ازهمان ابتدا فرایند بده بستان برجام با عقل دیپلماتیک سازگار نبود تعامل صادقانه با دزد تا بوده عاقبتی نداشته زیرا هرچند که از پیش تر اثبات شده بود ولی اکنون عیان شد طرف غربی در قبال اقدامات نقدی ایران چندان التزامی به رعایت دقیق تعهدات خود ندارد و در حال بهره برداری از ناهم‌ترازی موجود در برجام است .
به گزارش شهدای ایران، بیش ازسه ماه از اجرای برجام میگذرد و گذشته ازاینکه هنوز از اجرای تعهدات طرف غربی در قبال ایران خبری نیست بلکه هرروز شاهد خبرهای جدید تری مبنی بر عهدشکنی های مستمر از سوی غربی ها هستیم.
در ادامه این روند بدعهدی های طرف غربی طی روزهای گذشته همزمان با ملاقات ظریف با کری خبری مبنی بر اینکه دیوان عالی آمریکا پرداخت حدود ۲ میلیارد دلار به خانواده‌های قربانیان بمب‌گذاری سال ۱۹۸۳ از محل دارایی‌های مصادره شده ایران را تایید کرده، منتشر شد.
به نظر میرسد روش پیش گرفته شده از طرف مقامات آمریکایی در طول چند ماه گذشته یک طرح جدید برای دور زدن توافقات بین‌المللی میان کشورهاست که به دلیل نبود اقدام قاطع از سوی دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم روز به علنی تر می شود.
تا پیش از رسیدن به تاریخ ارائه اولین گزارش وزارت خارجه به مجلس، مقامات دولت یازدهم در هر فرصتی که به‌دست می‌آوردند، از اجرایی‌شدن برجام، حذف تحریم‌ها و برداشته شدن موانع تجاری و مالی سخن می‌گفتند اما در عمل آنچه به‌وقوع پیوسته بود، تداوم مشکلات نقل و انتقال ارز، عدم دسترسی به دلارهای نفتی ایران در بانک‌های خارجی و نگرانی بانک‌های اروپایی بابت از سرگیری روابط پیشین خود با ایران بود.
و اما گزارش مفصل وزارت امور خارجه به مجلس درباره روند اجرایی برجام نیز صحه بر روند کند اجرای تعهدات طرف مقابل گذاشت؛ که مهم‌ترین قسمت آن گزارش، قسمت پایانی آن بود که به چالش‌های پیش روی برجام می‌پرداخت. دستگاه دیپلماسی در بند سوم از این چالش‌ها به بدعهدی آمریکایی‌ها اشاره میکند و از تهدید و ارعاب سایر کشورها از سوی آنها می‌نویسد و در پایان این بند می‌گوید: چالش‌های ما با طرف آمریکایی و تا میزان کمتری با طرف اروپایی پس از اجرای برجام خاتمه نیافته است و وزارت خارجه با قوت و به‌صورت مستمر و حتی روزانه در سطوح مختلف در حال پیگیری و فشار به طرف مقابل برای اجرای صحیح تعهدات آنها می‌باشد.
با این وجود متأسفانه دولت به‌جای واکنش جدی به تعهد‌گریزی طرف غربی به‌خصوص آمریکا، همچنان مدعی بود برجام در حال اجرا است و روحانی کماکان سعی در نشان دادن اجرای برجام بدون مشکل و در حال پیشرفت داشته تا آنجا که در سفر اخیر خود به کرمان نیز به این مورد اشاره کرد و گفته سه ماه از برجام گذشته، برخی فکر می‌کنند سی سال از برجام گذشته شما ببینید در این مدت چه گشایش‌های فراوانی به وجود آمده است.
این صحبتهای روحانی در حالی مطرح میشود که تا کنون بسیاری از دولتمردان کابینه دولت یازدهم نیز به هیچ بودن دستاورد برجام صریحا اذعان داشته اند و موضوع پایدار ماندن تحریم‌های بانکی را تایید کرده اند.
