به گزارش شهدای ایران، قیمت‌ها از 15 میلیون تا 50 میلیون تومان در نوسان است و چاقوی هر کسی بیشتر ببرد می‌تواند پول بیشتری به جیب بزند. البته ماجرا به میزان وخامت حال بیمار هم بستگی دارد. آنهایی که حال بیمارشان وخیم‌تر است پول بیشتری می‌پردازند تا بتوانند بیمارشان را بیشتر زنده نگه دارند.

در روزگار امروز که پول نقش ویژه‌ای در زندگی مردم پیدا کرده، برخی از افراد پس از اینکه راه‌های مختلفی از جمله وام، قرض از دیگران، فروش اموال منقول و غیرمنقول و ... را برای رفع مشکل مالی خود امتحان می‌کنند، چاره‌ای جز فروش یک کلیه خود نمی‌بینند.

همان افرادی که از طبقه مرفه نیستند و در عین آبروداری و حیا، برای اینکه دست خود را پیش کس و ناکس دراز نکنند به فروش یک کلیه خود روی می‌آورند و از آبرویشان مایه نمی‌گذارند.

افرادی که مشکلات مالی و تأمین هزینه‌های زندگی آنقدر به آن‌ها فشار آورده که به فروش کلیه‌ی خود ناچار شده‌اند و پا به بازار مخفی آن گذاشته‌اند در بازاری که خریدار، پول زندگی خود و یا عزیزانش را می‌پردازد و با پرداخت هزینه‌ای زندگی آن‌ها را نجات می‌دهد. در این بازار که با وجود حرف‌ها و سخن‌های مختلف هنوز آگهی‌های زیادی بر دیوار‌های اطراف بیمارستان‌های تخصصی کلیه و انجمن حمایت از بیماران کلیوی را شاهد هستیم.

2700 پیوند کلیه در سال
دکتر کتایون نجفی‌زاده رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: نارسایی مزمن کلیه مشکلی است که بسیاری از مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند که هموطنان می‌توانند با کنترل فشار و قند خون و آزمایشات سالیانه آنها از بروز نارسایی مزمن کلیه جلوگیری می‌کنند.

رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت با اعلام اینکه سالیانه 2700 پیوند کلیه در کشور انجام می‌شود، بیان کرد: خوشبختانه امسال 56 درصد کلیه‌های اهدایی از افراد دچار مرگ مغزی بوده و مابقی این رقم از افراد زنده غیر فامیل تأمین می‌شود.

بازاری که قیمتش را مرگ تعیین می کند
رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت با اعلام این که برای جلوگیری از مسائل بازار سیاه و موارد غیرقانونی در خصوص پیوند و اهدای کلیه، وزارت بهداشت از چند سال قبل  مسئله کنترل روابط مالی اهداکننده و گیرنده را به انجمن حمایت از بیماران کلیوی سپرد، افزود: انجمن در واقع بازار سیاه را به بازار سفید تبدیل کرده و در اصل کلیه‌ اهداکنندگان زنده داوطلب به بیماران نیازمند داده می‌شود و مبلغی علاوه بر وجه پرداختی دولت توسط گیرنده تحت نظارت انجمن به اهداکننده داده می‌شود تا جبران هزینه‌های اهداکننده پس از عمل جراحی و پیگیری‌ها و رفت و آمدهای ناشی از آن باشد.

زندگی جریان دارد
دکتر غلامحسین نادری نفرولوژیست و فوق تخصص پیوند کلیه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران در خصوص شرایط فرد اهداکننده کلیه پس از پیوند اظهار کرد: وقتی شخصی کلیه خود را اهدا می‌کند به طور یکباره یک کلیه از بدن او خارج می‌شود که پس از دو هفته تک کلیه او دچار هایپرتروپی جبرانی می‌شود و کمبود کلیه را جبران می‌کند.

تاکنون اهداکننده نیازمند پیوند نداشته‌ایم
دکتر نادری با اظهار اینکه افراد تک کلیه‌ای می‌توانند سالیان سال به زندگی ادامه دهند، افزود: بعد از جنگ جهانی دوم که پیوند کلیه از دو برادر در جهان آغاز شده تاکنون اهداکننده‌ای نداشتیم که نیاز به پیوند داشته باشد و در ایران نیز در حدود 30 سال است که پیوند کلیه از فرد زنده انجام می‌گیرد.

هاشم قاسمی رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران در خصوص اهدای کلیه بیان کرد: لیست انتظار برای پیوند کلیه تقریباً به روز است و نیازی به انتظار طولانی برای عمل پیوند کلیه نداریم، مگر در مواردی خاص که بدن برخی از افراد آنتی‌بادی‌های فعال دارند و نمی‌توانند به راحتی پیوند کلیه داشته باشند و شاید حدود 2 سال در لیست انتظار می‌مانند.

