به طور حتم سرمایه‌گذاری عمده بر روی نخبگان جوان و مستعد حوزه و دانشگاه و اهتمام به ایجاد بستر‌های لازم برای تربیت نیروی علمی مورد نیاز کشور برای دستیابی به پیشرفت اهمیت فراوانی دارد
به گزارش شهدای ایران، مهدی یاراحمدی خراسانی در یادداشتی با موضوع وحدت حوزه و دانشگاه نوشت؛
وحدت حوزه و دانشگاه از یادگارهای ارزشمند امام خمینی(ره) است که بیانگر پیوستگی و حرکت پا به پای علم و دین و تأمین کننده ی سعادت دنیا و آخرت مردم می باشد. این مقوله به معنای دخالت این دو نهاد علمی در قلمروهای تخصصی یکدیگر و هم شکل شدن آنها نیست؛ بلکه منظور حرکت آنها به سمت یک مسیر واحد و هدف مشخص می باشد. بنا به تعبیر رهبر انقلاب؛ «وحدت حوزه و دانشگاه معنایش این نیست که حتما بایستی تخصص های حوزه ای در دانشگاه و تخصص های دانشگاهی در حوزه دنبال بشود نه، لزومی ندارد. اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش بین باشند، به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند خود بخشی از معنای وحدت است.» بر این اساس امروز که در بسترِ مطالعات آینده پژوهی مفهوم پیشرفت در چارچوب اقتضائات اسلامی و ایرانی مورد تأکید قرار گرفته است ضرورت این وحدت برای دستیابی به علم و عمل بومی و اسلامی بیش از پیش به نظر می رسد. با توجه به نکات مذکور حوزه و دانشگاه در مسیر فرآیند پیشرفت کشور در سایه ی وحدت نظر و عمل دارای وظایف ویژه ای هستند. برخی از مهمترین عرصه های وحدت این دو نهاد مهم در مسیر پیشرفت بر اساس اقتضائات کشور به شرح زیر می باشد:
• فرآیند تولید علم: حوزه و دانشگاه به عنوان بال های پژوهش، تحقیق و علم آفرینی در کشور باید با استفاده از تمام ظرفیت های نرم افزاری مراکز مطالعاتی علمی و فکری یکدیگر، به صورت مشترک و بر اساس شیوه ی مناسبی از تعاملات، برای دستیابی به پیشرفت کشور و سپس فرآیند گفتمان سازی آن در جامعه به تولید علم بپردازند.
• کرسی های آزاد اندیشی: كرسي هاي آزادانديشي با هدف تضارب آراء و حاكم شدن فضاي عقلاني و علمي با رعايت اخلاق و منطقِ گفتگو و همچنين ايجاد فرصت قانوني و عادلانه براي طرح ديدگاه ها می بایست به صورت آزادانه و مشترک در حوزه و دانشگاه به منظور تبیین مبانی نظری و ایجاد گفتمان واحد در زمینه پیشرفت تشكيل و تقویت گردند.
• تبادل فکر و ابتکار بین حوزه و دانشگاه: بسیاری از افراد هنگامی که بحث از وحدت حوزه و دانشگاه به میان می آید ذهنشان به این نکته معطوف شود که منظور از نزدیکی این دو نهاد مهم، ورود برخی از درس های حوزوی به دروس دانشگاه ها و بالعکس می باشد. اما این مسئله تنها حاکی از یک اختلاط و هماهنگی مکانیکی است که فایده چندانی به دنبال نخواهد داشت. لذا مقصود واقعی از این همکاری و ائتلاف آن است که حوزه و دانشگاه با هم متحد شوند تا در جهت سیاستگذاری های کلان جامعه به تولید فکر و ارائه راهکار مطابق با شرایط ملی و مذهبی کشور بپردازند. تا از این طریق به صورت منظم به یکدیگر فکر و ابتکار دهند و باهم تعاملات مستمر، برنامه ریزی شده و هدفمند داشته باشند.
