شهدای ایران:جشنواره فیلم فجر که براساس اهداف والایی چون گرامیداشت ایامی گرانقدر و پاسداشت نگاهی همراستا با طلیعه انقلاب اسلامی ایجاد شده است، متاسفانه در سی و چهار دوره از برگزاری اش نتوانسته در مسیر حقیقی خود گام بردارد و همچنان شاهد آثاری بیگانه با هویت فجر و انقلاب شکوهمند اسلامی در جشنواره ای موسوم به «فجر» می باشیم.

فیلم هایی که نگره ای غرب زده و برداشتی خلاف شان فرهنگ و آئین این سرزمین را براساس تصور دورافناده سازندگان شان به تصویر درمی آورند و در جایی به فراموش یافتگی مردمان عصر انقلاب در خاموشی نوع زیستن اشاره دارند! و جایی دیگر قلب خانواده ها را با نمایش بی بند و باری از ارتباط میان افراد به درد درمی آورند. اما روز جمعه و در جریان تماشای مرتب روزانه ام از جشنواره سی و چهارم فیلم فجر، شاهد اثری بودم که ابهامی بزرگ برایم در بر داشت که چگونه می شود در این جشن گرانقدر بهمن آزادی شاهد حضور فیلمی با فاصله ای آشکار با آرمان های انقلاب هستیم؟ آیا هیات انتخاب به کیفیت والای فیلم «من» در این رخداد نظر داشته و این فیلم را اثری در ارتقای صنعت و هنر سینمای کشور دانسته اند؟ اگر چنین فرض غریبی را دنبال نماییم و اثر را در کالبدشکافی فنی از استانداردهای سینمایی مورد بررسی قرار دهیم، این موضوع به کل منتفی خواهد بود و اگر چنین فرضی به یقین هیات انتخاب درآمده باشد، باید به سواد سینمایی افراد گزینش گر تردیدی اساسی داشت. چرا که اصولا روایت پراکنده و شخصیت پردازی ناقص و نبود عناصر دراماتیک در فیلم «من» هرگونه توانایی سینمایی را از آن ساقط ساخته است.

اما نگاه بعدی به ابهام اولیه بیشتر دامن خواهد زد و باز این سوال را به شکلی رساتر فریاد می زند که چگونه فیلمی که شخصیت اولش، فعالیت مشروب سازی و مشروب فروشی داشته و یکی از سکانس هایش به شکلی علنی پیشنهاد زن به پسرجوان را مبنی بر همخوابی جهت گرفتن تصویر و به اشتراک گذاشتن را مطرح می نماید، در جشنواره ای با عنوان فجر پذیرفته می شود؟! این چه نگاه و چه انتخاب و چه جشنواره ای است که مدیرانش توجهی به فهم معنای صادر شده از میان کلام و رفتار و تصاویر نشسته از آن در ذهن انبوه مخاطبان ندارند! و چرا هر اثری را که احتمال بالایی از عدم اکرانشان در اکران سراسری و یا حداقل حذف سکانس های مساله دار وجود دارد، بدون هرگونه ممیزی وارد جشنواره می کنند؟

فیلم «من» به کارگردانی سهیل بیرقی اشاره به داستان زنی همه کاره! با نام آذر که سودای ثروت اندوزی از هر راه مشروع و نامشروع دارد، می پردازد و البته چنان در لفافه گفته شده و حفره هایی اساسی در فیلمنامه دارد که اصلا مشخص نمی شود که کاراکتر اصلی فیلم با بازی لیلا حاتمی چه دردی دارد و چه پیشینه ای داشته و اصلا چرا این گونه اعمال گاها مالیخولیایی را صورت می دهد؟! کاراکتر آذر هر کاری انجام می دهد و در این میان نویسنده و فیلمساز به شکلی ظریف همه عناصر و مسئولان این مملکت را به انواع تهمت ها می کشاند. از پزشک سازمان نظام وظیفه که پولی گرفته و جوانی با نام مجتبی را معاف می کند تا سازمان اوقاف که زمین زنی با نام ملیحه را از آن خود ساخته و قبرستانی از آن شکل می دهد! در این میان یکی از افرادی که برای شهرت خوانندگی و برای گرفتن مجوز کنسرت با زن در ارتباط است، سعی بر رفاقت و ارتباط با وی دارد و به طور دائم آذر را سوار موتورش می کند. در یکی از ارتباطات انجام یافته وقتی آذر در خانه پسر حضور دارد، پیشنهاد گذاشتن دوربین در اتاق خانه و قرار دادن تخت و در واقع همبستری می کند تا پسر از فیلم تهیه شده بتواند به شهرت برسد! و هنگامی که با نظر مخالف پسر مواجه می شود، به او طعنه می زند که وجودش را ندارد! پسری که بعدها در داستان بی هویت فیلم مشخص می شود که ماموری جهت گرفتن اطلاعات از آذر بوده است.

سهیل بیرقی که در گذشته سابقه دستیاری کارگردانی آشنا چون عبدالرضا کاهانی را به عهده داشته است، در فیلم «من» نیز از مشاوره وی بهره برده است و وجود انواع دشنام گویی هم در راستای سبک خاص فیلمسازی کارگردان آثاری بی اخلاقی چون «استراحت مطلق» بوده است. مساله مهم در این میان بی توجهی مدیران و مجریان جشنواره از حضور ساخته هایی بی هویت از فرهنگ ایرانی است و انگار انتخاب چند اثر در هر دوره از جشنواره فیلم فجر نوعی گشاده رویی به برخی مخاطبان محدود و بی هویت می باشد، چنان که بسیاری از آثار اکران شده در سال های گذشته مانند «عصبانی نیستم» و «شیفتگی» بعد از حضور در جشنواره فیلم فجر به دلیل ماهیت نامناسب محتوایی برای همیشه توقیف شدند.

*سراج24