مواضع بعضی از کشورها, مغایر با اهداف زیربنایی این سازمان می باشد و رویکردهای اتخاذی در چارچوب سیاست اسلام ستیزی صهیونیستی – آمریکایی می باشد.
شهدای ایران:سیزدهمین اجلاس سازمان همکاری اسلامی(OIC ) از روز یک شنبه هفته گذشته تا روز جمعه در سه سطح کارشناسی, وزرای خارجه و سران در استانبول ترکیه برگزار گردید و رئیس جمهور محترم کشورمان, دکتر حسن روحانی به همراه وزیر خارجه و معاونان, نیز در این اجلاس شرکت نمودند. اجلاسی که از آغاز و در نشست کارشناسی و نشست وزاری خارجه آن, معلوم بود با جهت گیری خاص سیاسی آغاز گردیده است. لذا از آغاز مورد اعتراض و انتقاد هیئت ایرانی قرار گرفت.
دستور کار نشست استانبول:
ترسیم راهبرد و چشم انداز 10 ساله پیش روی سازمان همکاری اسلامی در سال 2016 تا 2026 که شامل مبارزه با تروریسم و افراط گرایی, حقوق بشر, صلح و امنیت بین المللی, فلسطین, توسعه و ... , دستور کار این نشست بوده است. از سویی دیگر مباحثی چون بررسی جنایت های رژیم صهیونیستی, اوضاع سوریه, یمن, لیبی, افغانستان, سومالی, قره باغ و ... موضوعاتی بودند که در این نشست قصد بررسی و تصمیم گیری درباره آنها را داشتند.
سازمان همکاری اسلامی(Organisation of Islamic Cooperation )
دومین سازمان بین دولتی بعد از سازمان ملل متحد می باشد که در سال 1969 پس از آتش سوزی مسجد الاقصی در اشغال بیت المقدس, در رباط پادشاهی مغرب تاسیس شد. سازمانی که با عضویت 57 کشور اسلامی از چهار قاره دنیا, وجهه بین المللی پیدا نموده است.سازمانی که با هدف حمایت و حفاظت از منافع جهان اسلامی, شکل گرفت. ]3[
نشست استانبول سازمان همکاری اسلامی:
سیزدهمین اجلاس سازمان همکار ی اسلامی از روز یک شنبه هفته گذشته در سطح کارشناسی آغاز شد و سپس در روزهای سه شنبه و چهارشنبه, نشست سطح وزیران امور خارجه برگزار گردید و در نهایت روز پنج شنبه جمعه, نشست سران آن برگزار گردید. نشستی که با دستور کار صوری آغاز گردید اما اهداف سیاسی از قبل تعیین شده ای, آن را راهبری و هدایت نمود.
فضای حاکم بر این نشست کاملا سیاسی بود و زد و بندهای سعودی- ترکی در آن کاملا مشخص و واضح بود. نشست کارشناسی این اجلاس حدود دو ماه پیش در جده عربستان برگزار گردید. نشستی که با کارشکنی دولت عربستان به هیئت ایرانی اجازه حضور داده نشد. در این نشست پیش نویس بیانیه پایانی اجلاس تهیه گردیده بود. لحاظ چندین بند ضد ایرانی در این بیانیه(4 بند) نیز در همین نشست کارشناسی, صورت گرفته بود. لذا دستور کار ضد ایرانی اجلاس سیزدهم از قبل تعیین شده بود.
سازمان همکاری اسلامی همواره در تصمیم گیری موضوعات داخلی جهان اسلام, ناکارآمد و سیاسی عمل کرده است. نمونه های مختلفی از جمله جنگ ایران و عراق, جنگ عراق و کویت و موضوع فلسطین و رژیم غاصب صهیونیستی, از جمله این موارد است.
نشست استانبول با بیانیه پایانی خود که به دلیل اختلاف نظرهای داخلی, قرائت نگردید, بیانگر نوعی تفرقه و واگرایی سیاسی با دیکته صهیونیستی و آمریکایی در جهان اسلام می باشد و علیرغم شعار آن که اتحاد و همبستگی برای عدالت و صلح بوده است, به نماد تفرقه و واگرایی در جهان اسلام, تبدیل گردید و خود چالشی اساسی در جهان اسلام شد.
