داغ "تاج بری" درختان چنار خیابان ولی عصر در مجاورت تئاتر شهر، بادیدن تنه های بی سر"پیژامه پوش" و "قیف به سر"، تازه شده است.
به گزارش شهدای ایران، خیابان ولی عصر تهران، به عنوان یکی از بزرگ ترین خیابان دنیا و بلند ترین خیابان خاورمیانه، با درازای ۱۷٫۹ کیلومتر، در سال ۱۳۰۰ خورشیدی ساخته شد. در آن زمان وزیر جنگ ( رضاخان )، تصمیم به احداث این جاده گرفت و همزمان درخت‌کاری دو طرف خیابان نیز با کشیدن نهر برای آبیاری درختان آغاز شد.
بر اساس کتاب «شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه» نوشته عبداله مستوفی، " ... به فاصلهٔ هر دو متر، یک چنار و بین هر دو چنار یک بوته گل سرخ کاشتند؛ بنابراین در دو سوی مسیر ۱۸ کیلومتری خیابان مجموعاً ۱۸ هزار چنار کاشته شد..." البته برخی این تعداد را تا ۲۴ هزار اصله نیز برآورد کرده‌اند. در زمستان ۱۳۱۹ برای نگهداری از درختان پای چنارها را به عمق یک متر و نیم گودبرداری کردند و به جایش کود ریختند. همچنین یک استخر بزرگ هم بین محمودیه و تجریش پی‌کنی کرده بودند که ذخیره آب برای چنارها فراهم باشد،
چون در آن دوره منطقهٔ شمیرانات بیش‌تر چهره‌ای ییلاقی داشت این گذرگاه نیز به گونهٔ جاده‌ای بود که از میان تپه‌ها می‌گذشت و این جاده با ردیف‌های چنار منظم در دو سوی آن شناخته می‌شد.
وجود چنارهای خیابان ولیعصر چنان زیبایی دلپذیری به این خیابان داده، که آن را جزو زیباترین خیابان‌های جهان درآورده است.
در سال ۱۳۱۸ سرتاسر خیابان ولیعصر از دو سو با ۶۰هزار درخت چنار پوشیده شده بود.
این خیابان، پس از انقلاب، ابتدا به نام «خیابان مصدق» و سپس به نام ولی عصر، تغییر نام یافت؛ هم اکنون اما خیابان ۹۶ ساله ولیعصر در وضعیتی غم انگیز، از تنها حدود ۸ هزار چنار سرپا برخوردار است...
ویژگی های اکولوژیک درخت چنار:
گونهٔ چنار خاوری (Platanus orientalis) به عنوان یکی از بهترین گونه های سازگار اکولوژیک در آب و هوای نیمه خشک ایران و تهران، از جمله درختانی است که اگر محیط برای آن فراهم شود، رشد و دیرزیستی بالای دارد.
بسیاری از درختان دیرزیست ایران و تهران را گونه های چنار تشکیل می دهند.
پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی سدهٔ ۱۷میلادی نوشته‌است: «اگر استانبول شهر سروهاست، تهران را باید شهر چنارها خواند.»
درختان چنار بلند قامت بوده و ارتفاع آنها به ۳۰ تا ۵۰ متر می‌رسد و معمولاً در کنار جویبارها و زمین‌های مرطوب می‌رویند، هرچند نسبت به خشکسالی مقاومند.
این گونه درختی با توجه به ارتفاع بلند و حالت افراشته و انبوهی شاخه و برگ، فضای سبز قابل ملاحظه‌ای ایجاد كرده و از جلوه و شكوه خاصی برخوردار است و رنگ برگ های آن با گذشت زمان از اواخر فصل تابستان تغییر یافته و طیفی از رنگ های گرم از قبیل زرد، نارنجی و قرمز را ظاهر می سازد كه این خود از نظر ایجاد نما و منظرسازی در فضای سبز اهمیت خاص دارد . چنار به عنوان گونه ای نورپسند، در صورت وجود نور كافی از رشد قابل توجهی برخوردار می‌‌باشد.
