یک دانشجوی افسرده احساس می‌کند که مانند دیگران قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست؛ و خستگی مفرط، بی‌رمقی و فقدان تمرکز ناشی از افسردگی نیز مهارت کاری او را کاهش داده و بر کارکرد آکادمیک دانشجو تاثیر منفی می‌گذارد.
به گزارش شهدای ایران، یک دانشجوی افسرده احساس می‌کند که مانند دیگران قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست؛ و خستگی مفرط، بی‌رمقی و فقدان تمرکز ناشی از افسردگی نیز مهارت کاری او را کاهش داده و بر کارکرد آکادمیک دانشجو تاثیر منفی می‌گذارد.
بر اساس گزارش‌ها، آمار دانشجویان مبتلا به مشکلات روانی و افسردگی در سراسر جهان و البته ایران در حال افزایش است و در صورت عدم کنترل روند رو به رشد افسردگی در میان دانشجویان، این اتفاق در درازمدت تاثیر مخرب خود را بر ساختار آموزشی کشور نمایان می‌سازد. کارشناسان بر این باورند که افسردگی در میان دانشجویانی که از محیط خانوادگی و زادگاه خود دور هستند و مجبورند تحصیلات خود را در شهر دیگری سپری کنند به مراتب بیشتر از دانشجویان بومی است. از سوی دیگر نیز رویارویی با محیط‌های جدید و افرادی که سنخیتی با فرهنگ افراد ندارند، می‌تواند تا حدودی به انزوا و افسردگی دانشجویان بیانجامد. بر اساس آمار منتشر شده، حدود 30 درصد دانشجویان ایرانی به افسردگی مبتلا هستند و در نتیجه توجه به سلامت روحی قشری که یک پنجم جامعه را دربرمی‌گیرد، بسیار حائز اهمیت است.
53 درصد دانشجویان آمریکایی افسردگی دارند
بر اساس نتایج یک مطالعه، 53 درصد دانشجویان آمریکایی در طول تحصیل خود از افسردگی رنج برده و بیش از نیمی از آنها نیز با مهمترین مشکل ناشی از افسردگی، یعنی وجود خلل در تحصیل و مطالعه مواجه هستند. در مطالعه ملی بریتانیا نیز که در سال 2013 به انجام رسید، مشخص شد که 80 درصد پاسخ‌دهندگان در سال‌های قبل مشکلات روحی و روانی را تجربه کرده اند؛ در نتیجه ارتباط تنگاتنگی میان افسردگی و مشکلات تحصیلی وجود دارد.
شیوع افسردگی اتفاقی دور از انتظار نیست
از سوی دیگر، تحلیل 4 دهه پژوهش نشان می‌دهد که 28 درصد دانشجویان پزشکی به افسردگی دچار بوده و 5.8 درصد نیز به خودکشی فکر می‌کنند. پژوهشگران سنگاپوری برای نیل به این نتایج، 77 تحقیق و 63 هزار دانشجوی علوم پزشکی در سراسر دنیا را مورد بررسی قرار داده اند.
پریشانی و اضطراب در میان دانشجویان پزشکی اولین و تنها مشکل جهان نیست، اما آمار دانشجویان مبتلا یا افرادی که نشانه‌هایی از ابتلا را بروز داده اند از 20 درصد در قاره سبز به 31.8 درصد در خاورمیانه می‌رسد. شیوع افسردگی در آمریکای شمالی این قاره را با 30.3 درصد به دومین منطقه با میزان افسردگی بالا تبدیل کرده است. با این حال هنوز ارتباط مشخصی میان افسردگی با منطقه، جنسیت، یا حتی دانشجویان پزشکی یا غیرپزشکی یافت نشده است.
گرچه باید در نظر داشت که دوره ورود به جوانی به خودی‌خود اوج افسردگی را در بردارد، و افزوده شدن اضطراب به دانشجویان پزشکی در این دوره سنی آسیب‌پذیر و به تبع آن شیوع افسردگی، اتفاقی عجیب و بعید به شمار نمی‌رود. اما افسردگی مشکلی مزمن و عودکننده است و با فرسودگی و روی آوردن به سوءمصرف مواد مخدر همراه می‌شود.
