اگرچه از آغاز دولت تدبیر و امید، حمله به رسانه ملی در دستور کار دولتمردان بوده اما با نزدیک شدن به انتخابات تحت فشار قرار دادن این سازمان با اهرم بودجه و شانتاژ به منظور امتیازگیری، شکل گسترده تری یافته است.
شهدای ایران:تقریبا از آغاز کار دولت یازدهم، رسانه ملی هم از طرف دولتمردان تدبیر و امید آماج حملات تند قرار گرفته است و هم از طرف حامیان دولت. طیف حامیان دولت که به صدا و سیما تاخته‌اند را از رسانه‌های نوشتاری و دیداری تا برخی از نمایندگان مجلس تشکیل می‌دهند.
هجوم به رسانه ملی برای انعکاس مطالبات مردم
مهم‌ترین سوال در مواجهه با این رویکرد این است که چرا رسانه ملی در دولت یازدهم با این حجم بی‌سابقه از تخریب روبرو شده است؟ این در حالی است که با نزدیک شدن به انتخابات تحت فشار قرار دادن صدا و سیما حجم گسترده‌تری یافته است.
صدا و سیما رسانه ملی است به این معنا که زبان گویای مردم بودن یکی از اصلی‌ترین کارکردهای آن است. دیگر آنکه این رسانه در نقش ویژه خود به عنوان نماینده رسانه‌ای مردم باید پیگیر حقوق و مطالبات آنها باشد. قطعا یکی از این حقوق پیگیری وعده‌هایی است که رئیس جمهور در زمان نامزدی و در مبارزه انتخاباتی آنها را بیان کرده و به واسطه آن رای مردم را کسب کرده است.
رسانه ملی رسانه‌ای است که باید زبان گویای مردم باشد و مطالبات آنها را از دولتمردان و مسئولین بازتاب دهد. در این حال قرار گرفتن این کارکرد برای صداو سیما که مورد اجماع همه کارشناسان حوزه رسانه است در کنار کارنامه ضعیف دولت یازدهم و عدم تحقق وعده‌های بسیار این دولت، بستری را ساخته که دولتمردان و حامیان دولت را به هراس انداخته است.
اهرم بودجه و شانتاژ علیه رسانه ملی
یکی از اصلی‌ترین دلایل عصبانیت و ناراحتی دولتمردان تدبیر و امید از رسانه ملی همین نکته است. چرا که دولت در زمینه عمل به وعده‌های خود کارنامه بسیار ضعیفی دارد. خاصه اکنون که دولت یازدهم برای ادامه فعالیت خود در قالب دولت دوازدهم نیاز به رای مردم دارد مطرح کردن وعده‌های محقق نشده دولت یازدهم پاشنه آشیل دولت است.
این موضوع باعث شد که در چهار سال گذشته صدا و سیما همواره مورد هجوم طیف حامیان دولت قرار گیرد. حالا در آستانه انتخابات این حملات قطعا بیشتر از قبل خواهد شد. در این حال و با هدف تغییر رویه رسانه ملی از دو کارکرد ویژه که به آنها اشاره شد، امتیازگیری دولت از صدا و سیما با اهرم بودجه و شانتاژ در این روزها شکل گسترده‌تری به خود گرفته است.
انتقاد از گزارشهای مردمی!
در واپسین روزهای سال 1395 بود که رئیس جمهور در یکی از سخنرانی‌هایش در انتقاد از صدا و سیما گفت: «دو روزی گوشت گران می‌شود، در برنامه اخبار تلویزیون، خبر یک می‌شود و می‌رود قصابی! دیدم که خبر یک بخش اخبار رسمی‌تلویزیون، قصابی است و اینکه گوشت چقدر گران شده است.»
هر چه به پایان سال 95 نزدیکتر می‌شدیم حمله به صدا و سیما شکل گسترده تری می‌یافت. روزنامه حامی دولت در یک جبهه و با یک هدف رسانه ملی را مورد هجوم قرار دادند و هدف آنها نیز از این موضوع کاملا روشن بود؛ تغییر رویه این سازمان و سکوت در برابر تمام کاستی‌های دولت. روزنامه‌های حامی دولت پس از سخنرانی رئیس جمهور و انتقاد وی از پوشش خبر گران شدن قیمت گوشت در مطالبی بسیار و با عناوین «تریبون ملی یا کمپین تبلیغاتی!» و «تصویرسازی‌های تیره صداوسیما از دولت کارنامه‌سازی منفی برای نظام»، رسانه ملی را به خاطر بازتاب مشکلات مردم مورد هجوم قرار داده است.
