رباخوار به وسيله ثروتى كه در دست دارد حاصل دسترنج طبقه زحمتكش را جمع مى كند و گاه با اين وسيله به هستى و زندگى آنان خاتمه مى دهد.
به گزارش شهدای ایران ،خداوند متعال در قرآن کریم بر نابودی سرمایه های ربوی تاکید می کند. اما نکته ای که کمتر به آن توجه می شود و در تفاسیر مورد اشاره قرار گرفته این است که مطابق آیات قرآن اين نابودى تدريجى كه براى افراد رباخوار بیان شده در حقیقت براى اجتماع رباخوار نيز وجود دارد یعنی جامعه ای که ربا در آن رایج شود خودش به سوی نابودی گام بر داشته است. مانند فردی که با استعمال دخانیات خواهی نخواهی از عمرش می کاهد.
از طرفی در مقابل، كسانى كه با عواطف انسانى و دلسوزى در اجتماع گام می نهند و از سرمايه و اموالى كه تحت اختيار دارند انفاق كرده و در رفع نيازمنديهاى مردم می كوشند، با محبت و عواطف عمومى مواجه می گردند و سرمايه آنها نه تنها در معرض خطر نيست بلكه با همكارى عمومى، رشد طبيعى خود را مىنمايد اين است كه قرآن مىگويد انفاقها را افزايش مى دهد:
«يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ.»
«خداوند ربا را نابود مى كند، ولى صدقات را افزايش مى دهد و خداوند هيچ انسان ناسپاس و كافرِ گنهكارى را دوست نمى دارد.» (بقره آیه ۲۷۶)
نكته ها:
** رباخوار ثروت طبقه زحمتکش را جمع می کند
"محق" به معنى نقصان و نابودى تدريجى است و مُحاق به ماه گفته مىشود كه نورش در شبهاى آخر آن چنان كاهش يافته كه ديده نمىشود. "ربا" نمو و رشد تدريجى است از آنجا كه رباخوار به وسيله ثروتى كه در دست دارد حاصل دسترنج طبقه زحمتكش را جمع مى كند و گاه با اين وسيله به هستى و زندگى آنان خاتمه مى دهد و يا لا اقل بذر دشمنى و كينه در دل آنان مى پاشد به طورى كه تدريجا تشنه خون رباخوار مى گردند و جان و مالش را در معرض خطر قرار مىدهند. اين آيه يادآور مىشود كه هر چند رباخوار به قصد انباشت ثروت، از ديگران ربا مىگيرد، ولى خداوند بركت و آثار خوبى كه بايد ازدياد مال داشته باشد از ربا مى گيرد.
** اموال ربوی چگونه از بین می روند؟
شاید این سوال پیش بیاید که اموال ربوی که در خیلی از موارد از بین نمی رود پس مقصود آیه چیست؟ پاسخ این است که لازم نيست خود مال رَبَوى از بين برود، بلكه اهدافى كه از افزايش ثروت در نظر است از بين مى رود. در نظام رَبَوى، سعادت، محبّت و امنيّت نيست و چه بسيار ثروتمندانى كه از سرمايه خود، هيچ نوع راحتى و آرامش و يا محبوبيّتى بدست نمى آورند، ولى در نظامى كه در آن انفاق، صدقه و قرض الحسنه رايج باشد، آن جامعه از بركات زيادى برخوردار است. در آن نظام، فقرا مأيوس نبوده و اغنيا در فكر تكاثر نيستند. محرومان به فكر انتقام و سرقت، و اغنيا نگران حراست و حفاظت اموال خود نمىباشند و جامعه از يك تعادل نسبى همراه با الفت و رحمت و تفاهم و امنيّت برخوردار خواهد بود.
در تفسير كبير فخر رازى آمده است: وقتى رباخوار، عواطف و عدالت انسانى را در خود محو كند، خود و اموالش مورد نفرين فقرا قرار مىگيرد و كينه و انتقام و توطئه سرقت هر لحظه او را تهديد مىكند و اين نمونه اى از آن نابودى است كه در آيه مطرح شده است.