بندهای ضد ایرانی بیانیه پایانی:
1- محکومیت حمله به ساختمان سفارت و کنسولگری عربستان در ایران
2- رد اظهارات مقامات ایرانی در زمینه اجرای احکام قضایی در عربستان
3- محکومیت مواضع ایران در بحرین, یمن, سوریه, عراق و سومالی
4- محکومیت ایران در حمایت از تروریسم
5- رابطه ایران با کشورهای همسایه بر اساس حسن همجواری نمی باشد
اهداف پشت پرده زد و بندهای سعودی- ترکی از نشست استانبول:
آل سعود در نشست کارشناسی اجلاس سیزدهم سازمان کشورهای اسلامی که در جده برگزار شده بود, سناریویی سیاسی را طراحی نموده بود تا بر اساس آن به اهداف سیاسی ذیل الذکر دست یابد:
1- تضعیف و تخریب مثلث مقاومت(ایران و حزب الله و سوریه) در منطقه و ایجاد ائتلاف به اصطلاح اسلامی در این حوزه
2- رفع تنش های موجود بین مصر و ترکیه و نزدیک کردن مواضع این دو کشور در ایجاد مثلث ضد ایرانی عربستان, مصر و ترکیه
3- انزوای سیاسی ایران در سازمان همکاری اسلامی و کمرنگ نمودن اهمیت راهبردی ایران در این اجلاس
4- محکومیت جمهوری اسلامی ایران با بهانه های واهی تروریسم, حقوق بشر, دخالت در امور کشورهای عربی منطقه و ... با صدور بیانیه پایانی فرمایشی
5- تروریستی خواندن حزب الله
اما به دلایل ذیل الذکر این اهداف محقق نگردید و عربستان با اتخاذ رویکردهای سیاسی رادیکال در این اجلاس, چهره واقعی خود را با برداشتن نقاب اسلامی, عیان کرد و کشورهای اسلامی به این باور دست یافتند که عربستان سعودی به دنبال حل چالش های جهان اسلام نیست و مجری مشق تفرقه افکن صهیونیستی می باشد و با این مواضع دوگانه و اتخاذ سیاست یک بام و دو هوا, بحران های فعلی جهان اسلام مرتفع نخواهد شد و صلح و امنیت , حلقه مفقوده خواهد بود.
دلایل عدم تحقق اهداف سوری- ترکی اجلاس استانبول عبارتند از:
1- حضور تمام قد جمهوری اسلامی ایران در سه سطح کارشناسان, وزیر خارجه و ریاست جمهوری در این اجلاس
2- عدم قرائت بیانیه سیاسی پایانی با وجود مخالفت های داخلی و اعتراض جدی و علنی هیات ایرانی
3- عدم حضور رئیس جمهور مصر(السیسی) بعنوان رئیس دوره ای سازمان همکاری اسلامی در این نشست و حضور وزیرخارجه مصر به نمایندگی از این کشور. این موضوع بیانگر این واقعیت است که تنش بین مصر و ترکیه به این زودی مرتفع نخواهد شد و اتحاد مثلث ضد ایرانی عربستان, شکل نخواهد گرفت.
4- خطابه پایانی رجب طیب اردوغان( رئیس دوره ای جدید سازمان همکاری اسلامی) در حمایت همه جانبه از فلسطین در برابر تجاوزهای رژیم غاصب صهیونیستی. آل سعود به دنبال کمرنگ نمودن موضوع فلسطین در این اجلاس بود.
علیرغم عدم تحقق اهداف سوری اجلاس سیزدهم, فضای سیاسی حاکم بر این اجلاس, نشانه خوبی بر ادامه همکاری های بدون چالش, این سازمان نخواهد بود و مبین انحراف واقعی سازمان مذکور از اهداف و مبانی زیرساختی خود می باشد. چنین مواضع تفرقه افکنانه در آینده ای نزدیک پیامدهایی به شرح زیر خواهد داشت:
1- ایجاد خلاء سیاسی و دیپلماتیک در جهان اسلام و بهره برداری سیاسی آمریکا و رژیم صهیونیستی از این خلاء در موضوعات سیاسی منطقه چون فلسطین, سوریه, یمن و ...