حال اینکه روحانی به کدام گشایش اشاره میکند و چه گشایش هایی از قِبَل برجام فراهم شده که برای همه ملت جز رئیس دولت یازدهم قابل لمس نبوده ، نمی دانیم ولی هر آنچه که هست هرچه که از زمان اجرای برجام میگذرد و آمریکا نیز در عهد شکنی خود علنی تر رفتار می کند، تحلیل و پیش‌بینی رهبر معظم انقلاب درباره توافق و مذاکره با شیطان بزرگ تحقق می یابد.
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در بیانات اولین روز سال ۱۳۹۵ در مشهد مقدس، به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجام اشاره کرده فرمودند: این افراد می‌گویند همان‌طور که توافق هسته‌ای، «برجام» نام گرفت، گفت‌وگو با آمریکا در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور می‌تواند «برجام‌های ۲ و ۳ و ۴» باشند تا با این گفت‌وگوها و توافق‌ها، مردم راحت زندگی کنند و مشکلات آنان حل شود.
ایشان افزودند: معنای حقیقی این تفکر خطرناک این است که جمهوری اسلامی ایران به‌تدریج از مبانی قدرت و امنیت خود و از مسائل اساسی که به‌حُکم اسلام و در چارچوب نظام اسلامی، به آنها پایبند است، همچون مسأله حمایت از مقاومت و پشتیبانی سیاسی از ملت‌های فلسطین، یمن و بحرین، صرف‌نظر و مواضع خود را به خواسته‌های آمریکا نزدیک کند!
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه در چارچوب این تفکر خطرناک، عقب‌نشینی‌ها گام به گام ادامه خواهد یافت، خاطرنشان کردند: اگر براساس خواست و میل آمریکا عمل شود، جمهوری اسلامی ایران باید از ابزارهای دفاعی خود نیز صرف‌نظر کند و دائماً در مقابل چراهای مختلف و زیاده‌خواهانه آمریکا پاسخگو باشد.
مبین این سخنان نیز این بود که در واقع رئیس جمهور آمریکا آشکارا اعلام کرد اجرای برجام نیازمند اقدامات سازش‌کارانه بیشتری از سوی ایران است و در دوران پسا برجام نیز جهت عملیاتی کردن اهداف بلند مدت برجام نیز دست به کار شده و با مواردی چون بلوکه کردن دارایی های ایران و برداشت از منابع مالی بلوکه ایران در خارج از کشور تحت عناوین مختلف را اجرایی کرده و اظهار نظرهای نابجایی در خصوص برنامه موشکی ایران، حقوق بشر وهمچنین سیاست های خارجه ایران در منطقه داشته است.
متأسفانه مجموعه اقدامات طرف غربی برای محدود کردن قدرت مانور ایران برای استفاده از مزایای برجام تاکنون پاسخ قاطعی دریافت نکرده است و علت اصلی این بی‌پاسخی، خلا تعهدات ناهم‌تراز است و این یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف برجام که بارها از سوی کارشناسان مسائل راهبردی در داخل کشور مورد نقد قرار گرفت، که عملاً انعطاف و پویایی لازم را برای واکنش به کارشکنی‌های احتمالی طرف غربی شدیداً کاهش می‌دهد.
در واقع ازهمان ابتدا فرایند بده بستان برجام با عقل دیپلماتیک سازگار نبود تعامل صادقانه با دزد تا بوده مرسوم نبوده زیرا هرچند که از پیش تر اثبات شده بود ولی عیان شد طرف غربی در قبال اقدامات نقدی ایران چندان التزامی به رعایت دقیق تعهدات خود ندارد و در حال بهره برداری از ناهم‌ترازی موجود در برجام است و ادامه این روند موجب میشود تا برجام نه تنها یک راه‌حل یا فرصت نباشد بلکه نقش یک گروگان را برای کنترل رفتار سیاسی کشور با پذیرش استانداردهای طرف غربی فراهم آورد.
شاید زمان آن فرارسیده است تا جمهوری اسلامی در فضای آرامش سیاسی کشور با تدبیر دسته جمعی و اقدامی مشابه که نه ناقض برجام باشد و نه موید آن، پاسخی درخور به کارشکنی‌های مستمر غرب دهد.