چنار به شرایط گوناگون اقلیمی سازگاری نشان می دهد و وجود آن در مناطق مختلف كوهستانی، نشانگر بردباری آن به آب و هوای بسیار سرد و تحمل دماهای پایین می باشد . نكته قابل توجه دیگر عدم لزوم انجام هرس در آن است كه از نظر مدیریت نگهداشت چنار، با اهمیت است .
خطرهایی که چنارهای ولی عصر را تهدید می کند
با توجه به این که بسیاری از مراکز خرید بزرگ، پارک‌های عمومی، رستوران‌ها، موزه‌ها، مراکز فرهنگی و دفاتر ملی و بین‌المللی در طول خیابان ولی عصر قرار دارند، شوربختانه منافع شخصی تجاری و سودجویی فردی کاسبکاران سودجو و نا آگاه حاشیه خیابان، هستی این درختان زیبا و تاثیر گذار در حیات اکولوژیک و هویت تاریخی، فرهنگی تهران را در معرض تهدید مستقیم قرار داده است.
ریختن مایع های سمی برای خشک کردن درختان در جلوی مراکز بازرگانی و مغازه ها، توسط کاسبکاران و برج سازان سود پرست، طماع و "از ایران بی خبر"، عدم نگهداری مناسب، نفوذناپذیر شدن کف جوی آب خیابان به علت استفاده از بتن در کف آن، نفوذ آهک و سیمان ناشی از مصالح ساختمانی و... از جمله عواملی است که سبب آسیب دیدن و نابودی هر روزه شماری از درختان چنار خیابان ولیعصر تهران شده است.
به راستی، چه کسی پاسخگوی بي مسووليتي و نابودسازی عمدی درختان توسط مالكان برج هايي است كه درختان را عامل مزاحم براي ساخت و ساز و بعد کاسبی خود مي بينند و البته چه کسی پاسخگوی عملگرد مسوولانی است که مجوز قطع این درختان را صادر می کنند؟؟
در حالی که خیابان ولیعصر در ۷ دی ۱۳۹۰ ثبت ملی شده است، در تیرماه ۱۳۹۲ خورشیدی و در پی اعتراض به قطع چند درخت چنار دیگر خیابان ولیعصر، شهرداری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که چنارهای قطع شده، پوسیده بودند و ممکن بود بر سر رهگذران بیفتند(!). از آن جایی که این خیابان با چنارهایش به ثبت ملی رسیده، برای قطع چنارها، استعلام از سازمان میراث فرهنگی ضروری است، ولی مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران با اظهار بی‌اطلاعی از قطع درختان گفته است: «در جریان موضوع نیستم و برای این کار استعلامی نیز از سازمان میراث فرهنگی گرفته نشده است.»
در نمونه ای دیگر، در زمستان ۱۳۹۳، نیز بخش عمده‌ای از درختان چنار باغ ۲۶۰۰ متر مربعی پسیان که در مجاورت خیابان ولیعصر واقع شده است علی رغم اعتراضات گسترده مردمی قطع شد و محل برای ساخت هتلی ۱۷ طبقه گودبرداری شد.
هنر نمایی طراحی شهری شهرداری تهران آن زمان به اوج خود رسیده است که چندی پیش درختان دیرزیست و زیبای چنار تقاطع ولیعصر و میرداماد را "تاج بری" کرده و بر بالای تنه بدون سر این درختان عروسک های گربه صورتی رنگ قرار دادند!! اقدامی بسیار بی سلیقه، بی تناسب، بد نما و زشت که پس از اعتراضات رسانه ای طرفداران محیط زیست برچیده شد.
هم اکنون نیز داغ "تاج بری" درختان چنار خیابان ولی عصر در مجاورت تئاتر شهر، بادیدن تنه های بی سر"پیژامه پوش" و "قیف به سر"، تازه شده است...
