شکست محاصره ۳۴۹ روزه‌ی آبادان، با فرمان امام خمینی (ره) در قالب عملیات ثامن‌الائمه (ع) رقم خورد و تبعات سنگینی را برای فرماندهان ارتش بعثی به همراه داشت.
به گزارش شهدای ایران، اعضای دهمین کاروان رسانه‌ای راهیان نور ارتش در ادامه سفر خود، از منطقه کوی ذوالفقاری (ذوالفقاریه) و حاشیه رودخانه بهمن‌شیر بازدید کردند.
بر این اساس، وقایعی را که در این منطقه و شهر آبادان در دوران جنگ تحمیلی رخ داد، مرور می‌کنیم.
عراق که وعده تصرف زودهنگام خرمشهر را داده بود، پس از مواجهه با مقاومت ۳۴ روزه مدافعان این شهر، ناچار شد برای پاسخ‌گویی به افکار عمومی جهان دست به اقدام تازه‌ای بزند؛ لذا نیروهای بعثی در تاریخ ۹ آبان‌ماه ۱۳۵۹ یک پل شناور را بر روی رودخانه بهمن‌شیر احداث کردند و از طریق آن وارد منطقه شمالی آبادان شدند.
نیروهای عراقی در جریان عملیات خود، تعدادی از مردم عادی را که در حال تردد در جاده آبادان-ماهشهر بودند به اسارت گرفتند و سپس همگی را به شهادت رساندند، تا هیچ‌کس نتواند خبر تهاجم عراق را به فرماندهان ایرانی برساند؛ اما به خواست خداوند شهید «دریاقلی سورانی» از بومیان منطقه موفق به این کار شد و فداکاری او راه رزمندگان اسلام را برای مقابله با دشمن، هموار کرد.
دشمن قصد داشت با اشغال این جاده، راه ارتباطی نیروهای ایرانی را قطع کند که موفق به این کار شد؛ لذا ارتباط با آبادان فقط از طریق بهمن‌شیر و خور موسی و به وسیله‌ی بالگرد و هواناو میسر بود.
در پی پیشروی دشمن، گردان ۱۵۳ تیپ ۲ قوچان وارد سربندر شد، تا با دشمن مقابله کند. نیروهای این گردان با وجود تیربارهای متعددی که در مقابلشان قرار داشت، از بهمن‌شیر گذشتند و تعدادی از آنها نیز به شهادت رسیدند.
گردان‌هایی از ژاندارمری نیز که در آبادان مستقر بودند به همراه تعدادی از مردم با نیروهای عراقی درگیر نبردی تن به تن شدند. این درگیری حدود ۲۴ ساعت به طول انجامید و طی آن نزدیک به ۳۰۰ مزدور بعثی به هلاکت رسیدند و ۱۳۰ نفر نیز به اسارت نیروهای اسلام درآمدند. باقی‌مانده نیروهای عراقی از مهلکه گریختند و حدود 4 کیلومتر از محل نبرد عقب‌نشینی کردند.
عراقی‌ها پس از این شکست، سعی کردند یک بار دیگر شانس خود را امتحان کنند؛ لذا یک گردان عراقی از «ایستگاه ۱۲» به سوی خرمشهر حرکت کرد؛ اما با گردان ۱۳۶ پیاده ارتش ایران مواجه شد و عملیاتش ناکام ماند.
سرانجام حضرت امام خمینی (ره) با توجه به موقعیت استراتژیک آبادان فرمان هوشمندانه شکست حصر آبادان را صادر کردند که در پی این فرمان، لشکر ۷۷ پیروز خراسان، گردان ۱۵۱ دژ خرمشهر، گردان مهندسی، گردان‌های پل و گروهان‌های ۲۲ و ۱۱ توپخانه ارتش به همراه ۱۷ گردان از نیروهای سپاه پاسداران، گروه‌های فداییان اسلام، نیروهای ژاندارمری، بسیجیان و عشایر عملیات ثامن‌الائمه (ع) را انجام دادند.
بر این اساس، تیپ یک لشکر ۷۷ پیروز خراسان به فرماندهی سرهنگ «منوچهر امینیان» از کوی ذوالفقاری به منظور تصرف سرپل منطقه، تیپ ۲ لشکر خراسان به فرماندهی سرهنگ «منوچهر کهتری» از کوی فیاضیه و تیپ سه لشکر خراسان به فرماندهی سرهنگ «مهدی فرمنش» از دارخوین به منظور آزادسازی پل شناوری که عراقی‌ها در منطقه احداث کرده بودند، اقدام به انجام عملیات کردند.
هوانیروز و نیروی هوایی ارتش نیز در پشتیبانی از عملیات رزمندگان اسلام، مواضع نیروهای بعثی را به شدت مورد حمله قرار دادند.
تیپ‌های یک و سه لشکر خراسان موفق شدند به سرعت به اهداف مورد نظر خود در عملیات دست یابند؛ اما پیشروی نیروهای تیپ سه از سرعت اندکی برخوردار بود. سرانجام این تیپ نیز پس از چند ساعت درگیری، موفق به تصرف پل شناور شد. بدین ترتیب رزمندگان اسلام پس از گذشت ۴۲ ساعت از آغاز عملیات به پیروزی رسیدند و نیروهای عراقی با عبور از کارون به غرب این رودخانه عقب نشستند. اینگونه بود که محاصره آبادان پس از ۳۴۹ روز با انجام عملیات ثامن‌الائمه (ع) شکسته شد؛ عملیاتی که یکی از بزرگترین عملیات‌های مشترک ارتش و سپاه بود.
