و 8 برعهده بگیرد.
* مراحل عملیات کربلای 8
مرکز تحقیقات جنگ اعلام کرده، یگانهای سپاه در ابتدا در نظر داشتند طی چند عملیات محدود، به صورت تدریجی خطوط منطقه تحت تصرف خود را با رسیدن به کانال زوجی در شلمچه اصلاح و تکمیل کنند اما با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای 8 طرح ریزی و در دو محور طراحی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا شود.
محور اول، آبگرفتگی شمال جزیره بوبیان با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس.
محور دوم ، حد فاصل کانال ماهی تا جاده شلمچه در غرب کانال ماهی با فرماندهی و هدایت قرارگاه کربلا.
در تدابیر اتخاذ شده عملیاتی، با توجه به حساسیت شمال آبگرفتگی بوبیان برای دشمن و اهمیت عبور از کانال ماهی در غرب کانال زوجی، چنین پیش بینی می شد که در صورت تلاش در این محور، علاوه برفریب دشمن نسبت به سمت اصلی تک (حمله)، آتش دشمن نیز تجزیه می شود .
به این ترتیب مرحله اول عملیات در محور غرب کانال ماهی همزمان با محور شمال آبگرفتگی بوبیان در روز 18 فروردین سال 66 توسط لشکرهای بسیج و سپاه که به ترتیب از چپ به راست ماموریت تصرف و تامین هدف را به عهده داشتند ، آغاز شد و در این مرحله‌شب و روز اول عملیات هدف به نحو ناقصی تصرف شد.
در مرحله دوم نیز یگانهای بسیج و سپاه هر چند در تصرف هدف و در کار مهندسی ایجاد خاکریز دو جداره در سمت راست سیل بند شاهد موفقیت بود، اما دشمن دو بار از سمت چپ به نیروهای این لشکر پاتک کرد که بار دوم در ساعت10 تا 11 صبح روز دوم عملیات با آتش شدید توپخانه و بالگرد ها و بمباران هواپیمای دشمن همراه بود.
کثرت نیروهای پیاده پاتک (ضد حمله) کننده و کم بودن نفرات خودی و نرسیدن مهمات کافی، نیروهای خودی را ناچار به عقب نشینی کرد و بر اثر فشار شدید دشمن تعدادی مجروح در منطقه به جا ماند. به این ترتیب در این مرحله هم مساله جناح چپ عملیات حل نشد.
در مرحله سوم، جناح راست وضع مناسبی یافت ولی اوضاع جناح چپ به رغم موفقیت های به دست آمده کاملا بهبود نیافت و به خاطر استفاده از آتش هماهنگ تانک و تیربار و خمپاره انداز مستقر در خط ، پاتک های دشمن با شکست مواجه شد، ولی سرانجام رزمندگان به لحاظ از دست دادن توان، در مواضع مناسبتری مستقر شدند.
* فشار بی امان نیروهای بعث برای بازپس گیری منطقه
به طور کلی فشار عراق برای باز پس گیری منطقه ای در حدود یک کیلومتر مربع با توان بالا در نوع خود کم نظیر بود و عکس العمل دشمن از هوا و زمین و حتی با بمباران شیمیایی بدون احتساب و پیش بینی تلفات زیاد و پذیرش آن به‌عنوان بهای باز پس گیری منطقه را می توان یاد آور شد.
دشمن با درک مشی جدید نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر پیشروی در شرق بصره و انهدام متوالی قوای عراق بر آن شد که با اقدامی اساسی و با قوت ، طراحان و مسئولان دفاعی جمهوری اسلامی ایران را نسبت به ادامه پیشروی در منطقه شرق بصره مایوس کند.
علاوه بر این همزمانی عملیات کربلای 8 با سالگرد تاسیس حزب بعث و نیز نقش تبلیغی این عملیات در اعلام تصمیم بر تداوم عملیات در منطقه و همزمانی آن با تغییر و تحولات سیاسی مبنی بر حذف صدام ،قابل ذکر است.
با وجود مشکلاتی که در عملیات کربلای 4 برای رزمندگان به وجود آمد، عملیات بزرگ و افتخار آفرین کربلای پنج توانست تا حدودی خواسته فرماندهان جنگ را تأمین کند. شاید مهمترین دستاورد عملیات بزرگ کربلای 5 انهدام بخش عظیمی از ماشین جنگی عراق بود. به همین دلیل انجام عملیات در شرق بصره بار دیگر در دستور کار قرار گرفت.
