به گزارش شهدای ایران، دولت ها معمولاً با هدف جذب سرمایه های خارجی، انتقال تکنولوژی، توسعه صادرات، کسب درآمدهای ارزی، ایجاد اشتغال و برگزاری نمایشگاه اقدام به تأسیس مناطق آزاد در مرزها می کنند. براساس دستورالعمل تعریف شده، در مناطق آزاد، واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه ای و صادرات کالاها از پرداخت تعرفه های گمرکی معافند. 

شرکت های فعال در این مناطق به طور موقت مجبور به پرداخت مالیات بر درآمد نیستند. در این مناطق شرکت درگیر مقررات دست و پا گیر نبوده و لازم نیست که تشکیلات اداری مجهز داشته باشند و برای آنها زیربنای اقتصادی مجهزتر و تسهیلات عمومی سوبسید شده وجود دارد. 

با توجه به ویژگی و مزایای مناطق آزاد تجاری، دولت اخیراً بخشنامه ای درخصوص مناطق آزاد تجاری ابلاغ کرد که براساس آن هفت منطقه به مناطق آزاد تجاری ایران اضافه شد تا تعداد این مناطق روی کاغذ به 14 برسد. در حال حاضر مناطق آزاد تجاری کشور کیش، قشم، چابهار، انزلی، ارس، اروند و ماکو مستقر شده است. 

رشد دو برابری تعداد مناطق آزاد تجاری در یک بخشنامه در حالی است که هیچ یک از مناطق موجود کارنامه موفقی از عملکرد خود ارائه نکرده اند، در واقع، این کارنامه ناموفق را می توان در مقایسه با مناطق آزاد تجاری سایر کشورها دید.

یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران با اشاره به کارنامه مناطق آزاد ایران به بازار نیوز گفت: کل حجم تجارت یا همان واردات و صادرات ایران در سال های اخیر بسیار پایین بوده است و همین امر باعث شده مناطق آزاد نتوانند انتظارات و اهداف مورد نظر را برآورد کنند. 

جمشید عدالتیان بیان کرد: کل حجم واردات ایران حدود 50میلیارد دلار بود که عمدتاً از بندر عباس انجام گرفته به این ترتیب، سهم مناطق آزاد تجاری کمتر از سه میلیارد دلار بوده و نقش پررنگی نداشتند و کارنامه چشمگیری ارائه نکردند.

وی افزود: همچنین بخش صادرات کشور عمدتاً مربوط به میعانات گازی و پتروشیمی است که از مناطق ویژه خود صادر می شوند و ارتباطی با مناطق آزاد تجاری ندارند. 

این کارشناس اقتصادی درباره ورود قاچاق از کانال مناطق آزاد تجاری گفت: آمار دقیقی از کالای قاچاقی که از این این مناطق وارد می شود وجود ندارد. با توجه به گسترده واردات قاچاق از مرزهای کشور نمی توان گفت این مناطق در افزایش قاچاق نقش دارند.

وی در ادامه با اشاره به رشد دو برابری تعداد مناطق آزاد تجاری بیان کرد: متأسفانه رئیس جمهور به هر اسانی که سفر می کند، به درخواست ساکنین استان مناطق آزادی در استان ها تعریف می شود. به عبارت دیگر، انتخاب مناطق بیشتر رویکرد سیاسی دارد تا اقتصادی.

وی اشاره کرد: ساکنین استان ها نسبت به اینکه می تواند کالاهایی را ارزان بخرند، خودروهای خارجی سوار شوند احساس رضایت می کنند و برای دولت نیز یک نوع کمک برای محرومیت زدایی است. 

عدالتیان مطرح کرد: متأسفانه مسئولان دولتی به نام بومی سازی ماهیت بسیاری از سیاست هایی از این دست را تغییر می دهد، بنابراین نباید انتظار داشته که مناطق آزاد تجاری ایران به میزان مناطق آزاد کشورهایی مانند سنگاپور، امارات و چین موفق باشد.  

وی افزود: منطقه آزاد تجاری موفق نیاز به زیرساخت هایی مانند اینترنت، رستوران، فرودگاه بین المللی و ... دارد که متأسفانه در هیچ یک از مناطق آزاد ایران نمی توان شاهد این استانداردها و امکانات بود. 

وی ادامه داد: سایر کشورها برای راه اندازی مناطق آزاد تجاری میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده و زیرساخت ها را به وجود آوردند. خدمات موردنیاز مانند مدرسه و بیمارستان متناسب با خواسته خارجیان ساکن در این مناطق باید عرضه شود چرا که حدود 30 تا 40درصد ساکنین این مناطق معمولاً خارجی ها هستند.  

بازارنیوز