2- بدتر شدن وضعیت فعلی مسلمانان در کشورهای آفریقایی نیجریه, سومالی, میانمار و ...
3- کمرنگ شدن حقوق بشر اسلامی در نظام بین الملل
4- قدرت گرفتن گروههای تروریستی- تکفیری در جهان اسلام
5- هموار شدن مسیر تجزیه و کوچک سازی کشورهای اسلامی منطقه و تحقق سناریوی ایجاد خاورمیانه جدید
و ...
متضرر اصلی رویکردهای رادیکال سیاسی در جهان اسلام, کشورهای اسلامی می باشند. منشاء واگرایی سیاسی و دیپلماتیک کشورهای اسلامی, آمریکا و رژیم صهیونیستی می باشند. در واقع عربستان در زمینی بازی می کند که آمریکا و رژیم صهیونیستی آن را مهندسی کرده و سناریویی را در جهان اسلام اجرا می کند که آنان طرح ریزی نموده اند. لذا این بازی, برنده ای به جزء آمریکا و رژیم صهیونیستی نخواهد داشت.
نتیجه:
سازمان همکاری اسلامی در ادامه کار با فراز و نشیب های دیپلماتیک داخلی روبرو خواهد بود. مواضع بعضی از کشورها, مغایر با اهداف زیربنایی این سازمان می باشد و رویکردهای اتخاذی در چارچوب سیاست اسلام ستیزی صهیونیستی – آمریکایی می باشد و این اجلاس نقاب از چهره آنان برداشت و چهره واقعی آنان را عیان ساخت. آل سعود کاملا در جبهه صهیونیستی- آمریکایی بازی می کند و در موضوعات منطقه ای جهان اسلام چون فلسطین, سوریه, عراق, یمن و ... به دنبال تحقق اهدافیست که دیکته آمریکا و رژیم صهیونیستی می باشد. این رویکرد کاملا مغایر با ماهیت سازمان همکاری اسلامی می باشد. لذا کشورهای عضو می بایست با حمایت ریاست دوره ای فعلی, موضعی کاملا جدی و همسو در برابر مواضع رادیکال و تفرقه افکن عربستان, اتخاذ نمایند تا در اجلاس های آتی شاهد چنین واگرایی دیپلماتیک در موضوعات مطروحه نباشند و دستاوردی موثر و راهبردی جهت رفع چالش های سیاسی و امنیتی در جهان اسلام, محقق شود.
منابع:
1. www.tabnak.ir
2. www.farsnews.ir
3. www.hamshahrionline.ir
دستور کار نشست استانبول:
ترسیم راهبرد و چشم انداز 10 ساله پیش روی سازمان همکاری اسلامی در سال 2016 تا 2026 که شامل مبارزه با تروریسم و افراط گرایی, حقوق بشر, صلح و امنیت بین المللی, فلسطین, توسعه و ... , دستور کار این نشست بوده است. از سویی دیگر مباحثی چون بررسی جنایت های رژیم صهیونیستی, اوضاع سوریه, یمن, لیبی, افغانستان, سومالی, قره باغ و ... موضوعاتی بودند که در این نشست قصد بررسی و تصمیم گیری درباره آنها را داشتند.
سازمان همکاری اسلامی(Organisation of Islamic Cooperation )
دومین سازمان بین دولتی بعد از سازمان ملل متحد می باشد که در سال 1969 پس از آتش سوزی مسجد الاقصی در اشغال بیت المقدس, در رباط پادشاهی مغرب تاسیس شد. سازمانی که با عضویت 57 کشور اسلامی از چهار قاره دنیا, وجهه بین المللی پیدا نموده است.سازمانی که با هدف حمایت و حفاظت از منافع جهان اسلامی, شکل گرفت. ]3[
نشست استانبول سازمان همکاری اسلامی:
سیزدهمین اجلاس سازمان همکار ی اسلامی از روز یک شنبه هفته گذشته در سطح کارشناسی آغاز شد و سپس در روزهای سه شنبه و چهارشنبه, نشست سطح وزیران امور خارجه برگزار گردید و در نهایت روز پنج شنبه جمعه, نشست سران آن برگزار گردید. نشستی که با دستور کار صوری آغاز گردید اما اهداف سیاسی از قبل تعیین شده ای, آن را راهبری و هدایت نمود.