به راستی پاسخگوی این اهمال و بازی با احساسات نسل های ایرانی کیست؟ آیا زیبنده است که با یادگار ارزشمند تاریخی و اکولوژیک نیاکان و امانت آیندگان این گونه جفا کنیم؟ برای نسل های آینده چه پاسخی داریم؟
منبع: مهر
بر اساس کتاب «شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه» نوشته عبداله مستوفی، " ... به فاصلهٔ هر دو متر، یک چنار و بین هر دو چنار یک بوته گل سرخ کاشتند؛ بنابراین در دو سوی مسیر ۱۸ کیلومتری خیابان مجموعاً ۱۸ هزار چنار کاشته شد..." البته برخی این تعداد را تا ۲۴ هزار اصله نیز برآورد کرده‌اند. در زمستان ۱۳۱۹ برای نگهداری از درختان پای چنارها را به عمق یک متر و نیم گودبرداری کردند و به جایش کود ریختند. همچنین یک استخر بزرگ هم بین محمودیه و تجریش پی‌کنی کرده بودند که ذخیره آب برای چنارها فراهم باشد،
چون در آن دوره منطقهٔ شمیرانات بیش‌تر چهره‌ای ییلاقی داشت این گذرگاه نیز به گونهٔ جاده‌ای بود که از میان تپه‌ها می‌گذشت و این جاده با ردیف‌های چنار منظم در دو سوی آن شناخته می‌شد.
وجود چنارهای خیابان ولیعصر چنان زیبایی دلپذیری به این خیابان داده، که آن را جزو زیباترین خیابان‌های جهان درآورده است.
در سال ۱۳۱۸ سرتاسر خیابان ولیعصر از دو سو با ۶۰هزار درخت چنار پوشیده شده بود.
این خیابان، پس از انقلاب، ابتدا به نام «خیابان مصدق» و سپس به نام ولی عصر، تغییر نام یافت؛ هم اکنون اما خیابان ۹۶ ساله ولیعصر در وضعیتی غم انگیز، از تنها حدود ۸ هزار چنار سرپا برخوردار است...
ویژگی های اکولوژیک درخت چنار:
گونهٔ چنار خاوری (Platanus orientalis) به عنوان یکی از بهترین گونه های سازگار اکولوژیک در آب و هوای نیمه خشک ایران و تهران، از جمله درختانی است که اگر محیط برای آن فراهم شود، رشد و دیرزیستی بالای دارد.
بسیاری از درختان دیرزیست ایران و تهران را گونه های چنار تشکیل می دهند.
پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی سدهٔ ۱۷میلادی نوشته‌است: «اگر استانبول شهر سروهاست، تهران را باید شهر چنارها خواند.»
درختان چنار بلند قامت بوده و ارتفاع آنها به ۳۰ تا ۵۰ متر می‌رسد و معمولاً در کنار جویبارها و زمین‌های مرطوب می‌رویند، هرچند نسبت به خشکسالی مقاومند.
این گونه درختی با توجه به ارتفاع بلند و حالت افراشته و انبوهی شاخه و برگ، فضای سبز قابل ملاحظه‌ای ایجاد كرده و از جلوه و شكوه خاصی برخوردار است و رنگ برگ های آن با گذشت زمان از اواخر فصل تابستان تغییر یافته و طیفی از رنگ های گرم از قبیل زرد، نارنجی و قرمز را ظاهر می سازد كه این خود از نظر ایجاد نما و منظرسازی در فضای سبز اهمیت خاص دارد . چنار به عنوان گونه ای نورپسند، در صورت وجود نور كافی از رشد قابل توجهی برخوردار می‌‌باشد.
چنار به شرایط گوناگون اقلیمی سازگاری نشان می دهد و وجود آن در مناطق مختلف كوهستانی، نشانگر بردباری آن به آب و هوای بسیار سرد و تحمل دماهای پایین می باشد . نكته قابل توجه دیگر عدم لزوم انجام هرس در آن است كه از نظر مدیریت نگهداشت چنار، با اهمیت است .