این موضوع در حالی مورد انتقاد رئیس جمهور و رسانه‌های حامی وی قرار گرفته بود که روزنامه اعتماد در شماره 15 اسفند در گزارشی با عنوان «نرخ گوشت قرمز؛ همچنان بالا» نوشته بود:«تنها دو هفته تا پايان سال باقي است، قيمت برخي كالاهاي اساسي رو به افزايش است!»
فشار و فضاسازی علیه صدا و سیما
چند روز پیش خبرگزاری مهر در گزارشی با عنوان «رسانه ملی یار دوازدهم روحانی در رقابت‌های انتخاباتی» به تحلیل مسایل مربوط به رسانه ملی پرداخت البته از منظری دیگر.
این خبرگزاری براساس استنادها و دلایل خود معتقد است که فشار پشت پرده و فضاسازی رسانه‌ای دولت تدبیر و امید علیه رسانه ملی توانست صدا و سیما را در مسیر تبلیغات زودهنگام با خود همراه کند.
خبرگزاری مهر در این باره نوشت: روز شنبه (19 فروردین) و در جریان عدم پخش زنده مراسم سخنرانی رئیس جمهور در همایش «اقتصاد مقاومتی و توسعه روستایی» واکنش همه‌جانبه رسانه‌های دولتی و اصلاح‌طلب مبنی بر فاصله گرفتن رسانه ملی از اصل بی‌طرفی برانگیخته شد به طوری که به‌طور همزمان و با حجم گسترده فضای رسانه‌ای و کانال‌های تلگرامی نزدیک به دولت هجمه علیه سازمان صدا و سیما را آغاز کرده و صداوسیما را به تخریب دولت در آستانه انتخابات متهم کردند.
موضوعی که همان شب رئیس رسانه ملی به آن واکنش نشان داد و در گفت‌وگویی به بیان آماری از میزان اختصاص شبکه ملی به فعالیت‌ها و عملکرد دولت پرداخت تا گمانه‌زنی درباره فشارهای دولت به این سازمان را به یقین تبدیل کند.
عبدالعلی علی عسکری در این گفت‌وگو که شنبه شب از تمام بخش‌های خبری رسانه ملی پخش شد عنوان کرد: رسانه ملی در حمایت از دولت تلاش‌های زیادی انجام داده است، حتی همکاران من آماری از عملکرد سازمان استخراج کردند که نشان می‌دهد از آغاز سال ۹۵ تا بهمن ماه روزانه ۲۱ ساعت از برنامه‌های تلویزیونی در شبکه‌های مختلف به بیان اقدامات دولت مربوط بوده است. رئیس صدا و سیما این را هم گفت که براساس آمار استخراج شده هر کدام از اعضای کابینه نیز بطور متوسط در مدت مشابه روزانه ۶ ساعت از شبکه‌های مختلف رسانه ملی استفاده کرده‌اند.
رسانه خوب از نظر دولت یازدهم
رئیس رسانه ملی در بخش دیگری از سخنانش غیرمستقیم اشاره‌ای همه به موضوع عدم پخش زنده سخنرانی رئیس دولت یازدهم کرد: با توجه به ورود به فضای انتخاباتی و شروع ثبت نام کاندیداها از روز سه شنبه این هفته، عقل حکم می‌کند، صدا و سیما برای حفظ عدالت رسانه‌ای، در انعکاس و پخش برنامه‌های اعضای دولت، ملاحظاتی را تا پایان انتخابات در نظر بگیرد که دوستان دولت نیز بر آن صحّه می‌گذارند.
اطمینان از فشار دولتی‌ها بر رسانه ملی اما زمانی به قطعیت رسید که در کمتر از ۱۲ ساعت پس از پخش گفت‌وگوی رئیس صداوسیما، پخش زنده سخنرانی رئیس جمهور از رسانه ملی از سر گرفته شد!