فضای حاکم بر این نشست کاملا سیاسی بود و زد و بندهای سعودی- ترکی در آن کاملا مشخص و واضح بود. نشست کارشناسی این اجلاس حدود دو ماه پیش در جده عربستان برگزار گردید. نشستی که با کارشکنی دولت عربستان به هیئت ایرانی اجازه حضور داده نشد. در این نشست پیش نویس بیانیه پایانی اجلاس تهیه گردیده بود. لحاظ چندین بند ضد ایرانی در این بیانیه(4 بند) نیز در همین نشست کارشناسی, صورت گرفته بود. لذا دستور کار ضد ایرانی اجلاس سیزدهم از قبل تعیین شده بود.
سازمان همکاری اسلامی همواره در تصمیم گیری موضوعات داخلی جهان اسلام, ناکارآمد و سیاسی عمل کرده است. نمونه های مختلفی از جمله جنگ ایران و عراق, جنگ عراق و کویت و موضوع فلسطین و رژیم غاصب صهیونیستی, از جمله این موارد است.
نشست استانبول با بیانیه پایانی خود که به دلیل اختلاف نظرهای داخلی, قرائت نگردید, بیانگر نوعی تفرقه و واگرایی سیاسی با دیکته صهیونیستی و آمریکایی در جهان اسلام می باشد و علیرغم شعار آن که اتحاد و همبستگی برای عدالت و صلح بوده است, به نماد تفرقه و واگرایی در جهان اسلام, تبدیل گردید و خود چالشی اساسی در جهان اسلام شد.
بندهای ضد ایرانی بیانیه پایانی:
1- محکومیت حمله به ساختمان سفارت و کنسولگری عربستان در ایران
2- رد اظهارات مقامات ایرانی در زمینه اجرای احکام قضایی در عربستان
3- محکومیت مواضع ایران در بحرین, یمن, سوریه, عراق و سومالی
4- محکومیت ایران در حمایت از تروریسم
5- رابطه ایران با کشورهای همسایه بر اساس حسن همجواری نمی باشد
اهداف پشت پرده زد و بندهای سعودی- ترکی از نشست استانبول:
آل سعود در نشست کارشناسی اجلاس سیزدهم سازمان کشورهای اسلامی که در جده برگزار شده بود, سناریویی سیاسی را طراحی نموده بود تا بر اساس آن به اهداف سیاسی ذیل الذکر دست یابد:
1- تضعیف و تخریب مثلث مقاومت(ایران و حزب الله و سوریه) در منطقه و ایجاد ائتلاف به اصطلاح اسلامی در این حوزه
2- رفع تنش های موجود بین مصر و ترکیه و نزدیک کردن مواضع این دو کشور در ایجاد مثلث ضد ایرانی عربستان, مصر و ترکیه
3- انزوای سیاسی ایران در سازمان همکاری اسلامی و کمرنگ نمودن اهمیت راهبردی ایران در این اجلاس
4- محکومیت جمهوری اسلامی ایران با بهانه های واهی تروریسم, حقوق بشر, دخالت در امور کشورهای عربی منطقه و ... با صدور بیانیه پایانی فرمایشی
5- تروریستی خواندن حزب الله
اما به دلایل ذیل الذکر این اهداف محقق نگردید و عربستان با اتخاذ رویکردهای سیاسی رادیکال در این اجلاس, چهره واقعی خود را با برداشتن نقاب اسلامی, عیان کرد و کشورهای اسلامی به این باور دست یافتند که عربستان سعودی به دنبال حل چالش های جهان اسلام نیست و مجری مشق تفرقه افکن صهیونیستی می باشد و با این مواضع دوگانه و اتخاذ سیاست یک بام و دو هوا, بحران های فعلی جهان اسلام مرتفع نخواهد شد و صلح و امنیت , حلقه مفقوده خواهد بود.
