قوم فرعون از نظر صنعت و ساخت بنا، پيشرفته بودند. ولى رشد و توسعه اى كه جدا از دين و ايمان باشد، سرانجام خوبى ندارد...
شهدای ایران: در آیات متعددی از قرآن کریم به راز پیروزی ملل و اقوام مختلف اشاره شده است. قدر متیقن و کلام مشترک در همه آیاتی که به این مساله اشاره دارند واژه "صبر" است. در آیه ۱۳۷ از سوره اعراف نیز خداوند متعال پس از اشاره به وقایعی که برای بنی اسرائیل پیش آمد و فراز و نشیب های بوجود آمده، در نهایت می فرماید که اگر وعده پیروزی خدا درباره قوم بنی اسرائیل به وقوع پیوست به علت صبر آنها بود. هرچند که آنها قدر نعمتها و برکات الهی را ندانستند!
در آیه ۱۳۷ سوره اعراف می خوانیم:
«وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا الَّتِي بارَكْنا فِيها وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنى عَلى بَنِي إِسْرائِيلَ بِما صَبَرُوا وَ دَمَّرْنا ما كانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ ما كانُوا يَعْرِشُونَ.»
«و بخشهاى شرقى و غربى سرزمين (فلسطين) را كه در آن بركات قرار داده بوديم به قومى كه پيوسته تضعيف می شدند به ميراث داديم و وعده نيكوى پروردگارت درباره (پيروزى) بنى اسرائيل، به خاطر صبرشان تحقّق يافت و آنچه را فرعون و قومش (از كاخ) ساخته و آنچه را افراشته بودند ويران كرديم.»
***
سه نکته:
* متقین هم یکبار به جهنم می روند!
داستان عبور حضرت موسى و پيروانش از دريا و غرق شدن و عذاب فرعونيان در آن، ترسيمى از قيامت است زیرا مطابق آیات ۷۱ و ۷۲ سوره مریم ابتدا همه مردم (اعم از خوب و بد) وارد جهنّم مىشوند و سپس متّقين نجات پيدا مىكنند.
رسول خدا (ص) فرمود: روز قيامت، همه انسان ها (چه خوب و چه بد) وارد جهنّم می شوند، ولى آتش به مؤمنين زيانى نمی رساند، همچون حضرت ابراهيم كه آتش بر او سرد شد.
بنابراين آيه مورد بحث كه ورود همگان را به دوزخ حتمى می داند، با آياتى كه می گويد: مؤمنين از دوزخ دورند منافاتى ندارد. زيرا از سويى وارد دوزخ می شوند و از سوى ديگر با لطف خداوند آسيبى نمی بينند. البتّه احتمال هم داده اند که ورود به معناى عبور باشد، نه داخل شدن.
** معجزه بزرگ قرآن در این آیه
در این آیه و چند آیه دیگر از قرآن کریم برای زمین مشارق و مغارب بکار برده شده یعنی چندین مشرق و چندین مغرب. در نتیجه می بینیم که پيش از اكتشافات بشر، قرآن، زمين را كروى معرّفى كرده است. زيرا لازمه تعدّد مشرق «مَشارِقَ» و مغرب «مَغارِبَهَا»، كروى و در حركت بودن زمين است. و این یکی از معجزات بزرگ قرآن کریم است.
*** توسعه منهای تقوا سرانجام ندارد
مطابق آیه قوم فرعون از نظر صنعت و ساخت بنا، پيشرفته بودند. ولى رشد و توسعه اى كه جدا از دين و ايمان باشد، سرانجام خوبى ندارد.
قرآن كريم تقوا را سبب نزول بركات مى داند. (آیه ۹۶ سوره اعراف) از طرفی مطابق فرمایش امیرمومنان (ع) تقوا و پارسايى از خطا مى كاهد: «من زاد ورعه نقص إثمه» و تلاش ها را ثمر بخش مى سازد: «مع الورع يثمر العمل» و چراغ موفقيّت است: «الورع مصباح نجاح». (غررالحكم، ح ۵۹۷۰)
در آیه ۱۳۷ سوره اعراف می خوانیم:
«وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا الَّتِي بارَكْنا فِيها وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنى عَلى بَنِي إِسْرائِيلَ بِما صَبَرُوا وَ دَمَّرْنا ما كانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ ما كانُوا يَعْرِشُونَ.»
«و بخشهاى شرقى و غربى سرزمين (فلسطين) را كه در آن بركات قرار داده بوديم به قومى كه پيوسته تضعيف می شدند به ميراث داديم و وعده نيكوى پروردگارت درباره (پيروزى) بنى اسرائيل، به خاطر صبرشان تحقّق يافت و آنچه را فرعون و قومش (از كاخ) ساخته و آنچه را افراشته بودند ويران كرديم.»
***
سه نکته:
* متقین هم یکبار به جهنم می روند!
داستان عبور حضرت موسى و پيروانش از دريا و غرق شدن و عذاب فرعونيان در آن، ترسيمى از قيامت است زیرا مطابق آیات ۷۱ و ۷۲ سوره مریم ابتدا همه مردم (اعم از خوب و بد) وارد جهنّم مىشوند و سپس متّقين نجات پيدا مىكنند.
رسول خدا (ص) فرمود: روز قيامت، همه انسان ها (چه خوب و چه بد) وارد جهنّم می شوند، ولى آتش به مؤمنين زيانى نمی رساند، همچون حضرت ابراهيم كه آتش بر او سرد شد.
بنابراين آيه مورد بحث كه ورود همگان را به دوزخ حتمى می داند، با آياتى كه می گويد: مؤمنين از دوزخ دورند منافاتى ندارد. زيرا از سويى وارد دوزخ می شوند و از سوى ديگر با لطف خداوند آسيبى نمی بينند. البتّه احتمال هم داده اند که ورود به معناى عبور باشد، نه داخل شدن.
** معجزه بزرگ قرآن در این آیه
در این آیه و چند آیه دیگر از قرآن کریم برای زمین مشارق و مغارب بکار برده شده یعنی چندین مشرق و چندین مغرب. در نتیجه می بینیم که پيش از اكتشافات بشر، قرآن، زمين را كروى معرّفى كرده است. زيرا لازمه تعدّد مشرق «مَشارِقَ» و مغرب «مَغارِبَهَا»، كروى و در حركت بودن زمين است. و این یکی از معجزات بزرگ قرآن کریم است.
*** توسعه منهای تقوا سرانجام ندارد
مطابق آیه قوم فرعون از نظر صنعت و ساخت بنا، پيشرفته بودند. ولى رشد و توسعه اى كه جدا از دين و ايمان باشد، سرانجام خوبى ندارد.
قرآن كريم تقوا را سبب نزول بركات مى داند. (آیه ۹۶ سوره اعراف) از طرفی مطابق فرمایش امیرمومنان (ع) تقوا و پارسايى از خطا مى كاهد: «من زاد ورعه نقص إثمه» و تلاش ها را ثمر بخش مى سازد: «مع الورع يثمر العمل» و چراغ موفقيّت است: «الورع مصباح نجاح». (غررالحكم، ح ۵۹۷۰)
