حضرت امام صادق (ع) به ابان بن تغلب فرموده اند: به نظرت می آید خداوند به کسی که عطای بسیار فرموده از این جهت است که او نزد پروردگا ر عزیز و ارزنده است؟
شهدای ایران: یکی از مولفه های مهم و حیاتی در زندگی بشر مصرف است. موضوعی که جزئی جدایی ناپذیر از زندگی و حیات انسانی است و آنقدر با سرنوشت او گره خورده که حتی در روز قیامت هم سخن از مصرف به ماین می آید!
زرارة بن اعین گوید که از امام محمد باقر(ع) معنای این سخن خداوند را پرسیدم که فرمود: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ؛ روزی که زمین به زمینی دیگر مبدل شود» (ابراهیم، ۱۴۸) فرمود: «به نان پاکیزه ای تبدیل می شود که مردمان از آن می خورند تا از حساب فارغ شوند، گوینده ای به او گفت: «مردمان در آن روز گرفتارند و به خوردن و نوشیدن نمی توانند بیندیشند!» (تفسیر نور الثقلین)
البته مصرف جزو امور نسبی است یعنی به خودی خود ناپسند نیست ولی می تواند انسان را به قهقرا بکشاند! یعنی اگر مدیریت نشود در سیر نزولی انسان موثر است. مصرف امری غریزی و جزو ملزومات زندگی است و معیشت بدون آن ممکن نیست. اما گاهی می بینیم که بجای آنکه مصرف در خدمت بشر باشد بشر به خدمت مصرف در می آید! یعنی بجای اینکه پل باشد به هدف مبدل می شود و اگر چنین شد هر تباهی و ناهنجاری از آن منجر می شود.
سه نکته:
** بلای بزرگ به تعبیر مقام معظم رهبری
سرانجام، این موهبت بزرگ به تعبیر مقام معظم رهبری به بلایی بزرگ تبدیل می شود:
«برای جامعه بلای بزرگی است که میل به مصرف، روز به روز در آن زیاد شود و همه به بیش تر مصرف کردن، بیش تر خوردن، متنوع خوردن، متنوع پوشیدن، و دنبال نشانه های مد و هر چیز تازه برای وسایل زندگی و تجملات آن رفتن تشویق بشوند.»
** چرا آلمانی ها اسراف نمی کنند!
یک نویسنده ایرانی می نویسد: «شبی را در آلمان با یکی دو نفر از اعضای سمیناری که در آن شرکت داشتم میهمان یکی از نمایندگان مجلس برلن بودیم. او که شخص متنفذ و تقریباً پردرآمدی بود با کمال سادگی از ما پذیرایی کرد، و از اینکه از ما مثل پذیراییهایی که قبلاً از او در ایران شده بود پذیرایی نمی کرد معذرت خواست. او با سربلندی برای ما تعریف می کرد که اگر مردم آلمان می خواستند در مصرف، اسراف کنند، هرگز به جایی که امروز هستند، نمی رسیدند.» (مجله تحقیقات اقتصادی، «اثرات مکاتب فکری بر رفتار اقتصادی ژاپنیها»، محمود توسلی، ش۴۱، پاییز، ۱۳۶۸، ص۲)
