برخی تحلیلگران سیاسی که درگیری‌های منطقه را به جنگ میان شیعیان و اهل تسنن تفسیر می‌کنند، آمارهای جهت‌داری را با هدف نشان‌دادن قدرت یک مذهب و ناتوانی مذهب دیگر در مقابل آن ارائه می‌دهند.
به گزارش شهدای ایران، بنابر تحلیل‌های ارائه‌شده از سوی برخی کارشناسان و تحلیلگران عرصه بین الملل که تلاش می‌کنند، صبغه جنگ مذهبی به اختلافات و تنش‌های منطقه بدهند، عنوان می‌کنند که در کشور عراق شیعیان در برابر تندروهای اهل سنت قرار گرفته‌اند و اکنون در حال جنگ هستند.
این تحلیلگران همچنین وانمود می‌کنند که در سوریه نیز ائتلاف ایران، حزب‌الله لبنان و «بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه که خود از پیروان مذهب علوی (نزدیک به اعتقادات شیعه) است و از آن به عنوان ائتلاف شیعی تعبیر می‌شود، در مقابل جنگجویان برخی شهرها و استان‌های اهل‌تسنن سوریه که از سوی عربستان سعودی و ترکیه حمایت می‌شوند و عنوان ائتلاف اهل‌تسنن بر آنها اطلاق می‌شود، قرار گرفته‌اند.
همچنین، در یمن نیز جنگ میان یک حکومت نزدیک به عربستان سعودی با حوثی‌های زیدی مذهب است که از دیدگاه این تحلیلگران نوعی جنگ مذهبی به شمار می‌آید؛ در بحرین نیز نزاع سیاسی میان مردم شیعه و حکومتی است که تظاهر به سنی‌بودن می‌کند.
این تقسیم‌بندی‌های مذهبی به حدی در رسانه‌های غربی و نزد تحلیلگران سیاسی آنها بدیهی فرض می‌شود که در ذهن بینندگان و شنوندگان آنها نیز نقشه جبهه‌بندی‌های جنگ با رنگ مذهب ترسیم شده است.
در این میان تندروهای اهل‌تسنن که گرایش شدیدی به تحول جنگ سیاسی به جنگ دینی دارند، اصرار بر این دارند که آمار شیعیان 10 درصد جمعیت کل مسلمانان است و تاکید می‌کنند که این 10 درصد تاب مقاومت در برابر 90 درصد جمعیت مسلمانان مذاهب اهل تسنن را ندارند.
از سوی دیگر، برخی سایت‌های شیعه که اغلب عراقی هستند به این آمارها واکنش نشان داده و آمار شیعیان را 25 درصد جمعیت مسلمانان جهان و بیش از 400 ملیون نفر اعلام می‌کنند.
البته هدف از نوشتن این مطلب، تأیید پیش‌فرض‌های تندروهای شیعه و سنی نیست و همچنین به دنبال اثبات اکثریت عددی هم نیست؛ زیرا اعتقاد به وجود جنگ میان مسلمانان شیعه و سنی پایه پرداختن به آمارها است که این شیوه تفکر با رویکرد وحدت اسلامی منافات دارد.
اما ارائه آماری از تعداد شیعیان به لحاظ ایجاد شناخت بیشتر نسبت به پیروان این مذهب می‌تواند مفید باشد.
آمارهای قابل استنادی در این زمینه وجود ندارد؛ زیرا پرسش درباره مذهب هم از نظر قوانین حقوق بشر و هم از نظر سیاست‌های ملی در برخی کشورها ممنوع شناخته شده است؛ بنابراین در بسیاری از کشورهای جهان آمار تفکیکی از جمعیت کشور بر اساس تعداد شیعه و سنی وجود ندارد.
گزارش مؤسسه انگلیسی از تعداد شیعیان
مرکز تحقیقات و پژوهش‌های آمارگیری استراتژیک انگلیس ویژه ادیان و مذاهب و اعتقادت دینی موسوم به «لیوفرم» در «ویستمنستر» لندن که نزدیک 222 دفتر در کشورهای جهان دارد، در سال 2013 آمارهایی را در این زمینه ارائه داده که حاکی از افزایش بیش از پیش تعداد شیعیان جهان است.