اکنون توپ در زمین دولت یازدهم است،که باید هرچه سریع تر تعیین تکلیف کند اگر هدف دولت از مسیر دوساله برجام،صرفاً عقدتوافقی سیاسی برای سیگنال دادن به خارج و کسب آراء انتخابات داخل بوده باشد که جای سخنی نمی ماند ولی اگر دولت خواهان بازگشت برجام به مسیر اصلی اجرای تعهدات طرفین و گشودن گره تحریم‌های اقتصادی و رفاه مردم است، امروز باید در برابر عهد شکنی های طرف مقابل پاسخی به تغییر استراتژی آمریکایی‌ها دهد در غیر اینصورت با ادامه این روند خیلی زودتر از آنچه که دولت فکرش را بکند باید فاتحه برجام را خواند.
*اهواز نوین
به نظر میرسد روش پیش گرفته شده از طرف مقامات آمریکایی در طول چند ماه گذشته یک طرح جدید برای دور زدن توافقات بین‌المللی میان کشورهاست که به دلیل نبود اقدام قاطع از سوی دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم روز به علنی تر می شود.
تا پیش از رسیدن به تاریخ ارائه اولین گزارش وزارت خارجه به مجلس، مقامات دولت یازدهم در هر فرصتی که به‌دست می‌آوردند، از اجرایی‌شدن برجام، حذف تحریم‌ها و برداشته شدن موانع تجاری و مالی سخن می‌گفتند اما در عمل آنچه به‌وقوع پیوسته بود، تداوم مشکلات نقل و انتقال ارز، عدم دسترسی به دلارهای نفتی ایران در بانک‌های خارجی و نگرانی بانک‌های اروپایی بابت از سرگیری روابط پیشین خود با ایران بود.
و اما گزارش مفصل وزارت امور خارجه به مجلس درباره روند اجرایی برجام نیز صحه بر روند کند اجرای تعهدات طرف مقابل گذاشت؛ که مهم‌ترین قسمت آن گزارش، قسمت پایانی آن بود که به چالش‌های پیش روی برجام می‌پرداخت. دستگاه دیپلماسی در بند سوم از این چالش‌ها به بدعهدی آمریکایی‌ها اشاره میکند و از تهدید و ارعاب سایر کشورها از سوی آنها می‌نویسد و در پایان این بند می‌گوید: چالش‌های ما با طرف آمریکایی و تا میزان کمتری با طرف اروپایی پس از اجرای برجام خاتمه نیافته است و وزارت خارجه با قوت و به‌صورت مستمر و حتی روزانه در سطوح مختلف در حال پیگیری و فشار به طرف مقابل برای اجرای صحیح تعهدات آنها می‌باشد.
با این وجود متأسفانه دولت به‌جای واکنش جدی به تعهد‌گریزی طرف غربی به‌خصوص آمریکا، همچنان مدعی بود برجام در حال اجرا است و روحانی کماکان سعی در نشان دادن اجرای برجام بدون مشکل و در حال پیشرفت داشته تا آنجا که در سفر اخیر خود به کرمان نیز به این مورد اشاره کرد و گفته سه ماه از برجام گذشته، برخی فکر می‌کنند سی سال از برجام گذشته شما ببینید در این مدت چه گشایش‌های فراوانی به وجود آمده است.
این صحبتهای روحانی در حالی مطرح میشود که تا کنون بسیاری از دولتمردان کابینه دولت یازدهم نیز به هیچ بودن دستاورد برجام صریحا اذعان داشته اند و موضوع پایدار ماندن تحریم‌های بانکی را تایید کرده اند.
حال اینکه روحانی به کدام گشایش اشاره میکند و چه گشایش هایی از قِبَل برجام فراهم شده که برای همه ملت جز رئیس دولت یازدهم قابل لمس نبوده ، نمی دانیم ولی هر آنچه که هست هرچه که از زمان اجرای برجام میگذرد و آمریکا نیز در عهد شکنی خود علنی تر رفتار می کند، تحلیل و پیش‌بینی رهبر معظم انقلاب درباره توافق و مذاکره با شیطان بزرگ تحقق می یابد.
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در بیانات اولین روز سال ۱۳۹۵ در مشهد مقدس، به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجام اشاره کرده فرمودند: این افراد می‌گویند همان‌طور که توافق هسته‌ای، «برجام» نام گرفت، گفت‌وگو با آمریکا در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور می‌تواند «برجام‌های ۲ و ۳ و ۴» باشند تا با این گفت‌وگوها و توافق‌ها، مردم راحت زندگی کنند و مشکلات آنان حل شود.