* آمار انهدام تجهیزات و غنایم
طی عملیات موفق کربلای هشت، 60 دستگاه تانک و نفربر و دهها دستگاه خودرو از تجهیزات دشمن منهدم شد. علاوه بر آن تیپ های 68 و 65 نیروی مخصوص حزب بعث یگانهای 106 و 416 و 29 و 117 و 73 از لشکر 27 عراق، یگان 5 مکانیزه 448 ، 45 ، 104 ، و 421 و 2 کماندویی ستاد کل 448 و تیپ های2 و 5 از گارد 6 ریاست جمهوری ، 42زرهی ، 2 پیاده گردان کماندویی از لشکر القاسم ،یک گردان تانک، تیپ 26 زرهی، گردانهای3،1و 4 از تیپ 417 نیز به طور متوسط منهدم شدند.
در عملیات غرورآفرین کربلای 8 ، تعداد پنج هزار نفر از ارتش صدام، کشته و زخمی و تعداد 200 نفر به اسارت نیروهای اسلام در آمدند، دهها دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع خودرو از دشمن در این عملیات به دست رزمندگان اسلام افتاد.
* بازتاب گسترده پیروزی رزمندگان در رسانه های خارجی
موفقیت های جمهوری اسلامی ایران در عملیات کربلای 8 از سوی رسانه های خارجی مورد تایید قرار گرفت.
از یک سو شرایط سیاسی و نظامی جنگ پس از عملیات کربلای 5 و از سوی دیگر اهمیت زمین منطقه شرق بصره، موجب شد تا عملیات کربلای8 که با هدف محدود نظامی صورت گرفت، بازتاب و انعکاس نسبتا گسترده ای داشته باشد.
در مورد این عملیات خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران در تهران چنین گزارش داد: اهداف عملیات جدید کربلای 8 ایران که صرفا نظامی است، محدود به نظر می رسد. ایران بدون تردید این بخش جنوبی از منطقه را برای حمله انتخاب کرد تا مانع از تحکیم خطوط دشمن در آنجا شود .
به گزارش خبرگزاری فرانسه این مطلب را اعلام کرد که این عملیات در تداوم سلسله عملیات های ایران در این منطقه و برنامه ریزی برای انجام عملیات به سمت بصره ، معنا و مفهوم دارد.
به هر حال پیروزی عملیات کربلای 8 همانند پیروزی های دیگر ایران در ابتدا از سوی عراق و همه حامیانش مورد تکذیب قرار گرفت، چنانکه رادیو رژیم صهیونیستی به نقل از کارشناسان نظامی اعلام کرد: به احتمال قوی نیروهای ایرانی در عملیات موسوم به کربلای 8 در جبهه بصره موفق به پیشروی نشده اند و نبرد به صورت ساکن ادامه دارد. اما با گذشت زمان و عینیت پیروزی جمهوری اسلامی ایران، عراق سرانجام زبان به اعتراف گشود و متعاقب آن خبرگزاری ها چنین گزارش دادند: عراق اعتراف کرد که مناطقی را در جریان حمله جدید ایران در شرق بصره از دست داده است.
اعتراف عراق به از دست دادن زمین هایی در نزدیکی بصره، در اطلاعیه نظامی این کشور منعکس شده است. همچنین دعوت ایران از خبرنگاران خارجی برای بازدید از منطقه آزاد شده در عملیات نیز به منزله پیروزی جدید ایران مورد تاکید قرار گرفت.
* تلافی عراق با حمله به تاسیسات نفتی
تلاقی زمان عملیات کربلای 8 با برگزاری مراسم چهل و هشتمین سالگرد تشکیل حزب بعث، موجب شد که عراق بلافاصله به منظور تحت الشعاع قرار دادن بازتاب این عملیات به تاسیسات نفتی جزیره سیری که یکی از مبادی صادرات نفت ایران بود، حمله کرده و خسارات‌هایی را به آن وارد آورد به گونه ای که تا ساعت ها بهره برداری از اسکله مذکور امکان پذیر نبود.
* شهدای عملیات کربلای 8
در این عملیات شهدای گرانقدری از جمله شهیدان اصغر ارسنجانی، فرمانده گردان میثم لشکر محمد رسول الله تهران، محمدحسن قاسمی طوسی مسئول اطلاعات و عملیات لشکر 25 کربلا مازندران و حبیب‌الله کریمی فرمانده توپخانه 63خاتم‌الانبیا به شهادت رسیدند.
«یادشان گرامی و راهشان پر رهرو باد»
