مردم قهرمان پرور کرمانشاه از ابتدای نهضت امام خمینی با هدایت های شهید محراب آیت الله اشرفی اصفهانی در نهضت فعال بودند. با آزادی امام خمینی پس از وقایع پانزده خرداد، آیت الله اشرفی اصفهانی از سوی امام خمینی (ره) به عنوان نماینده تام الاختیار ایشان در کرمانشاه تعیین شدند و از آن پس کرمانشاه به یکی از کانون های انقلاب اسلامی تبدیل شد.
تلاش آیت الله اشرفی اصفهانی برای تثبیت مرجعیت امام خمینی در این منطقه یکی از اقدامات مهم ایشان به شمار می آید که مخالفت رژیم و حساسیت عوامل ساواک را نسبت به ایشان در برداشت. عوامل ساواک در پی این اقدامات آیت الله اشرفی از تمامی وعاظ کرمانشاه و کسانی که جهت تبلیغ به این منطقه عزیمت می کردند تعهد می گرفت که به هیچ وجه حق نام بردن از آیت الله خمینی را ندارند.
اقدامات آیت الله اشرفی باعث شد که ساواک چندین بار ایشان را دستگیر و مورد آزار و اذیت قرار دهد. مقاومت و ایستادگی شهید محراب، آیت الله اشرفی اصفهانی موجب تثبیت مرجعیت امام خمینی در کرمانشاه شد. با شروع مجدد نهضت اسلامی در دی ماه ۱۳۵۷ کرمانشاه نیز یکی از کانون های انقلاب بود، برگزاری مجالسی متعدد بزرگداشت برای شهدای قم، تبریز، یزد و … شوری در کرمانشاه به پا کرده بود.
برپایی مجلس ختم برای شهید حاج سید مصطفی خمینی نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی بود که به همت آیت الله اشرفی منعقد شد و عکس العمل شدید ساواک را موجب شد. در آستانه عزیمت امام از نجف به کویت که در پی فشارهای رژیم بعثی عراق رخ داد تظاهرات عظیمی در تاریخ ۱۱/۷/۵۷ به رهبری آیت الله اشرفی در کرمانشاه به وقوع پیوست. قبل از این تظاهرات در ۹/۷/۵۷ تظاهرات مردم کرمانشاه بر ضد رژیم با سرکوب نیروهای نظامی مواجه شد و چهار نفر من جمله صادق صابونی و مصطفی امامی به شهادت رسیده ۲۵ نفر زخمی شدند. اعتراض مردم و علما به سرکوب مردم توسط رژیم در ۱۱/۷/۸۵ نیز با سرکوب مردم به خشونت کشیده شد.
چند روز بعد که مصادف با عید سعید فطر بود تظاهرات گسترده ای در کرمانشاه رخ داد که سازماندهی آن را آیت الله اشرفی و یاران امام بر عهده داشتند انجام تظاهرات گسترده و مسالمت آمیز توفیق بزرگی برای انقلابیون محسوب شد. آبان ماه شاهد اوجگیری نهضت انقلابی در شهرهای مختلف از جمله کرمانشاه بود.
در ۱/۸/۵۷ با اعلام عزای عمومی موجی از اعتصاب و تظاهرات کرمانشاه را فرا گرفت، این اقدام به منظور اعلام حمایت از مردم کرمان و محکوم نمودن جنایات رژیم در شهر کرمان بود.
در دوم آبان ۱۳۵۷ تظاهرات گسترده ای از سوی دانش آموزان کرمانشاهی برپا شد. روز بعد نیز دانش آموزان به همراه فرهنگیان صبح و بعد از ظهر راهپیمایی کردند و با گلباران کردن نظامیان حاضر در خیابان آنها را به پیوستن به انقلاب دعوت نمودند. موج تظاهرات مردمی در روزهای چهارم و پنجم آبان ماه هم به شکل گسترده ای ادامه داشت که با مخالفت چماقداران طرفدار رژیم به خونریزی کشیده شد.
حمله چماقداران به مردم در خیابان و مسجد نواب باعث عکس العمل مردم شد. در این درگیری ۸۶ نفر از مردم بیگناه را چماقداران زخمی کردند. در ۲۱/۸/۵۷ تظاهرات دانش آموزان کرمانشاهی به خاک و خون کشیده شد و تعدادی زخمی و کشته شدند.