• ارتباط با سایر بخش های اثرگذار در فرآیند پیشرفت: از آن جا که دانشگاه ها و حوزه های علمیه بیشتر در زمینه تولید مبانی نظری توفیق دارند تا ارائه راهکارهای عملیاتی، لازم است برای گفتمان سازی پیشرفت با نهادها و بخش های اثرگذار در سایر حوزه ها از قبیل؛ صنعتی، اقتصادی، رسانه و... که بیشتر ماهیت عملیاتی و اجرایی دارند در ارتباط باشند تا به برکت این ارتباط در فرآیند طراحی، تولید علم و سپس اجرا توفیقات کار و ضمانت اجرایی افزایش یابد.
• بهره گیری از هنر مدرن در چارچوب ارزشهای فطری: هنر مدرن در چارچوب غربی، به علت دوری از ارزش های فطری و با سوءاستفاده از محرک های حسی و جنسی(به جای ارزش های فطری)، در تلاش است با تأثیر بر روی ناخودآگاه مخاطبان، ایشان را به سمت اهداف مادی مد نظرخود سوق دهند. در نتیجه لازم است تا دانشکده های هنر ضمن ارتباط با حوزویان راهکارهای بهره گیری از هنر مدرن بر اساس فرهنگ و گفتمان اسلامی را تحصیل نمایند. زیرا در جامعه ما باید به این نکته توجه گردد که ما برای تحقق گفتمان پیشرفت، مجاز به استفاده ای از جنس سوءاستفاده ی هنر مدرن غربی نیستیم؛ زیرا طبق ارزش های اسلامی، هدف وسیله را توجیه نمی کند.
• حلقه ها و کانون های فکری: برای دستیابی به گفتمان واحد پیشرفت لازم است حلقه ها و کانون های تفکر و طراحی الگوهای عملی مشترک در دانشگاه ها و حوزه های علمیه و مراکز تحقیقاتی ایجاد گردد. که با ایجاد هماهنگی بین این حلقه ها و کانون های تفکر، شبکه فراگیر و منعطف الگو با مشارکت وسیع و مؤثر متخصصان و صاحب نظران شکل خواهد گرفت.
• فرآیندهای عملیاتی: متأسفانه یکی از اشکلاتی که باعث می شود کشور ما از لحاظ "فناوری" به آنچه شایستگی دارد نرسد عدم دخالت نخبگان حوزه و دانشگاه در فرآیندهای عملیاتی است. به بیان دیگر علم در حوزه و دانشگاه تولید می شود ولی به فناوری تبدیل نمی گردد. لذا همیشه ما در جنبه های تئوریک به مراتب قوی تر از جنبه های کاربردی بوده ایم. ضرورت دارد در فرآیند پیشرفت، به منظور اثر بخشی بیشتر، نخبگان این دو نهاد علاوه در تدوین و تحقیق در اجرا و نظارت نیز مشارکت فعال داشته باشند.
• آسیب‌شناسی و آینده پژوهی: تأکید بر آسیب شناسی و مطالعات آینده‌پژوهی با رویکرد تمدن سازی اسلامی در کشور از مهمترین عرصه های مشترک فعالیت حوزه و دانشگاه در فرآیند تحقق پیشرفت است. با عنایت به تأکیدات مقام معظم رهبری در مقوله تمدن‌سازی نوین اسلامی و همچنین پررنگ‌تر بودن مباحث اسلامی در الگوی پیشرفت، موضوع آینده‌پژوهی می‌تواند به عنوان یکی از وظایف اصلی و نقاط وحدت مراکز علمی کشور مورد توجه قرار گیرد.
سخن پایانی اینکه شهید مفتح به خوبی دریافت که اگر حوزه و دانشگاه و روحانی و استاد در چهار عرصه ی؛ فکر، علم، معنویت و زندگی کنار هم باشند، زمینه های پیشرفت جامعه فراهم می شود. البته بدون شک این امر مهم فرآیندی تدریجی و درازمدت است که نمی توان آن را در یک محدوده زمانی کوتاه به پایان رساند. به طور حتم سرمایه‌گذاری عمده بر روی نخبگان جوان و مستعد حوزه و دانشگاه و اهتمام به ایجاد بستر‌های لازم برای تربیت نیروی علمی مورد نیاز کشور برای دستیابی به پیشرفت اهمیت فراوانی دارد. وحدت حوزه و دانشگاه نقش اساسی در سرنوشت کشور و مردم دارد. بر این اساس اگر حوزه و دانشگاه در کنار هم قرار بگیرند علاوه بر پیشرفت‌های علمی همه جانبه شاهد استحکام باورها و ارزشهای دینی در جامعه نیز خواهیم بود.