ایشان افزودند: معنای حقیقی این تفکر خطرناک این است که جمهوری اسلامی ایران به‌تدریج از مبانی قدرت و امنیت خود و از مسائل اساسی که به‌حُکم اسلام و در چارچوب نظام اسلامی، به آنها پایبند است، همچون مسأله حمایت از مقاومت و پشتیبانی سیاسی از ملت‌های فلسطین، یمن و بحرین، صرف‌نظر و مواضع خود را به خواسته‌های آمریکا نزدیک کند!
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه در چارچوب این تفکر خطرناک، عقب‌نشینی‌ها گام به گام ادامه خواهد یافت، خاطرنشان کردند: اگر براساس خواست و میل آمریکا عمل شود، جمهوری اسلامی ایران باید از ابزارهای دفاعی خود نیز صرف‌نظر کند و دائماً در مقابل چراهای مختلف و زیاده‌خواهانه آمریکا پاسخگو باشد.
مبین این سخنان نیز این بود که در واقع رئیس جمهور آمریکا آشکارا اعلام کرد اجرای برجام نیازمند اقدامات سازش‌کارانه بیشتری از سوی ایران است و در دوران پسا برجام نیز جهت عملیاتی کردن اهداف بلند مدت برجام نیز دست به کار شده و با مواردی چون بلوکه کردن دارایی های ایران و برداشت از منابع مالی بلوکه ایران در خارج از کشور تحت عناوین مختلف را اجرایی کرده و اظهار نظرهای نابجایی در خصوص برنامه موشکی ایران، حقوق بشر وهمچنین سیاست های خارجه ایران در منطقه داشته است.
متأسفانه مجموعه اقدامات طرف غربی برای محدود کردن قدرت مانور ایران برای استفاده از مزایای برجام تاکنون پاسخ قاطعی دریافت نکرده است و علت اصلی این بی‌پاسخی، خلا تعهدات ناهم‌تراز است و این یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف برجام که بارها از سوی کارشناسان مسائل راهبردی در داخل کشور مورد نقد قرار گرفت، که عملاً انعطاف و پویایی لازم را برای واکنش به کارشکنی‌های احتمالی طرف غربی شدیداً کاهش می‌دهد.
در واقع ازهمان ابتدا فرایند بده بستان برجام با عقل دیپلماتیک سازگار نبود تعامل صادقانه با دزد تا بوده مرسوم نبوده زیرا هرچند که از پیش تر اثبات شده بود ولی عیان شد طرف غربی در قبال اقدامات نقدی ایران چندان التزامی به رعایت دقیق تعهدات خود ندارد و در حال بهره برداری از ناهم‌ترازی موجود در برجام است و ادامه این روند موجب میشود تا برجام نه تنها یک راه‌حل یا فرصت نباشد بلکه نقش یک گروگان را برای کنترل رفتار سیاسی کشور با پذیرش استانداردهای طرف غربی فراهم آورد.
شاید زمان آن فرارسیده است تا جمهوری اسلامی در فضای آرامش سیاسی کشور با تدبیر دسته جمعی و اقدامی مشابه که نه ناقض برجام باشد و نه موید آن، پاسخی درخور به کارشکنی‌های مستمر غرب دهد.
اکنون توپ در زمین دولت یازدهم است،که باید هرچه سریع تر تعیین تکلیف کند اگر هدف دولت از مسیر دوساله برجام،صرفاً عقدتوافقی سیاسی برای سیگنال دادن به خارج و کسب آراء انتخابات داخل بوده باشد که جای سخنی نمی ماند ولی اگر دولت خواهان بازگشت برجام به مسیر اصلی اجرای تعهدات طرفین و گشودن گره تحریم‌های اقتصادی و رفاه مردم است، امروز باید در برابر عهد شکنی های طرف مقابل پاسخی به تغییر استراتژی آمریکایی‌ها دهد در غیر اینصورت با ادامه این روند خیلی زودتر از آنچه که دولت فکرش را بکند باید فاتحه برجام را خواند.
*اهواز نوین