بر اساس آمار این موسسه، تعداد شیعیان جهان به 400 میلیون نفر افزایش پیدا کرده و این یعنی اینکه شیعیان در حدود یک چهارم جمعیت یک میلیارد و 600 میلیون نفری مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند.
موسسه لیوفرم که آمار پیروان ادیان و مذاهب را هر 10 سال یک بار منتشر می‌کند، آمارهایی از تعداد شیعیان در کشورهای مختلف از جمله ایران را ارائه داده است اما آماری که از برخی کشورهای منتشر کرده، جالب توجه بود.
لیوفرم، تعداد مسلمانان شیعه در ایران را بیش از 80 میلیون نفر، در هند نزدیک به 74 میلیون نفر، تعداد شیعیان پاکستان را بیش از 46 میلیون نفر، ترکیه 33 میلیون نفر، عراق 26 میلیون نفر، یمن 12 میلیون نفر، افغانستان 10 میلیون نفر، جمهوری آذربایجان 10 میلیون نفر، عربستان سعودی 5 میلیون نفر، مصر 3 میلیون نفر، شمال آفریقا 2 میلیون نفر و در غرب آفریقا بیش از 2 میلیون نفر اعلام کرده بود.
پیش‌بینی رشد جمعیت شیعه
این آمار به لحاظ اطلاع‌رسانی درباره کشورهایی مانند یمن که آمارهای دقیقی از تعداد شیعیان در آن وجود ندارد، حائز اهمیت است.
همچنین نکته‌ای که این مؤسسه ارائه داده است، این که تعداد شیعیان نسبت به دیگر مسلمانان شاهد افزایش بیشتری است، بدین معنا که نسبت شیعیان در آینده بالاتر خواهد رفت و اگر اکنون به عنوان مثال تنها 25 درصد جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند، در آینده نسبت بیشتری را تشکیل خواهند داد.
در این گزارش که سال 2013 میلادی منتشر شد، آمده است که شیعیان جهان در بیش از 198 کشور جهان زندگی می‌کنند.
آمار عربستان سعودی از جمعیت شیعیان
از سوی دیگر، پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه فرهنگی «هجر» وابسته به رژیم سعودی، آمارهایی را ارائه داده که با آنچه در بالا آمد، فاصله معناداری دارد.
بر اساس آمارهای اعلامی از سوی این شبکه دولتی عربستان، تعداد شیعیان این کشور یک میلیون و 259 هزار نفر معادل 5 درصد کل جمعیت، شیعیان بحرین 419 هزار نفر معادل 60 درصد کل جمعیت، شیعیان کویت 940 هزار نفر معادل 40 درصد، شیعیان قطر 146 هزار نفر معادل 17.5 درصد، شیعیان افغانستان 4 میلیون و 479 هزار نفر معادل 15 درصد، پاکستان 24 میلیون نفر معادل 15 درصد، عراق 17 میلیون نفر معادل 60 درصد، سوریه 4 میلیون نفر معادل 25 درصد، ترکیه 10 میلیون و 978 هزار نفر معادل 15 درصد و لبنان 1 میلیون و 549 هزار نفر معادل 40 درصد جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند.
این شبکه دولتی در حالی این آمارها را بر روی صفحه خود قرار داده که آمار لیوفرم که متعلق به 2013 است، بیش از آن را نشان می‌دهد.
گزارش شبکه فرهنگی هجر در لینک http://hajrnet.net/hajrvb/showthread.php?t=402812409 قابل مشاهده است.
آمار یک پایگاه اطلاع‌رسانی شیعه از تعداد شیعیان جهان
در مقابل این آمار، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله «صالح الکرباسی»، از علمای شیعه عراق با قاطعیت آمار شیعیان جهاد در سال 2000 میلادی را 394 ملیون نفر و معادل یک چهارم جمعیت کل مسلمانان جهات قلمداد کرده است.