وحدت حوزه و دانشگاه از یادگارهای ارزشمند امام خمینی(ره) است که بیانگر پیوستگی و حرکت پا به پای علم و دین و تأمین کننده ی سعادت دنیا و آخرت مردم می باشد. این مقوله به معنای دخالت این دو نهاد علمی در قلمروهای تخصصی یکدیگر و هم شکل شدن آنها نیست؛ بلکه منظور حرکت آنها به سمت یک مسیر واحد و هدف مشخص می باشد. بنا به تعبیر رهبر انقلاب؛ «وحدت حوزه و دانشگاه معنایش این نیست که حتما بایستی تخصص های حوزه ای در دانشگاه و تخصص های دانشگاهی در حوزه دنبال بشود نه، لزومی ندارد. اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش بین باشند، به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند خود بخشی از معنای وحدت است.» بر این اساس امروز که در بسترِ مطالعات آینده پژوهی مفهوم پیشرفت در چارچوب اقتضائات اسلامی و ایرانی مورد تأکید قرار گرفته است ضرورت این وحدت برای دستیابی به علم و عمل بومی و اسلامی بیش از پیش به نظر می رسد. با توجه به نکات مذکور حوزه و دانشگاه در مسیر فرآیند پیشرفت کشور در سایه ی وحدت نظر و عمل دارای وظایف ویژه ای هستند. برخی از مهمترین عرصه های وحدت این دو نهاد مهم در مسیر پیشرفت بر اساس اقتضائات کشور به شرح زیر می باشد:
• فرآیند تولید علم: حوزه و دانشگاه به عنوان بال های پژوهش، تحقیق و علم آفرینی در کشور باید با استفاده از تمام ظرفیت های نرم افزاری مراکز مطالعاتی علمی و فکری یکدیگر، به صورت مشترک و بر اساس شیوه ی مناسبی از تعاملات، برای دستیابی به پیشرفت کشور و سپس فرآیند گفتمان سازی آن در جامعه به تولید علم بپردازند.
• کرسی های آزاد اندیشی: كرسي هاي آزادانديشي با هدف تضارب آراء و حاكم شدن فضاي عقلاني و علمي با رعايت اخلاق و منطقِ گفتگو و همچنين ايجاد فرصت قانوني و عادلانه براي طرح ديدگاه ها می بایست به صورت آزادانه و مشترک در حوزه و دانشگاه به منظور تبیین مبانی نظری و ایجاد گفتمان واحد در زمینه پیشرفت تشكيل و تقویت گردند.
• تبادل فکر و ابتکار بین حوزه و دانشگاه: بسیاری از افراد هنگامی که بحث از وحدت حوزه و دانشگاه به میان می آید ذهنشان به این نکته معطوف شود که منظور از نزدیکی این دو نهاد مهم، ورود برخی از درس های حوزوی به دروس دانشگاه ها و بالعکس می باشد. اما این مسئله تنها حاکی از یک اختلاط و هماهنگی مکانیکی است که فایده چندانی به دنبال نخواهد داشت. لذا مقصود واقعی از این همکاری و ائتلاف آن است که حوزه و دانشگاه با هم متحد شوند تا در جهت سیاستگذاری های کلان جامعه به تولید فکر و ارائه راهکار مطابق با شرایط ملی و مذهبی کشور بپردازند. تا از این طریق به صورت منظم به یکدیگر فکر و ابتکار دهند و باهم تعاملات مستمر، برنامه ریزی شده و هدفمند داشته باشند.
• ارتباط با سایر بخش های اثرگذار در فرآیند پیشرفت: از آن جا که دانشگاه ها و حوزه های علمیه بیشتر در زمینه تولید مبانی نظری توفیق دارند تا ارائه راهکارهای عملیاتی، لازم است برای گفتمان سازی پیشرفت با نهادها و بخش های اثرگذار در سایر حوزه ها از قبیل؛ صنعتی، اقتصادی، رسانه و... که بیشتر ماهیت عملیاتی و اجرایی دارند در ارتباط باشند تا به برکت این ارتباط در فرآیند طراحی، تولید علم و سپس اجرا توفیقات کار و ضمانت اجرایی افزایش یابد.