** پولدارها یکبار این حدیث را بخوانند!
حضرت امام صادق (ع) به ابان بن تغلب فرموده اند: به نظرت می آید خداوند به کسی که عطای بسیار فرموده از این جهت است که او نزد پروردگا ر عزیز و ارزنده است؟ و کسی را که از عطایای خود محروم نموده از این جهت است که وی نزد خداوند ذلیل و خوار است (ولی) هرگز چنین نیست! حقیقت این است که مال، مال خداوند است و آن را به امانت نزد شخص متمکن سپرده است و به امانت داران اجازه داده است که از مال خداوند در راه تأمین غذا و لباس و انتخاب همسر و تهیه مرکب خود به قدر معتدل و درخور شأن خویش استفاده کنند و مازاد امانت خدا را به مسلمانان مستمند و از کار افتاده برگرداند و بدین وسیله پراکندگی آنان را جمع کنند. اگر کسی در مال خداوند اینچنین مشروع و معتدل تصرف نماید آنچه را که بهره برداری کرده بر وی حلال است. و اگر جز این عمل کند و بیش از اندازه در آن تصرف نماید ناروا و حرام است سپس فرمودند: اسراف نکنید که خداوند دوستدار مسرفین نیست.» (سفینه، ((صرف))، ص۶۱۵)
*تراز
زرارة بن اعین گوید که از امام محمد باقر(ع) معنای این سخن خداوند را پرسیدم که فرمود: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ؛ روزی که زمین به زمینی دیگر مبدل شود» (ابراهیم، ۱۴۸) فرمود: «به نان پاکیزه ای تبدیل می شود که مردمان از آن می خورند تا از حساب فارغ شوند، گوینده ای به او گفت: «مردمان در آن روز گرفتارند و به خوردن و نوشیدن نمی توانند بیندیشند!» (تفسیر نور الثقلین)
البته مصرف جزو امور نسبی است یعنی به خودی خود ناپسند نیست ولی می تواند انسان را به قهقرا بکشاند! یعنی اگر مدیریت نشود در سیر نزولی انسان موثر است. مصرف امری غریزی و جزو ملزومات زندگی است و معیشت بدون آن ممکن نیست. اما گاهی می بینیم که بجای آنکه مصرف در خدمت بشر باشد بشر به خدمت مصرف در می آید! یعنی بجای اینکه پل باشد به هدف مبدل می شود و اگر چنین شد هر تباهی و ناهنجاری از آن منجر می شود.
سه نکته:
** بلای بزرگ به تعبیر مقام معظم رهبری
سرانجام، این موهبت بزرگ به تعبیر مقام معظم رهبری به بلایی بزرگ تبدیل می شود:
«برای جامعه بلای بزرگی است که میل به مصرف، روز به روز در آن زیاد شود و همه به بیش تر مصرف کردن، بیش تر خوردن، متنوع خوردن، متنوع پوشیدن، و دنبال نشانه های مد و هر چیز تازه برای وسایل زندگی و تجملات آن رفتن تشویق بشوند.»
** چرا آلمانی ها اسراف نمی کنند!
یک نویسنده ایرانی می نویسد: «شبی را در آلمان با یکی دو نفر از اعضای سمیناری که در آن شرکت داشتم میهمان یکی از نمایندگان مجلس برلن بودیم. او که شخص متنفذ و تقریباً پردرآمدی بود با کمال سادگی از ما پذیرایی کرد، و از اینکه از ما مثل پذیراییهایی که قبلاً از او در ایران شده بود پذیرایی نمی کرد معذرت خواست. او با سربلندی برای ما تعریف می کرد که اگر مردم آلمان می خواستند در مصرف، اسراف کنند، هرگز به جایی که امروز هستند، نمی رسیدند.» (مجله تحقیقات اقتصادی، «اثرات مکاتب فکری بر رفتار اقتصادی ژاپنیها»، محمود توسلی، ش۴۱، پاییز، ۱۳۶۸، ص۲)
** پولدارها یکبار این حدیث را بخوانند!
حضرت امام صادق (ع) به ابان بن تغلب فرموده اند: به نظرت می آید خداوند به کسی که عطای بسیار فرموده از این جهت است که او نزد پروردگا ر عزیز و ارزنده است؟ و کسی را که از عطایای خود محروم نموده از این جهت است که وی نزد خداوند ذلیل و خوار است (ولی) هرگز چنین نیست! حقیقت این است که مال، مال خداوند است و آن را به امانت نزد شخص متمکن سپرده است و به امانت داران اجازه داده است که از مال خداوند در راه تأمین غذا و لباس و انتخاب همسر و تهیه مرکب خود به قدر معتدل و درخور شأن خویش استفاده کنند و مازاد امانت خدا را به مسلمانان مستمند و از کار افتاده برگرداند و بدین وسیله پراکندگی آنان را جمع کنند. اگر کسی در مال خداوند اینچنین مشروع و معتدل تصرف نماید آنچه را که بهره برداری کرده بر وی حلال است. و اگر جز این عمل کند و بیش از اندازه در آن تصرف نماید ناروا و حرام است سپس فرمودند: اسراف نکنید که خداوند دوستدار مسرفین نیست.» (سفینه، ((صرف))، ص۶۱۵)
*تراز