وضعیت ایران چگونه است؟
وزیر بهداشت ایران در آخرین اظهار نظر خود راجع به میزان مبتلایان به افسردگی در کشور گفته بود که «12 درصد مردم ایران به افسردگی دچار هستند.» حال با وجود آن که آماری دقیق از دانشجویان افسرده کشور در دست نیست، اما سال گذشته معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت از اجرای طرح‌هایی در راستای کاهش آسیب های اجتماعی دانشجویان علوم پزشکی خبر داده و گفته بود: «آمار خودکشی دانشجویان علوم پزشکی در سال 93 نسبت به سال 92 افزایش داشته و طبق آمار تهیه شده، افسردگی در میان دانشجویان و خودکشی در اوج افسردگی روند افزایشی داشته است. البته آمارهایی که درمورد خودکشی دانشجویان وجود دارد مستند نیست و پژوهش قابل استنادی در این مورد انجام نشده است.» این امر نشان می‌دهد که جامعه ایران و به ویژه قشر دانشجوی آن از گزند افسردگی در امان نیست و برای مبارزه با این معضل که در لایه‌های مختلف جامعه نمود پیدا خواهد کرد، تمهیدات ویژه ای مورد نیاز است.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به افسردگی
روان‌درمانی می‌تواند دانشجویانی که از افسردگی رنج می‌برند را هدف قرار داده و دوره‌هایی را برای آموزش کسب مهارت کنترل زندگی شامل شود. افراد مبتلا در دوره‌های روان‌درمانی معیارهای کنترل رفتار را فرا می‌گیرند تا از طریق آن تمرکز خود را بهبود بخشیده و بر افسردگی خود متمرکز نشوند. در ایران نیز، محمدرضا فراهانی، معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت کشور؛ در مورد راه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی دانشجویان به خبرگزاری ایسنا گفته است: «سه طرح برای کاهش آسیب‌های اجتماعی دانشجویان پیش بینی شده است، اقدام اول طرح «همتایاران سلامت» است که بر اساس این طرح دانشجویانی از ساکنین خوابگاه‌ها گزینش شده و به ادارات مشاوره در بحث مشاوره سلامت روان دانشجویان کمک می‌کنند، اقدام بعدی طرح «کانون‌های سلامت رفتار» است که در این طرح دانشجویان تشویق به ایجاد این کانون‌ها می‌شوند تا برخی مشکلات به کمک خود دانشجو برطرف شود و طرح سوم نیز «پایش سلامت روان» است که همان پایش سلامت دانشجویان است و اکنون نیز اجرا می‌شود، اما از عمق مطلوب برخوردار نیست.»
از آن‌جایی که دانشجویان، آینده علم و اقتصاد و سازندگی کشور را در اختیار خواهند گرفت، توجه به سلامت روح و روان آنها باید در اولویت مراجع ذی‌ربط قرار گیرد تا این قشر جامعه با خاطری آسوده و به دور از هرگونه اضطراب و افسردگی تحصیلات خود را در جهت آبادانی کشور ادامه داده و بدون تمرکز بر تفکرات منفی، زندگی خود را بسازند.
*فردا
بر اساس گزارش‌ها، آمار دانشجویان مبتلا به مشکلات روانی و افسردگی در سراسر جهان و البته ایران در حال افزایش است و در صورت عدم کنترل روند رو به رشد افسردگی در میان دانشجویان، این اتفاق در درازمدت تاثیر مخرب خود را بر ساختار آموزشی کشور نمایان می‌سازد. کارشناسان بر این باورند که افسردگی در میان دانشجویانی که از محیط خانوادگی و زادگاه خود دور هستند و مجبورند تحصیلات خود را در شهر دیگری سپری کنند به مراتب بیشتر از دانشجویان بومی است. از سوی دیگر نیز رویارویی با محیط‌های جدید و افرادی که سنخیتی با فرهنگ افراد ندارند، می‌تواند تا حدودی به انزوا و افسردگی دانشجویان بیانجامد. بر اساس آمار منتشر شده، حدود 30 درصد دانشجویان ایرانی به افسردگی مبتلا هستند و در نتیجه توجه به سلامت روحی قشری که یک پنجم جامعه را دربرمی‌گیرد، بسیار حائز اهمیت است.
53 درصد دانشجویان آمریکایی افسردگی دارند
بر اساس نتایج یک مطالعه، 53 درصد دانشجویان آمریکایی در طول تحصیل خود از افسردگی رنج برده و بیش از نیمی از آنها نیز با مهمترین مشکل ناشی از افسردگی، یعنی وجود خلل در تحصیل و مطالعه مواجه هستند. در مطالعه ملی بریتانیا نیز که در سال 2013 به انجام رسید، مشخص شد که 80 درصد پاسخ‌دهندگان در سال‌های قبل مشکلات روحی و روانی را تجربه کرده اند؛ در نتیجه ارتباط تنگاتنگی میان افسردگی و مشکلات تحصیلی وجود دارد.