** وقتی در جامعه ای انفاق گسترش یابد
نکته دیگر اینکه همانگونه که حکم نابودی رباخوار به جامعه رباخوار نیز سرایت می کند لذا رشد و فزونی از طریق انفاق و صدقات نیز در فرد و اجتماع يكى است. به دیگر تعبیر در اجتماعى كه به نيازمنديهاى عمومى رسيدگى شود قدرت فكرى و جسمى طبقه زحمتكش و كارگر كه اكثريت اجتماع را تشكيل مى دهد بكار مى افتد و به دنبال آن يك نظام صحيح اقتصادى كه بر پايه همكارى عمومى و بهره گيرى عموم استوار است به وجود مى آيد.
*تراز
از طرفی در مقابل، كسانى كه با عواطف انسانى و دلسوزى در اجتماع گام می نهند و از سرمايه و اموالى كه تحت اختيار دارند انفاق كرده و در رفع نيازمنديهاى مردم می كوشند، با محبت و عواطف عمومى مواجه می گردند و سرمايه آنها نه تنها در معرض خطر نيست بلكه با همكارى عمومى، رشد طبيعى خود را مىنمايد اين است كه قرآن مىگويد انفاقها را افزايش مى دهد:
«يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ.»
«خداوند ربا را نابود مى كند، ولى صدقات را افزايش مى دهد و خداوند هيچ انسان ناسپاس و كافرِ گنهكارى را دوست نمى دارد.» (بقره آیه ۲۷۶)
نكته ها:
** رباخوار ثروت طبقه زحمتکش را جمع می کند
"محق" به معنى نقصان و نابودى تدريجى است و مُحاق به ماه گفته مىشود كه نورش در شبهاى آخر آن چنان كاهش يافته كه ديده نمىشود. "ربا" نمو و رشد تدريجى است از آنجا كه رباخوار به وسيله ثروتى كه در دست دارد حاصل دسترنج طبقه زحمتكش را جمع مى كند و گاه با اين وسيله به هستى و زندگى آنان خاتمه مى دهد و يا لا اقل بذر دشمنى و كينه در دل آنان مى پاشد به طورى كه تدريجا تشنه خون رباخوار مى گردند و جان و مالش را در معرض خطر قرار مىدهند. اين آيه يادآور مىشود كه هر چند رباخوار به قصد انباشت ثروت، از ديگران ربا مىگيرد، ولى خداوند بركت و آثار خوبى كه بايد ازدياد مال داشته باشد از ربا مى گيرد.
** اموال ربوی چگونه از بین می روند؟
شاید این سوال پیش بیاید که اموال ربوی که در خیلی از موارد از بین نمی رود پس مقصود آیه چیست؟ پاسخ این است که لازم نيست خود مال رَبَوى از بين برود، بلكه اهدافى كه از افزايش ثروت در نظر است از بين مى رود. در نظام رَبَوى، سعادت، محبّت و امنيّت نيست و چه بسيار ثروتمندانى كه از سرمايه خود، هيچ نوع راحتى و آرامش و يا محبوبيّتى بدست نمى آورند، ولى در نظامى كه در آن انفاق، صدقه و قرض الحسنه رايج باشد، آن جامعه از بركات زيادى برخوردار است. در آن نظام، فقرا مأيوس نبوده و اغنيا در فكر تكاثر نيستند. محرومان به فكر انتقام و سرقت، و اغنيا نگران حراست و حفاظت اموال خود نمىباشند و جامعه از يك تعادل نسبى همراه با الفت و رحمت و تفاهم و امنيّت برخوردار خواهد بود.
در تفسير كبير فخر رازى آمده است: وقتى رباخوار، عواطف و عدالت انسانى را در خود محو كند، خود و اموالش مورد نفرين فقرا قرار مىگيرد و كينه و انتقام و توطئه سرقت هر لحظه او را تهديد مىكند و اين نمونه اى از آن نابودى است كه در آيه مطرح شده است.
** وقتی در جامعه ای انفاق گسترش یابد
نکته دیگر اینکه همانگونه که حکم نابودی رباخوار به جامعه رباخوار نیز سرایت می کند لذا رشد و فزونی از طریق انفاق و صدقات نیز در فرد و اجتماع يكى است. به دیگر تعبیر در اجتماعى كه به نيازمنديهاى عمومى رسيدگى شود قدرت فكرى و جسمى طبقه زحمتكش و كارگر كه اكثريت اجتماع را تشكيل مى دهد بكار مى افتد و به دنبال آن يك نظام صحيح اقتصادى كه بر پايه همكارى عمومى و بهره گيرى عموم استوار است به وجود مى آيد.
*تراز