شکست مزدوران بعثی در آبادان به حدی برای صدام دور از انتظار و سنگین بود که هفت تن از فرماندهان ارشد ارتش خود را به دلیل شکست در این نبرد اعدام کرد. این سرنوشتی بود که تا آخر جنگ برای فرماندهان متعددی در ارتش بعثی رقم خورد.
*دفاع پرس
بر این اساس، وقایعی را که در این منطقه و شهر آبادان در دوران جنگ تحمیلی رخ داد، مرور می‌کنیم.
عراق که وعده تصرف زودهنگام خرمشهر را داده بود، پس از مواجهه با مقاومت ۳۴ روزه مدافعان این شهر، ناچار شد برای پاسخ‌گویی به افکار عمومی جهان دست به اقدام تازه‌ای بزند؛ لذا نیروهای بعثی در تاریخ ۹ آبان‌ماه ۱۳۵۹ یک پل شناور را بر روی رودخانه بهمن‌شیر احداث کردند و از طریق آن وارد منطقه شمالی آبادان شدند.
نیروهای عراقی در جریان عملیات خود، تعدادی از مردم عادی را که در حال تردد در جاده آبادان-ماهشهر بودند به اسارت گرفتند و سپس همگی را به شهادت رساندند، تا هیچ‌کس نتواند خبر تهاجم عراق را به فرماندهان ایرانی برساند؛ اما به خواست خداوند شهید «دریاقلی سورانی» از بومیان منطقه موفق به این کار شد و فداکاری او راه رزمندگان اسلام را برای مقابله با دشمن، هموار کرد.
دشمن قصد داشت با اشغال این جاده، راه ارتباطی نیروهای ایرانی را قطع کند که موفق به این کار شد؛ لذا ارتباط با آبادان فقط از طریق بهمن‌شیر و خور موسی و به وسیله‌ی بالگرد و هواناو میسر بود.
در پی پیشروی دشمن، گردان ۱۵۳ تیپ ۲ قوچان وارد سربندر شد، تا با دشمن مقابله کند. نیروهای این گردان با وجود تیربارهای متعددی که در مقابلشان قرار داشت، از بهمن‌شیر گذشتند و تعدادی از آنها نیز به شهادت رسیدند.
گردان‌هایی از ژاندارمری نیز که در آبادان مستقر بودند به همراه تعدادی از مردم با نیروهای عراقی درگیر نبردی تن به تن شدند. این درگیری حدود ۲۴ ساعت به طول انجامید و طی آن نزدیک به ۳۰۰ مزدور بعثی به هلاکت رسیدند و ۱۳۰ نفر نیز به اسارت نیروهای اسلام درآمدند. باقی‌مانده نیروهای عراقی از مهلکه گریختند و حدود 4 کیلومتر از محل نبرد عقب‌نشینی کردند.
عراقی‌ها پس از این شکست، سعی کردند یک بار دیگر شانس خود را امتحان کنند؛ لذا یک گردان عراقی از «ایستگاه ۱۲» به سوی خرمشهر حرکت کرد؛ اما با گردان ۱۳۶ پیاده ارتش ایران مواجه شد و عملیاتش ناکام ماند.
سرانجام حضرت امام خمینی (ره) با توجه به موقعیت استراتژیک آبادان فرمان هوشمندانه شکست حصر آبادان را صادر کردند که در پی این فرمان، لشکر ۷۷ پیروز خراسان، گردان ۱۵۱ دژ خرمشهر، گردان مهندسی، گردان‌های پل و گروهان‌های ۲۲ و ۱۱ توپخانه ارتش به همراه ۱۷ گردان از نیروهای سپاه پاسداران، گروه‌های فداییان اسلام، نیروهای ژاندارمری، بسیجیان و عشایر عملیات ثامن‌الائمه (ع) را انجام دادند.
بر این اساس، تیپ یک لشکر ۷۷ پیروز خراسان به فرماندهی سرهنگ «منوچهر امینیان» از کوی ذوالفقاری به منظور تصرف سرپل منطقه، تیپ ۲ لشکر خراسان به فرماندهی سرهنگ «منوچهر کهتری» از کوی فیاضیه و تیپ سه لشکر خراسان به فرماندهی سرهنگ «مهدی فرمنش» از دارخوین به منظور آزادسازی پل شناوری که عراقی‌ها در منطقه احداث کرده بودند، اقدام به انجام عملیات کردند.
هوانیروز و نیروی هوایی ارتش نیز در پشتیبانی از عملیات رزمندگان اسلام، مواضع نیروهای بعثی را به شدت مورد حمله قرار دادند.
تیپ‌های یک و سه لشکر خراسان موفق شدند به سرعت به اهداف مورد نظر خود در عملیات دست یابند؛ اما پیشروی نیروهای تیپ سه از سرعت اندکی برخوردار بود. سرانجام این تیپ نیز پس از چند ساعت درگیری، موفق به تصرف پل شناور شد. بدین ترتیب رزمندگان اسلام پس از گذشت ۴۲ ساعت از آغاز عملیات به پیروزی رسیدند و نیروهای عراقی با عبور از کارون به غرب این رودخانه عقب نشستند. اینگونه بود که محاصره آبادان پس از ۳۴۹ روز با انجام عملیات ثامن‌الائمه (ع) شکسته شد؛ عملیاتی که یکی از بزرگترین عملیات‌های مشترک ارتش و سپاه بود.
شکست مزدوران بعثی در آبادان به حدی برای صدام دور از انتظار و سنگین بود که هفت تن از فرماندهان ارشد ارتش خود را به دلیل شکست در این نبرد اعدام کرد. این سرنوشتی بود که تا آخر جنگ برای فرماندهان متعددی در ارتش بعثی رقم خورد.
*دفاع پرس