روحانی صبح یکشنبه (20 فروردین) در مراسم روز ملی فناوری هسته‌ای سخنرانی کرد و طبق سنوات گذشته این سخنرانی به‌طور کامل و به صورت زنده از رسانه ملی پخش شد. حتی رسانه ملی به این حد هم اکتفا نکرد و پیش از پخش سخنرانی روحانی، مراسم رونمایی چند دستاورد هسته‌ای با حضور روحانی، صالحی و ظریف را هم به‌طور زنده پخش کرد. سخنرانی که رئیس جمهور به مانند همه برنامه‌های ۲ سال اخیرش در آن گریزی هم به توافق هسته‌ای زد و این بار «برجام» را «ابری» خواند که بارش آن منوط به درخواست «جنگل‌ها و مراتع» است.
با این وجود به نظر می‌رسد رسانه خوب و عملکرد قابل قبول از نظر دولت یازدهم آن است که تنها به تعریف و تمجید از دولت و عملکرد آن بپردازد و چشمش را بر تمام نقاط ضعف و عملکرد ضعیف دولت ببندد.
حمله به رسانه ملی از ابتدای دولت یازدهم
این گونه فشارها بر صدا و سیما تقریبا از آغاز دولت یازدهم شروع شده است. برای نمونه در اردیبهشت 1393، در حالی که تنها یک سال از عمر دولت یازدهم سپری شده بود «علی یونسی»، دستیار ویژه رئیس‌جمهور طی مصاحبه‌ای با سایت جماران به تخریب عملکرد صدا و سیما پرداخت و گفت: «صدا و سیما در جایگاه رسانه اپوزیسیون نسبت به دولت عمل می‌کند. این در حالی است که جایگاه رسانه ملی، جایگاه یک رسانه اپوزیسیون نیست. اصولاً صدا و سیما باید حامی رئیس‌جمهور باشد و در عین حال نظرات مردم را در رابطه با دولت منعکس کند.»
اما یونسی در ادامه اظهاراتش از چرایی بخشی از این تقابل با رسانه ملی پرده برداشت: «دولت نسبت به رفتار صدا و سیما در قبال دولت نقدهای جدی دارد! شخص رئیس‌جمهور و ارکان دولت هم منتقد رفتارها و عملکرد صدا و سیما در قبال دولت هستند.»
او در ادامه گفت: «علاوه بر شبکه‌های سراسری در استانها هم، صدا و سیما عملکرد مناسبی در قبال دولت و سفرهای استانی رئیس جمهور ندارد.»
یونسی در ادامه، خبر سفر استانی هیئت دولت را در سطح ملی نیز خبر مهمی خواند و افزود: «متاسفانه با بی‌تفاوتی صدا و سیمای ایلام مواجه شده بود. متاسفانه صدا و سیما به وظیفه ملی خودش در قبال دولت عمل نمی‌کند.»
دستیار ویژه رئیس‌جمهور یکی دیگر از مواردی که به زعم او صدا و سیما در آن عملکرد مناسب ملی نداشته، موضوع انصراف از یارانه‌ها عنوان کرد. آن اظهارات تند علیه صداو سیما در حالی بیان شد که چندی پیش از آن «عزت‌الله ضرغامی» رئیس وقت رسانه ملی در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور از عملکرد صدا و سیما در فاز دوم هدفمندی گزارشی داده بود. ضرغامی در آن گزارش با اشاره به فراهم آوردن آنتن زنده برای 25 مدیر دولتی، اعلام کرده بود که حتی زیرنویس‌های شبکه‌های تلویزیونی را هم با مقامات دولت هماهنگ کرده و پس از تایید آنان به نمایش گذاشته است. رئیس اسبق صدا و سیما در آن نامه همچنین با برشمردن 13 نقطه ضعف در عملکرد تیم اقتصادی و رسانه‌ای دولت، این نقاط را باعث انصراف کم مردم از دریافت یارانه برشمرده بود.
در همان ایام صدا و سیما تمهیدات ویژه‌ای برای انعکاس سفرهای استانی در دولت جدید فراهم کرده بود. در همین رابطه در سفر رئیس‌جمهور به استان هرمزگان، صدا و سیما در اقدامی ویژه، برای پوشش اخبار سفر استانی دولت اقدام به اعزام 6 واحد ارتباط ماهواره‌ای (SNG) برای پوشش زنده سخنرانی و برنامه‌های رئیس‌جمهور از شبکه خبر کرده بود. پخش زنده اکثر سخنرانی‌های روحانی از شبکه استانی و خبر صدا و سیما نیز از نکاتی بود که در سفرهای استانی دولت پیشین کم سابقه بوده است.