بر اساس آمار سایت آیت‌الله الکرباسی که در آن سال 2000 میلادی سال معیار قرار گرفته است، تعداد شیعیان ایران 62 میلیون نفر معادل 95 درصد کل جمعیت، پاکستان 35 میلیون نفر معادل 25 درصد کل جمعیت، ترکیه 23 میلیون نفر معادل 35 درصد کل جمعیت، مصر 17 میلیون نفر معادل 27 درصد کل جمعیت، عراق 16 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، یمن 12 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، افغانستان 9 میلیون نفر معادل 35 درصد، عربستان سعودی 4 میلیون و 400 هزار نفر معادل 20 درصد، لبنان 17 ملیون نفر معادل 45 درصد، کویت 800 هزار نفر معادل 40 درصد، بحرین 480 هزار نفر معادل 76 درصد، امارات 400 هزار نفر معادل 17 درصد معرفی شده است.
آمار مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) از تعداد شیعیان
در این میان اما، مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان مرجع معتبر اطلاعات مربوط به شیعیان جهان آمارهای موسسه‌های مختلف را منتشر کرده و سپس آمار خود را در پایین آورده است که به نظر می‌رسد دقیق‌تر از سایر آمارها باشد. مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) با شیعیان و رهبران آنها در سایر کشورها ارتباطات مستقیمی دارد؛ بنابراین آمارهای آن می‌تواند قاطع و نهایی اعلام شود و می‌توان به آنها استناد کرد.
بر اساس آمار قطعی مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) آمار شیعیان در کشورهای مختلف به شرح زیر است:
این آمارها متعلق به سال 2008 میلادی است، با توجه به اینکه موسسه لیوفرم در سال 2013 از افزایش نسبت شیعیان در کشورها خبر داده بود، به نظر می‌رسد این آمارها طی سال‌های گذشته شاهد افزایش بوده است و امید می‌رود که آمارهای جدیدی از سوی مراجع متخصص مانند مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) ارائه شود.
این تحلیلگران همچنین وانمود می‌کنند که در سوریه نیز ائتلاف ایران، حزب‌الله لبنان و «بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه که خود از پیروان مذهب علوی (نزدیک به اعتقادات شیعه) است و از آن به عنوان ائتلاف شیعی تعبیر می‌شود، در مقابل جنگجویان برخی شهرها و استان‌های اهل‌تسنن سوریه که از سوی عربستان سعودی و ترکیه حمایت می‌شوند و عنوان ائتلاف اهل‌تسنن بر آنها اطلاق می‌شود، قرار گرفته‌اند.
همچنین، در یمن نیز جنگ میان یک حکومت نزدیک به عربستان سعودی با حوثی‌های زیدی مذهب است که از دیدگاه این تحلیلگران نوعی جنگ مذهبی به شمار می‌آید؛ در بحرین نیز نزاع سیاسی میان مردم شیعه و حکومتی است که تظاهر به سنی‌بودن می‌کند.
این تقسیم‌بندی‌های مذهبی به حدی در رسانه‌های غربی و نزد تحلیلگران سیاسی آنها بدیهی فرض می‌شود که در ذهن بینندگان و شنوندگان آنها نیز نقشه جبهه‌بندی‌های جنگ با رنگ مذهب ترسیم شده است.
در این میان تندروهای اهل‌تسنن که گرایش شدیدی به تحول جنگ سیاسی به جنگ دینی دارند، اصرار بر این دارند که آمار شیعیان 10 درصد جمعیت کل مسلمانان است و تاکید می‌کنند که این 10 درصد تاب مقاومت در برابر 90 درصد جمعیت مسلمانان مذاهب اهل تسنن را ندارند.
از سوی دیگر، برخی سایت‌های شیعه که اغلب عراقی هستند به این آمارها واکنش نشان داده و آمار شیعیان را 25 درصد جمعیت مسلمانان جهان و بیش از 400 ملیون نفر اعلام می‌کنند.
البته هدف از نوشتن این مطلب، تأیید پیش‌فرض‌های تندروهای شیعه و سنی نیست و همچنین به دنبال اثبات اکثریت عددی هم نیست؛ زیرا اعتقاد به وجود جنگ میان مسلمانان شیعه و سنی پایه پرداختن به آمارها است که این شیوه تفکر با رویکرد وحدت اسلامی منافات دارد.