خطرهایی که چنارهای ولی عصر را تهدید می کند
با توجه به این که بسیاری از مراکز خرید بزرگ، پارک‌های عمومی، رستوران‌ها، موزه‌ها، مراکز فرهنگی و دفاتر ملی و بین‌المللی در طول خیابان ولی عصر قرار دارند، شوربختانه منافع شخصی تجاری و سودجویی فردی کاسبکاران سودجو و نا آگاه حاشیه خیابان، هستی این درختان زیبا و تاثیر گذار در حیات اکولوژیک و هویت تاریخی، فرهنگی تهران را در معرض تهدید مستقیم قرار داده است.
ریختن مایع های سمی برای خشک کردن درختان در جلوی مراکز بازرگانی و مغازه ها، توسط کاسبکاران و برج سازان سود پرست، طماع و "از ایران بی خبر"، عدم نگهداری مناسب، نفوذناپذیر شدن کف جوی آب خیابان به علت استفاده از بتن در کف آن، نفوذ آهک و سیمان ناشی از مصالح ساختمانی و... از جمله عواملی است که سبب آسیب دیدن و نابودی هر روزه شماری از درختان چنار خیابان ولیعصر تهران شده است.
به راستی، چه کسی پاسخگوی بي مسووليتي و نابودسازی عمدی درختان توسط مالكان برج هايي است كه درختان را عامل مزاحم براي ساخت و ساز و بعد کاسبی خود مي بينند و البته چه کسی پاسخگوی عملگرد مسوولانی است که مجوز قطع این درختان را صادر می کنند؟؟
در حالی که خیابان ولیعصر در ۷ دی ۱۳۹۰ ثبت ملی شده است، در تیرماه ۱۳۹۲ خورشیدی و در پی اعتراض به قطع چند درخت چنار دیگر خیابان ولیعصر، شهرداری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که چنارهای قطع شده، پوسیده بودند و ممکن بود بر سر رهگذران بیفتند(!). از آن جایی که این خیابان با چنارهایش به ثبت ملی رسیده، برای قطع چنارها، استعلام از سازمان میراث فرهنگی ضروری است، ولی مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران با اظهار بی‌اطلاعی از قطع درختان گفته است: «در جریان موضوع نیستم و برای این کار استعلامی نیز از سازمان میراث فرهنگی گرفته نشده است.»
در نمونه ای دیگر، در زمستان ۱۳۹۳، نیز بخش عمده‌ای از درختان چنار باغ ۲۶۰۰ متر مربعی پسیان که در مجاورت خیابان ولیعصر واقع شده است علی رغم اعتراضات گسترده مردمی قطع شد و محل برای ساخت هتلی ۱۷ طبقه گودبرداری شد.
هنر نمایی طراحی شهری شهرداری تهران آن زمان به اوج خود رسیده است که چندی پیش درختان دیرزیست و زیبای چنار تقاطع ولیعصر و میرداماد را "تاج بری" کرده و بر بالای تنه بدون سر این درختان عروسک های گربه صورتی رنگ قرار دادند!! اقدامی بسیار بی سلیقه، بی تناسب، بد نما و زشت که پس از اعتراضات رسانه ای طرفداران محیط زیست برچیده شد.
هم اکنون نیز داغ "تاج بری" درختان چنار خیابان ولی عصر در مجاورت تئاتر شهر، بادیدن تنه های بی سر"پیژامه پوش" و "قیف به سر"، تازه شده است...
به راستی پاسخگوی این اهمال و بازی با احساسات نسل های ایرانی کیست؟ آیا زیبنده است که با یادگار ارزشمند تاریخی و اکولوژیک نیاکان و امانت آیندگان این گونه جفا کنیم؟ برای نسل های آینده چه پاسخی داریم؟
منبع: مهر