هجوم به رسانه ملی برای انعکاس مطالبات مردم
مهم‌ترین سوال در مواجهه با این رویکرد این است که چرا رسانه ملی در دولت یازدهم با این حجم بی‌سابقه از تخریب روبرو شده است؟ این در حالی است که با نزدیک شدن به انتخابات تحت فشار قرار دادن صدا و سیما حجم گسترده‌تری یافته است.
صدا و سیما رسانه ملی است به این معنا که زبان گویای مردم بودن یکی از اصلی‌ترین کارکردهای آن است. دیگر آنکه این رسانه در نقش ویژه خود به عنوان نماینده رسانه‌ای مردم باید پیگیر حقوق و مطالبات آنها باشد. قطعا یکی از این حقوق پیگیری وعده‌هایی است که رئیس جمهور در زمان نامزدی و در مبارزه انتخاباتی آنها را بیان کرده و به واسطه آن رای مردم را کسب کرده است.
رسانه ملی رسانه‌ای است که باید زبان گویای مردم باشد و مطالبات آنها را از دولتمردان و مسئولین بازتاب دهد. در این حال قرار گرفتن این کارکرد برای صداو سیما که مورد اجماع همه کارشناسان حوزه رسانه است در کنار کارنامه ضعیف دولت یازدهم و عدم تحقق وعده‌های بسیار این دولت، بستری را ساخته که دولتمردان و حامیان دولت را به هراس انداخته است.
اهرم بودجه و شانتاژ علیه رسانه ملی
یکی از اصلی‌ترین دلایل عصبانیت و ناراحتی دولتمردان تدبیر و امید از رسانه ملی همین نکته است. چرا که دولت در زمینه عمل به وعده‌های خود کارنامه بسیار ضعیفی دارد. خاصه اکنون که دولت یازدهم برای ادامه فعالیت خود در قالب دولت دوازدهم نیاز به رای مردم دارد مطرح کردن وعده‌های محقق نشده دولت یازدهم پاشنه آشیل دولت است.
این موضوع باعث شد که در چهار سال گذشته صدا و سیما همواره مورد هجوم طیف حامیان دولت قرار گیرد. حالا در آستانه انتخابات این حملات قطعا بیشتر از قبل خواهد شد. در این حال و با هدف تغییر رویه رسانه ملی از دو کارکرد ویژه که به آنها اشاره شد، امتیازگیری دولت از صدا و سیما با اهرم بودجه و شانتاژ در این روزها شکل گسترده‌تری به خود گرفته است.
انتقاد از گزارشهای مردمی!
در واپسین روزهای سال 1395 بود که رئیس جمهور در یکی از سخنرانی‌هایش در انتقاد از صدا و سیما گفت: «دو روزی گوشت گران می‌شود، در برنامه اخبار تلویزیون، خبر یک می‌شود و می‌رود قصابی! دیدم که خبر یک بخش اخبار رسمی‌تلویزیون، قصابی است و اینکه گوشت چقدر گران شده است.»
هر چه به پایان سال 95 نزدیکتر می‌شدیم حمله به صدا و سیما شکل گسترده تری می‌یافت. روزنامه حامی دولت در یک جبهه و با یک هدف رسانه ملی را مورد هجوم قرار دادند و هدف آنها نیز از این موضوع کاملا روشن بود؛ تغییر رویه این سازمان و سکوت در برابر تمام کاستی‌های دولت. روزنامه‌های حامی دولت پس از سخنرانی رئیس جمهور و انتقاد وی از پوشش خبر گران شدن قیمت گوشت در مطالبی بسیار و با عناوین «تریبون ملی یا کمپین تبلیغاتی!» و «تصویرسازی‌های تیره صداوسیما از دولت کارنامه‌سازی منفی برای نظام»، رسانه ملی را به خاطر بازتاب مشکلات مردم مورد هجوم قرار داده است.
