شهدای ایران: 18 آذرماه سالروز درگذشت فقیهی است که اولین‌ مدرسه‌ علوم‌ دینی‌ به‌ سبک‌ جدید و اولین‌ موسسه‌ بزرگ‌ قرآنی‌ را در قم‌ بنیان‌ نهاد.

آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی از جمله مراجع معظم تقلید بود که بعد از وفات آیت‌الله العظمی بروجردی به مرجعیت رسید. این عالم بزرگ در روستای گوگد واقع در پنج کیلومتری شهرستان گلپایگان متولد شد. زمانی که دو سال و نیم بیشتر نداشت، مادرش را از دست داد و در سن 9 سالگی در سوگ از دست دادن پدر نشست.

وی زمانی که مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در شهر قم تصمیم به اقامت گرفت، به همراه جمعی دیگر به دعوت رسمی استادش حائری به سوی این شهر حرکت کرد و در مدرسه فیضیه ساکن شد. هرچند بیشتر تحصیلاتش در قم سپری شد اما مدت چندماهی را در شهر نجف در محضر آیات غروی اصفهانی و سید ابوالحسن اصفهانی تلمذ کرد.

آیت‌الله گلپایگانی به‌همراه حضرت امام خمینی و آیات اراکی و مرعشی از شاگردان درس مرحوم شیخ عبدالکریم حائری بودند و از همان زمان آیت‌الله گلپایگانی با امام روابط حسنه‌ای داشت. گفته می‌شود اگر کسی می‌خواست در مجلس آیت‌الله گلپایگانی یک کلمه علیه امام خمینی یا علمای دیگر حرف بزند، ایشان می‌گفتند که مجلس من جای این حرف‌ها نیست.(خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی کرمانی، ص127)

در دوران تبعید و زندانی شدن امام خمینی نیز مرحوم گلپایگانی با ایشان همواره همراه بود. "هنگامی که امام به پاریس مهاجرت کرد نیز آیت‌الله گلپایگانی پیامی فرستاد و گفته بود هر فرمایشی دارید با من در میان بگذارید."(خاطرات مرحوم صابری همدانی، ص140)

همین مواضع انقلابی مرحوم گلپایگانی بود که رژیم پهلوی در تاریخ 20 اردیبهشت 57 به بیت این مرجع عالیقدر شیعه حمله کرد و هتاکی‌های زیادی کردند. شیشه‌های منزل او را شکسته و گاز اشک‌آور انداختند. حتی حال آیت‌الله گلپایگانی نیز بعد از این حادثه بد شد و به بیمارستان منتقل شدند. 

آن مرحوم بعد از این حمله، پیامی صادر کرد و عنوان داشت "اگر خیال می‌کنند با هجوم به خانه علما و مداری دینی و دانشگاه‌ها می‌توانند جامعه روحانیت و ملت را ار راهی که برحسب وظیفه شرعی پیش گرفته‌اند و به اهداف نامشروع خود برسندسخت در اشتباهند."

آیت‌الله گلپایگانی در جمع رزمندگان دفاع مقدس

بعد از پیروزی انقلاب نیز مرحوم آیت‌الله گلپایگانی نیز همواره به تایید راه امام و همراهی با انقلاب پرداخت. آیت‌الله محمدحسن فاضل گلپایگانی عضو مجلس خبرگان رهبری و شاگرد آیت‌الله گلپایگانی در گفتگویی که با تسنیم داشت به ذکر خاطره‌ای از تبعیت ایشان از امام راحل پرداخت و گفت:"خدا حضرت آیت‌الله گلپایگانی را رحمت کند. یک بار مسئله‌ای را من از ایشان سوال کردم. ایشان فرمودند مگر روزنامه نخوانده‌اید. گفتم خیر. گفت جواب این مسئله را امام خمینی فرموده‌اند و ما در مسائل سیاسی غیر از فرمایشات امام حرفی نمی‌زنیم. ببینید آقای گلپایگانی چقدر به امام احترام می‌گذاشتند. بحث سیاسی می‌شد ایشان می‌فرمودند چون مربوط به مسائل سیاسی و اجتماعی است همان چیزی را که امام فرمودند شما نیز آن را انجام دهید."

بعد از انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری نیز، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید جواد گلپایگانی، به حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی رسید و با ایشان دیدار و گفتگو کرد. وی در این دیدار ضمن ابلاغ سلام آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، مراتب تائید و حمایت معظم‌له و دعای ایشان برای مقام معظم رهبری را به اطلاع رساندند.

آیت‌الله سیدعبدالجواد علم‌الهدی از اساتید سطوح عالی حوزه در تهران و شاگرد امام راحل، در گفتوگویی با تسنیم می‌گوید: "وقتی ایشان(آیت‌الله خامنه‌ای) به رهبری انتخاب شدند من رفتم خدمت آیت‌الله العظمی گلپایگانی و کنار رختخوابشان نشستم و پرسیدم که نظرتان در مورد رهبری آسیدعلی چیست؟ ایشان گفت: خوب است؛ ما یک انسان جوان و خوش استعداد و فاضل می‌خواهیم که انتخاب شد. این هم تعبیر آقای گلپایگانی بود."

آیت‌الله منتظری قمی نیز در مصاحبه‌ای به تسنیم گفته است: "آقای گلپایگانی می‌گفتند که آقای خامنه‌ای برای این کار مرد لایقی است و امام خمینی هم گفته بود تا سیدعلی آقا را دارید غصه نخورید، اگر من مُردم ایشان هستند و به درد این کار می‌خورند. آقایان مراجع هم مانند آقای گلپایگانی به ایشان ارادت داشتند و با ایشان خوب بودند."

این عالم ربانی روز پنجشنبه 18 آذر 1372 در بیمارستانی در تهران در گذشت. از سوی دولت هفت روز عزای عمومی و یک روز تعطیل اعلام و پیکر پاک وی روز 19 آذر در تهران و با حضور امام خامنه‌ای و مردم تشییع شد. سپس روز شنبه در قم نماز میت به امامت آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی خوانده شد و در مسجد بالاسر حرم حضرت فاطمه معصومه به خاک سپرده شد.

رهبر معظم انقلاب در پیام تسلیتی که برای ایشان صادر کردند، فرمودند " آن‌ بزرگوار یکی‌ از اسطوانه‌های‌ انقلاب‌ و نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ بشمار می‌آمد. در دوران‌ اختناق‌ و در مقابله‌ با حوادث‌ سهمگین‌ سالهای‌ تبعید امام‌خمینی‌ قدس‌ سره‌ مواردی‌ پیش‌ آمد که‌ صدای‌ این‌ مرد بزرگ‌، تنها صدای‌ تهدید کننده‌ای‌ بود که‌ از حوزه‌ علمیه‌ قم‌ برخاست‌ و به‌ نهضت‌ شور و توان‌ بخشید. پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌، همواره‌ در قضایای‌ عمومی‌ کشور، حضوری‌ بارز و پشتیبانی‌ای‌ صریح‌ از نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ و از مقام‌ منیع‌ رهبری‌ و شخص‌ شخیص‌ امام‌ راحل‌ قدس‌الله‌ نفسه‌ الزکیه‌ داشت‌ و مورد تکریم‌ و احترام‌ بلیغ‌ آن‌ حضرت‌ بود. فقدان‌ این‌ بقیه‌ السلف‌ اعاظم‌، و این‌ ملجاء و مرجعه‌ مؤمنان‌، ثلمه‌ای‌ بزرگ‌ و ضایعه‌ای‌ جبران‌ناپذیر است‌."