در این روز بازار کرمانشاه تعطیل بود. در ۲۳/۸/۵۷ کادر قضایی و اداری کرمانشاه به اعتصاب پیوستند. این اعتصاب در اعتراض به حمله پلیس به مدارس دخترانه و پسرانه کرمانشاه که منجر به زخمی شدن پنجاه دانش آموز شد صورت گرفت. موج اعتصاب و اعتراض کرمانشاه را فرا گرفته بود. در ۵/۹/۱۳۵۷ تظاهرات گسترده ای در کرمانشاه و شهرهای استان کرمانشاهان در گرفت. در ۸/۹/۵۷ نیز دانش آموزان کرمانشاهی تظاهرات کردند.
در ۱۱/۹/۵۷ تظاهرات مردم به گلوله بسته شد و پسر بچه ۱۱ ساله ای بر اثر اصابت تیر به شهادت رسید. روز بعد نیز تظاهرات در کرمانشاه ادامه داشت. در ۱۳/۹/۵۷ علما و مردم طی تظاهراتی نابودی رژیم را خواستار شدند. در ۱۵/۹/۵۷ کرمانشاه همچنان درگیر اعتصاب و تظاهرات بود.
تظاهرات روز ۱۷/۹/۵۷ منجر به درگیری و کشته شدن تظاهرکنندگان در کرمانشاه شد. تظاهرات در مناطقه دیگر استان نیز ادامه داشت . در ۱۹/۹/۵۷ تظاهر کنندگان فراوانی کفن پوش به خیابان ها آمدند. عاشورا و تاسوعای حسینی در سال ۱۳۵۷ با شور فراوانی در کرمانشاه برگزار شد، تظاهر کنندگان شعار می دادند: "خمینی بیا که وطن انقلاب است". در ۲۰/۹/۵۷ جمعیت کثیری به تظاهرات در شهر پرداختند.
جمعیت قصد داشت با پایین کشیدن مجسمه شاه، انزجار خود را از خاندان پهلوی اعلام نماید که با مقاومت ماموران و سرکوب آنها مواجه شدند. در یک مورد دیگر که مردم قصد پائین آوردن مجسمه شاه را داشتند به دستور پالیزبان تعداد زیادی از مردم به گلوله بسته شدند . تظاهرات مردمی تا ۲۲ بهمن ۵۷ ادامه داشت که منجر به سرنگونی رژیم پهلوی شد.
شهید آیت الله اشرفی اصفهانی پس از 80 سال زندگی پرافتخار و خدمت به اسلام و قرآن، به دست یکی از مزدوران آمریکا و منافقین کوردل در ساعت 15/12 ظهر 23 مهرماه 1361 در سنگر نماز جمعه مسجد جامع و در محراب نماز به افتخار شهادت نائل آمد و تومار زندگی پرافتخارش نه تنها بسته نشد بلکه ورقی دیگر خورد و نامش در صحنه گیتی ماندگار شد.
شهید اشرفی اصفهانی در یکی از گفتگو های تلویزیونی خود آرزو کرد که چهارمین شهید محراب باشد و چنین هم شد...
امام خمینی(ره): مرحوم شهید بزرگوار حضرت حجتالاسلام و المسلمین حاج آقا عطاء اللَّه اشرفى را در این مدت طولانى به صفاى نفس و آرامش روح و اطمینان قلب و خالى از هواهاى نفسانى و تارک هوى و مطیع امر مولا و جامع علم مفید و عمل صالح مى شناسم، و در عین حال مجاهد و متعهد و قوى النفس بود. او در جبهه دفاع از حق از جمله اشخاصى بود که مایه دلگرمى جوانان مجاهد بود و از مصادیق بارز رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللهَ عَلَیْهِ بود.
صحیفه امام، ج 17، ص50
امام خامنهای: حقاً و انصافاً مصداق یک عالمِ عامل بود. فقط زبان او تبلیغ نمیکرد؛ عمل او هم تبلیغ میکرد. تواضع او، زهد او، بى اعتنایى او به بسیارى از چیزهاى ظاهرى، از ویژگى هاى او بود؛ مرد بزرگى بود.
بیانات در جمع روحانیون شیعه و اهل سنت کرمانشاه ،20/ 07/ 1390
*مرصاد