اما ارائه آماری از تعداد شیعیان به لحاظ ایجاد شناخت بیشتر نسبت به پیروان این مذهب می‌تواند مفید باشد.
آمارهای قابل استنادی در این زمینه وجود ندارد؛ زیرا پرسش درباره مذهب هم از نظر قوانین حقوق بشر و هم از نظر سیاست‌های ملی در برخی کشورها ممنوع شناخته شده است؛ بنابراین در بسیاری از کشورهای جهان آمار تفکیکی از جمعیت کشور بر اساس تعداد شیعه و سنی وجود ندارد.
گزارش مؤسسه انگلیسی از تعداد شیعیان
مرکز تحقیقات و پژوهش‌های آمارگیری استراتژیک انگلیس ویژه ادیان و مذاهب و اعتقادت دینی موسوم به «لیوفرم» در «ویستمنستر» لندن که نزدیک 222 دفتر در کشورهای جهان دارد، در سال 2013 آمارهایی را در این زمینه ارائه داده که حاکی از افزایش بیش از پیش تعداد شیعیان جهان است.
بر اساس آمار این موسسه، تعداد شیعیان جهان به 400 میلیون نفر افزایش پیدا کرده و این یعنی اینکه شیعیان در حدود یک چهارم جمعیت یک میلیارد و 600 میلیون نفری مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند.
موسسه لیوفرم که آمار پیروان ادیان و مذاهب را هر 10 سال یک بار منتشر می‌کند، آمارهایی از تعداد شیعیان در کشورهای مختلف از جمله ایران را ارائه داده است اما آماری که از برخی کشورهای منتشر کرده، جالب توجه بود.
لیوفرم، تعداد مسلمانان شیعه در ایران را بیش از 80 میلیون نفر، در هند نزدیک به 74 میلیون نفر، تعداد شیعیان پاکستان را بیش از 46 میلیون نفر، ترکیه 33 میلیون نفر، عراق 26 میلیون نفر، یمن 12 میلیون نفر، افغانستان 10 میلیون نفر، جمهوری آذربایجان 10 میلیون نفر، عربستان سعودی 5 میلیون نفر، مصر 3 میلیون نفر، شمال آفریقا 2 میلیون نفر و در غرب آفریقا بیش از 2 میلیون نفر اعلام کرده بود.
پیش‌بینی رشد جمعیت شیعه
این آمار به لحاظ اطلاع‌رسانی درباره کشورهایی مانند یمن که آمارهای دقیقی از تعداد شیعیان در آن وجود ندارد، حائز اهمیت است.
همچنین نکته‌ای که این مؤسسه ارائه داده است، این که تعداد شیعیان نسبت به دیگر مسلمانان شاهد افزایش بیشتری است، بدین معنا که نسبت شیعیان در آینده بالاتر خواهد رفت و اگر اکنون به عنوان مثال تنها 25 درصد جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند، در آینده نسبت بیشتری را تشکیل خواهند داد.
در این گزارش که سال 2013 میلادی منتشر شد، آمده است که شیعیان جهان در بیش از 198 کشور جهان زندگی می‌کنند.
آمار عربستان سعودی از جمعیت شیعیان
از سوی دیگر، پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه فرهنگی «هجر» وابسته به رژیم سعودی، آمارهایی را ارائه داده که با آنچه در بالا آمد، فاصله معناداری دارد.
بر اساس آمارهای اعلامی از سوی این شبکه دولتی عربستان، تعداد شیعیان این کشور یک میلیون و 259 هزار نفر معادل 5 درصد کل جمعیت، شیعیان بحرین 419 هزار نفر معادل 60 درصد کل جمعیت، شیعیان کویت 940 هزار نفر معادل 40 درصد، شیعیان قطر 146 هزار نفر معادل 17.5 درصد، شیعیان افغانستان 4 میلیون و 479 هزار نفر معادل 15 درصد، پاکستان 24 میلیون نفر معادل 15 درصد، عراق 17 میلیون نفر معادل 60 درصد، سوریه 4 میلیون نفر معادل 25 درصد، ترکیه 10 میلیون و 978 هزار نفر معادل 15 درصد و لبنان 1 میلیون و 549 هزار نفر معادل 40 درصد جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند.