این موضوع در حالی مورد انتقاد رئیس جمهور و رسانه‌های حامی وی قرار گرفته بود که روزنامه اعتماد در شماره 15 اسفند در گزارشی با عنوان «نرخ گوشت قرمز؛ همچنان بالا» نوشته بود:«تنها دو هفته تا پايان سال باقي است، قيمت برخي كالاهاي اساسي رو به افزايش است!»
فشار و فضاسازی علیه صدا و سیما
چند روز پیش خبرگزاری مهر در گزارشی با عنوان «رسانه ملی یار دوازدهم روحانی در رقابت‌های انتخاباتی» به تحلیل مسایل مربوط به رسانه ملی پرداخت البته از منظری دیگر.
این خبرگزاری براساس استنادها و دلایل خود معتقد است که فشار پشت پرده و فضاسازی رسانه‌ای دولت تدبیر و امید علیه رسانه ملی توانست صدا و سیما را در مسیر تبلیغات زودهنگام با خود همراه کند.
خبرگزاری مهر در این باره نوشت: روز شنبه (19 فروردین) و در جریان عدم پخش زنده مراسم سخنرانی رئیس جمهور در همایش «اقتصاد مقاومتی و توسعه روستایی» واکنش همه‌جانبه رسانه‌های دولتی و اصلاح‌طلب مبنی بر فاصله گرفتن رسانه ملی از اصل بی‌طرفی برانگیخته شد به طوری که به‌طور همزمان و با حجم گسترده فضای رسانه‌ای و کانال‌های تلگرامی نزدیک به دولت هجمه علیه سازمان صدا و سیما را آغاز کرده و صداوسیما را به تخریب دولت در آستانه انتخابات متهم کردند.
موضوعی که همان شب رئیس رسانه ملی به آن واکنش نشان داد و در گفت‌وگویی به بیان آماری از میزان اختصاص شبکه ملی به فعالیت‌ها و عملکرد دولت پرداخت تا گمانه‌زنی درباره فشارهای دولت به این سازمان را به یقین تبدیل کند.
عبدالعلی علی عسکری در این گفت‌وگو که شنبه شب از تمام بخش‌های خبری رسانه ملی پخش شد عنوان کرد: رسانه ملی در حمایت از دولت تلاش‌های زیادی انجام داده است، حتی همکاران من آماری از عملکرد سازمان استخراج کردند که نشان می‌دهد از آغاز سال ۹۵ تا بهمن ماه روزانه ۲۱ ساعت از برنامه‌های تلویزیونی در شبکه‌های مختلف به بیان اقدامات دولت مربوط بوده است. رئیس صدا و سیما این را هم گفت که براساس آمار استخراج شده هر کدام از اعضای کابینه نیز بطور متوسط در مدت مشابه روزانه ۶ ساعت از شبکه‌های مختلف رسانه ملی استفاده کرده‌اند.
رسانه خوب از نظر دولت یازدهم
رئیس رسانه ملی در بخش دیگری از سخنانش غیرمستقیم اشاره‌ای همه به موضوع عدم پخش زنده سخنرانی رئیس دولت یازدهم کرد: با توجه به ورود به فضای انتخاباتی و شروع ثبت نام کاندیداها از روز سه شنبه این هفته، عقل حکم می‌کند، صدا و سیما برای حفظ عدالت رسانه‌ای، در انعکاس و پخش برنامه‌های اعضای دولت، ملاحظاتی را تا پایان انتخابات در نظر بگیرد که دوستان دولت نیز بر آن صحّه می‌گذارند.
اطمینان از فشار دولتی‌ها بر رسانه ملی اما زمانی به قطعیت رسید که در کمتر از ۱۲ ساعت پس از پخش گفت‌وگوی رئیس صداوسیما، پخش زنده سخنرانی رئیس جمهور از رسانه ملی از سر گرفته شد!
روحانی صبح یکشنبه (20 فروردین) در مراسم روز ملی فناوری هسته‌ای سخنرانی کرد و طبق سنوات گذشته این سخنرانی به‌طور کامل و به صورت زنده از رسانه ملی پخش شد. حتی رسانه ملی به این حد هم اکتفا نکرد و پیش از پخش سخنرانی روحانی، مراسم رونمایی چند دستاورد هسته‌ای با حضور روحانی، صالحی و ظریف را هم به‌طور زنده پخش کرد. سخنرانی که رئیس جمهور به مانند همه برنامه‌های ۲ سال اخیرش در آن گریزی هم به توافق هسته‌ای زد و این بار «برجام» را «ابری» خواند که بارش آن منوط به درخواست «جنگل‌ها و مراتع» است.