دلایل عدم تحقق اهداف سوری- ترکی اجلاس استانبول عبارتند از:
1- حضور تمام قد جمهوری اسلامی ایران در سه سطح کارشناسان, وزیر خارجه و ریاست جمهوری در این اجلاس
2- عدم قرائت بیانیه سیاسی پایانی با وجود مخالفت های داخلی و اعتراض جدی و علنی هیات ایرانی
3- عدم حضور رئیس جمهور مصر(السیسی) بعنوان رئیس دوره ای سازمان همکاری اسلامی در این نشست و حضور وزیرخارجه مصر به نمایندگی از این کشور. این موضوع بیانگر این واقعیت است که تنش بین مصر و ترکیه به این زودی مرتفع نخواهد شد و اتحاد مثلث ضد ایرانی عربستان, شکل نخواهد گرفت.
4- خطابه پایانی رجب طیب اردوغان( رئیس دوره ای جدید سازمان همکاری اسلامی) در حمایت همه جانبه از فلسطین در برابر تجاوزهای رژیم غاصب صهیونیستی. آل سعود به دنبال کمرنگ نمودن موضوع فلسطین در این اجلاس بود.
علیرغم عدم تحقق اهداف سوری اجلاس سیزدهم, فضای سیاسی حاکم بر این اجلاس, نشانه خوبی بر ادامه همکاری های بدون چالش, این سازمان نخواهد بود و مبین انحراف واقعی سازمان مذکور از اهداف و مبانی زیرساختی خود می باشد. چنین مواضع تفرقه افکنانه در آینده ای نزدیک پیامدهایی به شرح زیر خواهد داشت:
1- ایجاد خلاء سیاسی و دیپلماتیک در جهان اسلام و بهره برداری سیاسی آمریکا و رژیم صهیونیستی از این خلاء در موضوعات سیاسی منطقه چون فلسطین, سوریه, یمن و ...
2- بدتر شدن وضعیت فعلی مسلمانان در کشورهای آفریقایی نیجریه, سومالی, میانمار و ...
3- کمرنگ شدن حقوق بشر اسلامی در نظام بین الملل
4- قدرت گرفتن گروههای تروریستی- تکفیری در جهان اسلام
5- هموار شدن مسیر تجزیه و کوچک سازی کشورهای اسلامی منطقه و تحقق سناریوی ایجاد خاورمیانه جدید
و ...
متضرر اصلی رویکردهای رادیکال سیاسی در جهان اسلام, کشورهای اسلامی می باشند. منشاء واگرایی سیاسی و دیپلماتیک کشورهای اسلامی, آمریکا و رژیم صهیونیستی می باشند. در واقع عربستان در زمینی بازی می کند که آمریکا و رژیم صهیونیستی آن را مهندسی کرده و سناریویی را در جهان اسلام اجرا می کند که آنان طرح ریزی نموده اند. لذا این بازی, برنده ای به جزء آمریکا و رژیم صهیونیستی نخواهد داشت.
نتیجه:
سازمان همکاری اسلامی در ادامه کار با فراز و نشیب های دیپلماتیک داخلی روبرو خواهد بود. مواضع بعضی از کشورها, مغایر با اهداف زیربنایی این سازمان می باشد و رویکردهای اتخاذی در چارچوب سیاست اسلام ستیزی صهیونیستی – آمریکایی می باشد و این اجلاس نقاب از چهره آنان برداشت و چهره واقعی آنان را عیان ساخت. آل سعود کاملا در جبهه صهیونیستی- آمریکایی بازی می کند و در موضوعات منطقه ای جهان اسلام چون فلسطین, سوریه, عراق, یمن و ... به دنبال تحقق اهدافیست که دیکته آمریکا و رژیم صهیونیستی می باشد. این رویکرد کاملا مغایر با ماهیت سازمان همکاری اسلامی می باشد. لذا کشورهای عضو می بایست با حمایت ریاست دوره ای فعلی, موضعی کاملا جدی و همسو در برابر مواضع رادیکال و تفرقه افکن عربستان, اتخاذ نمایند تا در اجلاس های آتی شاهد چنین واگرایی دیپلماتیک در موضوعات مطروحه نباشند و دستاوردی موثر و راهبردی جهت رفع چالش های سیاسی و امنیتی در جهان اسلام, محقق شود.
منابع:
1. www.tabnak.ir
2. www.farsnews.ir
3. www.hamshahrionline.ir
سعید دهدشتی اردکانی
*فارس