شیوع افسردگی اتفاقی دور از انتظار نیست
از سوی دیگر، تحلیل 4 دهه پژوهش نشان می‌دهد که 28 درصد دانشجویان پزشکی به افسردگی دچار بوده و 5.8 درصد نیز به خودکشی فکر می‌کنند. پژوهشگران سنگاپوری برای نیل به این نتایج، 77 تحقیق و 63 هزار دانشجوی علوم پزشکی در سراسر دنیا را مورد بررسی قرار داده اند.
پریشانی و اضطراب در میان دانشجویان پزشکی اولین و تنها مشکل جهان نیست، اما آمار دانشجویان مبتلا یا افرادی که نشانه‌هایی از ابتلا را بروز داده اند از 20 درصد در قاره سبز به 31.8 درصد در خاورمیانه می‌رسد. شیوع افسردگی در آمریکای شمالی این قاره را با 30.3 درصد به دومین منطقه با میزان افسردگی بالا تبدیل کرده است. با این حال هنوز ارتباط مشخصی میان افسردگی با منطقه، جنسیت، یا حتی دانشجویان پزشکی یا غیرپزشکی یافت نشده است.
گرچه باید در نظر داشت که دوره ورود به جوانی به خودی‌خود اوج افسردگی را در بردارد، و افزوده شدن اضطراب به دانشجویان پزشکی در این دوره سنی آسیب‌پذیر و به تبع آن شیوع افسردگی، اتفاقی عجیب و بعید به شمار نمی‌رود. اما افسردگی مشکلی مزمن و عودکننده است و با فرسودگی و روی آوردن به سوءمصرف مواد مخدر همراه می‌شود.
وضعیت ایران چگونه است؟
وزیر بهداشت ایران در آخرین اظهار نظر خود راجع به میزان مبتلایان به افسردگی در کشور گفته بود که «12 درصد مردم ایران به افسردگی دچار هستند.» حال با وجود آن که آماری دقیق از دانشجویان افسرده کشور در دست نیست، اما سال گذشته معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت از اجرای طرح‌هایی در راستای کاهش آسیب های اجتماعی دانشجویان علوم پزشکی خبر داده و گفته بود: «آمار خودکشی دانشجویان علوم پزشکی در سال 93 نسبت به سال 92 افزایش داشته و طبق آمار تهیه شده، افسردگی در میان دانشجویان و خودکشی در اوج افسردگی روند افزایشی داشته است. البته آمارهایی که درمورد خودکشی دانشجویان وجود دارد مستند نیست و پژوهش قابل استنادی در این مورد انجام نشده است.» این امر نشان می‌دهد که جامعه ایران و به ویژه قشر دانشجوی آن از گزند افسردگی در امان نیست و برای مبارزه با این معضل که در لایه‌های مختلف جامعه نمود پیدا خواهد کرد، تمهیدات ویژه ای مورد نیاز است.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به افسردگی
روان‌درمانی می‌تواند دانشجویانی که از افسردگی رنج می‌برند را هدف قرار داده و دوره‌هایی را برای آموزش کسب مهارت کنترل زندگی شامل شود. افراد مبتلا در دوره‌های روان‌درمانی معیارهای کنترل رفتار را فرا می‌گیرند تا از طریق آن تمرکز خود را بهبود بخشیده و بر افسردگی خود متمرکز نشوند. در ایران نیز، محمدرضا فراهانی، معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت کشور؛ در مورد راه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی دانشجویان به خبرگزاری ایسنا گفته است: «سه طرح برای کاهش آسیب‌های اجتماعی دانشجویان پیش بینی شده است، اقدام اول طرح «همتایاران سلامت» است که بر اساس این طرح دانشجویانی از ساکنین خوابگاه‌ها گزینش شده و به ادارات مشاوره در بحث مشاوره سلامت روان دانشجویان کمک می‌کنند، اقدام بعدی طرح «کانون‌های سلامت رفتار» است که در این طرح دانشجویان تشویق به ایجاد این کانون‌ها می‌شوند تا برخی مشکلات به کمک خود دانشجو برطرف شود و طرح سوم نیز «پایش سلامت روان» است که همان پایش سلامت دانشجویان است و اکنون نیز اجرا می‌شود، اما از عمق مطلوب برخوردار نیست.»
از آن‌جایی که دانشجویان، آینده علم و اقتصاد و سازندگی کشور را در اختیار خواهند گرفت، توجه به سلامت روح و روان آنها باید در اولویت مراجع ذی‌ربط قرار گیرد تا این قشر جامعه با خاطری آسوده و به دور از هرگونه اضطراب و افسردگی تحصیلات خود را در جهت آبادانی کشور ادامه داده و بدون تمرکز بر تفکرات منفی، زندگی خود را بسازند.
*فردا
