بر مبنای اسناد «سِری» که ازدوران اوایل جنگ‌تحمیلی باقی مانده است می‌توان دریافت که ارتش جمهوری اسلامی ایران آمادگی حمله نظامی عراق را داشته و غافلگیر نشده است و برای مقابله با آن طرح عملیاتی نیز طراحی کرده است.
به گزارش شهدای ایران، بر اساس اسناد موجود، علاوه بر دریافت برخی هشدارهای
دیپلماتیک و گزارش‌های اطلاعاتی از مشاهدات مرزی، اطلاعات مهمی نیز در
اختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار داشت که نشان از حمله بزرگ و قریب
الوقوع ارتش عراق به سرزمین‌های ایران داشت. در همین رابطه امیر سرتیپ
بازنشسته «سیدتراب ذاکری» که در دوران دفاع‌مقدس افسر اطلاعات ارتش بوده
است به ایسنا توضیح می‌دهد: «عناصر اطلاعاتی ارتش و ژاندارمری پیش از آغاز
رسمی جنگ، فعالیت‌ها و تحرکات ارتش عراق را زیر نظر داشتند.
پوشش اطلاعات گسترده‌ای را از سال 1358 تا لحظه آغاز رسمی جنگ داشتیم.
از همین رو این که می‌گویند ارتش غافگیر شد، کاملا نادرست است. بلکه این
برخی مسئولان بودند که با نادیده گرفتن گزارش‌ها غافلگیر شدند.
امیر سیدتراب ذاکری
پیش از 6 ماه نخست سال 1359 از سوی عراق 636 بار مرزهای ایران مورد تجاوز نیروهای هوایی،زمینی و دریایی قرار گرفت که 490 مورد آن از سوی وزارت خارجه ایران به سازمان ملل متحد گزارش شد. در آن زمان به دلیل مسائل بعد از انقلاب، ارتش در حال کوچک شدن بود و عده‌ای می‌خواستند تا این یگان نظامی منحل شود. از جمله آن برخی از طرح‌ها به ارتش ابلاغ شده بود مانند خدمت در موطن اصلی و نصف شدن سربازخانه‌ها. ازهمین رو ارتش نیروی انسانی کارآزموده و خوبی در اختیار نداشت چرا که حتی برخی فرماندهان ارتشی را هم تصفیه می‌کردند. با این حال براساس گزارش‌هایی که ارتش به دولت و مجلس ارائه کرد، «طرح ابوذر» از سوی ارتش در 76 صفحه ارائه شد که درآن به بنی‌صدر رئیس جمهور وقت، گزارش احتمالی حمله ارتش عراق بیان شده بود و ارتش مطابق آن طرح‌هایی داشت.
اولین جرقه جنگ عراق با ایران در خرداد سال 59 خورد. آن زمان که نخست‌وزیر عراق در لبنان مصاحبه‌ای ترتیب می‌دهد و می‌گوید: «اگر ایران حقوق از دست رفته ما را پس ندهد به زور متوسل خواهیم شد.» او در پاسخ به خبرنگاری اظهار می‌کند:« ما خوزستان را می‌خواهیم.» و حتی برای شهرهای آن هم نام انتخاب کرده بودند. این اقدامات بیانگر این است که تمام کارهای عراق ریشه‌ای بوده است. ما در ارتش شیوه‌ای داریم به نام ثبت پیام‌ها، اگر پیام‌ها بر اساس موضوع ثبت شود خود این اطلاعات به ما می‌گویند که افراد چه کار می‌خواهند انجام دهند.»
به گزارش ایسنا، متن کامل ابلاغیه ستاد مشترک ارتش که با عنوان «بررسی ستادی از آخرین وضعیت عراق» یکی از اسناد مهم دوران دفاع مقدس به شمار می‌آید که بیانگر آمادگی و مطلع بودن ارتش از تحرکات دشمن است.
در متن این سند «سِری» که روز 12 شهریور ماه 1359 در دو برگ تهیه شده است و به نیروی زمینی و رونوشت آن جهت آگاهی و اقدام مقتضی به ژاجا، نهاجا، نداجا، سماجا (مرکز فرماندهی) و سپاه پاسداران نیز ارسال شده بود، آمده است:
«در آخرین بررسی که روی گسترش یگان‌های عراقی در مرز به عمل آمد، قرائن تعرض ارتش عراق در مناطق یادشده زیرین مشهود است. محتمل‌ترین معبر تعرضی ارتش عراق به خاک جمهوری اسلامی ایران عبارت‌اند از:
1. عماره ـ بستان ـ دوصلق ـ جسر نادری ـ اندیمشک و دزفول.
عماره ـ بستان ـ سوسنگرد ـ اهواز به استعداد یک لشکر، 2 تیپ مکانیزه و یک تیپ زرهی.
کوت ـ موسیان ـ عین‌خوش ـ اندیمشک ـ دزفول به استعداد یک لشکر.
2. بصره ـ تنومه ـ شلمچه ـ خرمشهر.
بصره ـ تنومه ـ کوشک ـ اهواز به استعداد یک لشکر، 2 تیپ پیاده مکانیزه و یک تیپ زرهی.
عملیات بصره ـ خرمشهر به‌وسیله عناصر نیروهای ویژه با عبور از سیبه به آبادان و کوت‌زین به خرمشهر پشتیبانی می‌شود. ضمناً عملیات عبور از رودخانه [اروند] به‌وسیله آتش توپخانه از ساحل دور حمایت می‌گردد.
3. معبر بعقوبه ـ المنصور ـ جلولا ـ خانقین با یک لشکر زرهی و یک لشکر پیاده مکانیزه به‌اضافة یک تیپ پیاده مکانیزه برای هدف‌های خسروی ـ قصرشیرین و سرپل‌ذهاب. همین تعرض احتمالاً از معبر مندلی ـ سومار ـ گیلان‌غرب ـ قلاجه و اسلام‌آباد.
4. نیروهای عراقی مستقر در حلبچه ـ چناره ـ پنجوین ـ چوارتا ـ قلعه‌دیزه و مرگه‌سور، تعرض را به‌صورت تک پشتیبانی با فریب و یا نمایش نیرو و یا تظاهر به‌منظور تثبیت نیروهای ایران در منطقه کردستان و آذربایجان‌غربی اجرا خواهند کرد.
5. احتیاطات تأمینی و آمادگی و مراقبت برای خنثی‌کردن یک تعرض غافلگیرانه در جبهه وسیع را برابر طرح‌های مصوبه داشته باشید.
6. جابه‌جایی نیروهای عراقی را در مناطق بلافصل مرز و یا تقویت‌های احتمالی را تاحدّ امکان اعلام دارند.
جانشین ستاد مشترک ـ سرتیپ فلاحی
ازطرف سرهنگ ستاد هاشمی‌روان».
*ایسنا
*ایسنا