• بهره گیری از هنر مدرن در چارچوب ارزشهای فطری: هنر مدرن در چارچوب غربی، به علت دوری از ارزش های فطری و با سوءاستفاده از محرک های حسی و جنسی(به جای ارزش های فطری)، در تلاش است با تأثیر بر روی ناخودآگاه مخاطبان، ایشان را به سمت اهداف مادی مد نظرخود سوق دهند. در نتیجه لازم است تا دانشکده های هنر ضمن ارتباط با حوزویان راهکارهای بهره گیری از هنر مدرن بر اساس فرهنگ و گفتمان اسلامی را تحصیل نمایند. زیرا در جامعه ما باید به این نکته توجه گردد که ما برای تحقق گفتمان پیشرفت، مجاز به استفاده ای از جنس سوءاستفاده ی هنر مدرن غربی نیستیم؛ زیرا طبق ارزش های اسلامی، هدف وسیله را توجیه نمی کند.
• حلقه ها و کانون های فکری: برای دستیابی به گفتمان واحد پیشرفت لازم است حلقه ها و کانون های تفکر و طراحی الگوهای عملی مشترک در دانشگاه ها و حوزه های علمیه و مراکز تحقیقاتی ایجاد گردد. که با ایجاد هماهنگی بین این حلقه ها و کانون های تفکر، شبکه فراگیر و منعطف الگو با مشارکت وسیع و مؤثر متخصصان و صاحب نظران شکل خواهد گرفت.
• فرآیندهای عملیاتی: متأسفانه یکی از اشکلاتی که باعث می شود کشور ما از لحاظ "فناوری" به آنچه شایستگی دارد نرسد عدم دخالت نخبگان حوزه و دانشگاه در فرآیندهای عملیاتی است. به بیان دیگر علم در حوزه و دانشگاه تولید می شود ولی به فناوری تبدیل نمی گردد. لذا همیشه ما در جنبه های تئوریک به مراتب قوی تر از جنبه های کاربردی بوده ایم. ضرورت دارد در فرآیند پیشرفت، به منظور اثر بخشی بیشتر، نخبگان این دو نهاد علاوه در تدوین و تحقیق در اجرا و نظارت نیز مشارکت فعال داشته باشند.
• آسیب‌شناسی و آینده پژوهی: تأکید بر آسیب شناسی و مطالعات آینده‌پژوهی با رویکرد تمدن سازی اسلامی در کشور از مهمترین عرصه های مشترک فعالیت حوزه و دانشگاه در فرآیند تحقق پیشرفت است. با عنایت به تأکیدات مقام معظم رهبری در مقوله تمدن‌سازی نوین اسلامی و همچنین پررنگ‌تر بودن مباحث اسلامی در الگوی پیشرفت، موضوع آینده‌پژوهی می‌تواند به عنوان یکی از وظایف اصلی و نقاط وحدت مراکز علمی کشور مورد توجه قرار گیرد.
سخن پایانی اینکه شهید مفتح به خوبی دریافت که اگر حوزه و دانشگاه و روحانی و استاد در چهار عرصه ی؛ فکر، علم، معنویت و زندگی کنار هم باشند، زمینه های پیشرفت جامعه فراهم می شود. البته بدون شک این امر مهم فرآیندی تدریجی و درازمدت است که نمی توان آن را در یک محدوده زمانی کوتاه به پایان رساند. به طور حتم سرمایه‌گذاری عمده بر روی نخبگان جوان و مستعد حوزه و دانشگاه و اهتمام به ایجاد بستر‌های لازم برای تربیت نیروی علمی مورد نیاز کشور برای دستیابی به پیشرفت اهمیت فراوانی دارد. وحدت حوزه و دانشگاه نقش اساسی در سرنوشت کشور و مردم دارد. بر این اساس اگر حوزه و دانشگاه در کنار هم قرار بگیرند علاوه بر پیشرفت‌های علمی همه جانبه شاهد استحکام باورها و ارزشهای دینی در جامعه نیز خواهیم بود.