این شبکه دولتی در حالی این آمارها را بر روی صفحه خود قرار داده که آمار لیوفرم که متعلق به 2013 است، بیش از آن را نشان می‌دهد.
گزارش شبکه فرهنگی هجر در لینک http://hajrnet.net/hajrvb/showthread.php?t=402812409 قابل مشاهده است.
آمار یک پایگاه اطلاع‌رسانی شیعه از تعداد شیعیان جهان
در مقابل این آمار، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله «صالح الکرباسی»، از علمای شیعه عراق با قاطعیت آمار شیعیان جهاد در سال 2000 میلادی را 394 ملیون نفر و معادل یک چهارم جمعیت کل مسلمانان جهات قلمداد کرده است.
بر اساس آمار سایت آیت‌الله الکرباسی که در آن سال 2000 میلادی سال معیار قرار گرفته است، تعداد شیعیان ایران 62 میلیون نفر معادل 95 درصد کل جمعیت، پاکستان 35 میلیون نفر معادل 25 درصد کل جمعیت، ترکیه 23 میلیون نفر معادل 35 درصد کل جمعیت، مصر 17 میلیون نفر معادل 27 درصد کل جمعیت، عراق 16 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، یمن 12 میلیون نفر معادل 70 درصد کل جمعیت، افغانستان 9 میلیون نفر معادل 35 درصد، عربستان سعودی 4 میلیون و 400 هزار نفر معادل 20 درصد، لبنان 17 ملیون نفر معادل 45 درصد، کویت 800 هزار نفر معادل 40 درصد، بحرین 480 هزار نفر معادل 76 درصد، امارات 400 هزار نفر معادل 17 درصد معرفی شده است.
آمار مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) از تعداد شیعیان
در این میان اما، مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان مرجع معتبر اطلاعات مربوط به شیعیان جهان آمارهای موسسه‌های مختلف را منتشر کرده و سپس آمار خود را در پایین آورده است که به نظر می‌رسد دقیق‌تر از سایر آمارها باشد. مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام) با شیعیان و رهبران آنها در سایر کشورها ارتباطات مستقیمی دارد؛ بنابراین آمارهای آن می‌تواند قاطع و نهایی اعلام شود و می‌توان به آنها استناد کرد.
بر اساس آمار قطعی مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) آمار شیعیان در کشورهای مختلف به شرح زیر است:
|
کشور |
کل جمعیت (نفر) |
جمعیت شیعه (نفر) |
نسبت شیعیان |
|
ایران 2008 |
69.500.000 |
61.924.500 |
89 درصد |
|
عربستان 2008 |
24.600.000 |
2.460.000 |
10 درصد |
|
بحرین 2008 |
700.000 |
490.000 |
70 درصد |
|
یمن 2008 |
20.700.000 |
8.685.600 |
42 درصد |
|
لبنان 2008 |
3.800.000 |
1.362.000 |
36 درصد |
|
ترکیه 2008 |
72.900.000 |
14.550.000 |
20 درصد |
|
مصر 2008 |
75.000.000 |
695.600 |
1 درصد |
|
پاکستان 2008 |
165.803.560 |
33.160.712 |
20 درصد |
|
عراق 2008 |
28.800.000 |
18.158.400 |
63 درصد |
|
سوریه 2008 |
18.400.000 |
2.484.000 |
13.5 درصد |
|
کویت 2008 |
2.600.000 |
910.000 |
35 درصد |
|
آذربایجان 2008 |
8.587.000 |
7.329.863 |
85 درصد |
این آمارها متعلق به سال 2008 میلادی است، با توجه به اینکه موسسه لیوفرم در سال 2013 از افزایش نسبت شیعیان در کشورها خبر داده بود، به نظر می‌رسد این آمارها طی سال‌های گذشته شاهد افزایش بوده است و امید می‌رود که آمارهای جدیدی از سوی مراجع متخصص مانند مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) ارائه شود.