با این وجود به نظر می‌رسد رسانه خوب و عملکرد قابل قبول از نظر دولت یازدهم آن است که تنها به تعریف و تمجید از دولت و عملکرد آن بپردازد و چشمش را بر تمام نقاط ضعف و عملکرد ضعیف دولت ببندد.
حمله به رسانه ملی از ابتدای دولت یازدهم
این گونه فشارها بر صدا و سیما تقریبا از آغاز دولت یازدهم شروع شده است. برای نمونه در اردیبهشت 1393، در حالی که تنها یک سال از عمر دولت یازدهم سپری شده بود «علی یونسی»، دستیار ویژه رئیس‌جمهور طی مصاحبه‌ای با سایت جماران به تخریب عملکرد صدا و سیما پرداخت و گفت: «صدا و سیما در جایگاه رسانه اپوزیسیون نسبت به دولت عمل می‌کند. این در حالی است که جایگاه رسانه ملی، جایگاه یک رسانه اپوزیسیون نیست. اصولاً صدا و سیما باید حامی رئیس‌جمهور باشد و در عین حال نظرات مردم را در رابطه با دولت منعکس کند.»
اما یونسی در ادامه اظهاراتش از چرایی بخشی از این تقابل با رسانه ملی پرده برداشت: «دولت نسبت به رفتار صدا و سیما در قبال دولت نقدهای جدی دارد! شخص رئیس‌جمهور و ارکان دولت هم منتقد رفتارها و عملکرد صدا و سیما در قبال دولت هستند.»
او در ادامه گفت: «علاوه بر شبکه‌های سراسری در استانها هم، صدا و سیما عملکرد مناسبی در قبال دولت و سفرهای استانی رئیس جمهور ندارد.»
یونسی در ادامه، خبر سفر استانی هیئت دولت را در سطح ملی نیز خبر مهمی خواند و افزود: «متاسفانه با بی‌تفاوتی صدا و سیمای ایلام مواجه شده بود. متاسفانه صدا و سیما به وظیفه ملی خودش در قبال دولت عمل نمی‌کند.»
دستیار ویژه رئیس‌جمهور یکی دیگر از مواردی که به زعم او صدا و سیما در آن عملکرد مناسب ملی نداشته، موضوع انصراف از یارانه‌ها عنوان کرد. آن اظهارات تند علیه صداو سیما در حالی بیان شد که چندی پیش از آن «عزت‌الله ضرغامی» رئیس وقت رسانه ملی در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور از عملکرد صدا و سیما در فاز دوم هدفمندی گزارشی داده بود. ضرغامی در آن گزارش با اشاره به فراهم آوردن آنتن زنده برای 25 مدیر دولتی، اعلام کرده بود که حتی زیرنویس‌های شبکه‌های تلویزیونی را هم با مقامات دولت هماهنگ کرده و پس از تایید آنان به نمایش گذاشته است. رئیس اسبق صدا و سیما در آن نامه همچنین با برشمردن 13 نقطه ضعف در عملکرد تیم اقتصادی و رسانه‌ای دولت، این نقاط را باعث انصراف کم مردم از دریافت یارانه برشمرده بود.
در همان ایام صدا و سیما تمهیدات ویژه‌ای برای انعکاس سفرهای استانی در دولت جدید فراهم کرده بود. در همین رابطه در سفر رئیس‌جمهور به استان هرمزگان، صدا و سیما در اقدامی ویژه، برای پوشش اخبار سفر استانی دولت اقدام به اعزام 6 واحد ارتباط ماهواره‌ای (SNG) برای پوشش زنده سخنرانی و برنامه‌های رئیس‌جمهور از شبکه خبر کرده بود. پخش زنده اکثر سخنرانی‌های روحانی از شبکه استانی و خبر صدا و سیما نیز از نکاتی بود که در سفرهای استانی دولت پیشین کم سابقه بوده است.