اهداکنندگان کلیه نیازمند حمایت دولت
قاسمی با اظهار اینکه اشخاصی که کلیه‌های خود را اهدا می‌کنند به دلیل نیاز شدید مالی است، گفت: دولت که هدف آن خدمت به مردم است، می‌تواند اهداکنندگان را بعد از چند سال بیمه کند تا آن‌ها در مضیقه نباشند و بتوانند معاینات دوره‌ای را انجام دهند.

وی با بیان اینکه انجمن حمایت از بیماران کلیوی 170 شعبه در سراسر کشور دارد، تصریح کرد: اگر در استان تهران در نوعی گروه خونی کمبود اهداکننده داشته باشیم با استفاده از شهرها و استان‌های دیگر می‌توانیم این کمبود را جبران کنیم و مازاد اهداکننده در استان‌های دیگر می‌توانند به تهران کمک کنند.

بازار کلیه می تواند سقف قیمتی داشته باشد
دکتر نجفی‌زاده در خصوص اهدای کلیه بیماران مرگ مغزی اظهار کرد: شخص دچار مرگ مغزی فردی است که فوت کرده اما اعضای بدن او فاسد نشده و بهترین شرایط را برای پیوند کلیه دارد چرا که از فرد زنده کلیه گرفته نمی‌شود و برای اهدا‌کننده مشکلی ایجاد نخواهد کرد و عضوی که در حال از بین رفتن است، نجات پیدا می‌کند و در دنیا می‌ماند که بیمار نیازمند پیوند نیز مشکلی پیدا نخواهد کرد.

وی با بیان اینکه خوشبختانه با افزایش تعداد واحدهای فرآوری پیوند اعضا در کشور و فعالیت بسیار خوب اکثر این مراکز تعداد اهدای عضو افزایش یافته، تصریح کرد: لیست‌های پیوند کلیه از مرگ مغزی به سرعت در حال اتمام است و از طرف دیگر برای اینکه در برخی گروه‌های خونی لیست‌ها خالی شده بیماران اقدام کردند، به اینکه افراد منتظر دریافت کلیه از افراد زنده را در لیست اشخاص دچار مرگ مغزی قرار دهند.

رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در زمینه مبلغ قانونی برای اهدای کلیه بیان کرد: مبلغی که برای اهدای کلیه از فرد زنده غیرفامیل مورد تأیید انجمن است 14 میلیون تومان است که در سراسر کشور این قیمت ثابت است و لحاظ می‌شود.

بازار خرید و فروش کلیه در تلگرام داغ است
اما در سوی دیگر ماجرای کلیه، کسانی هستند که اقدام به فروش کلیه‌هایشان می‌کنند. شاید اسم فروشندگان کلیه تصویر در و دیوارهای شهر را که آگهی‌های فروش کلیه بر آنها نصب شده‌اند تداعی کند ولی این‌بار در کنار این شیوه سنتی فروش کلیه شیوه‌های جدیدی سربرآورده‌اند که بازار گرمی هم دارند. سایت‌هایی که برای فروش کلیه احداث شده‌اند، پر از آگهی‌هایی هستند که بیشتر آگهی‌دهندگان با کلمات «فوری» و «نیاز مالی» اضطرارشان را به فروش کلیه یا کبدشان نشان می‌دهند.

به یکی از این سایت‌ها قدم می‌گذاریم. در یک آگهی که متعلق به روز گذشته است آمده است: «سلام امین هستم. ۲۴سالمه کلیه و قسمتی از کبدم رو می‌فروشم به قیمت توافقی. ورزشکار حرفه‌ای هستم و رزمی‌کارم. کلی هم حکم قهرمانی کشوری و بین‌المللی دارم.» با اینکه در بعضی از آگهی‌ها از قیمت‌های 90 و 100 میلیونی فروش صحبت شده، اما بعضی از آگهی‌های دیگر از «قیمت توافقی» که معلوم نیست راه به کجا می‌برد، صحبت می‌کنند.

برای اهدای کلیه به انجمن حمایت از "بیماران کلیوی" مراجعه کنید
دکتر نجفی‌زاده با اعلام اینکه در گذشته تمامی پیوندهای کلیه در کشور از افزاد زنده انجام می‌شد، افزود: به تدریج و با افزایش اهدای عضو از فرد مرگ مغزی این نسبت تغییر یافته و خوشبختانه امسال 56 درصد از کلیه‌های اهدا شده افراد از افراد دچار مرگ مغزی است و به تدریج به سمتی می‌رویم که ان‌شاالله به هیچ عنوان مجبور نباشیم از فرد زنده کلیه دریافت کنیم مگر در مواردی خاص و از فامیل که تشابه ژنتیکی داشته باشند.

وی تصریح کرد: راه کنترل پیوند از فرد زنده و برچیده شدن تمامی اطلاعیه‌های فروش و مسائلی نظیر بازار سفید که نباید ادامه یابند پیوند کلیه از افراد مرگ مغزی است.

رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه جابجا شدن پول برای عضو انسانی حتی به صورت هدیه کار درستی نیست و در دنیا نیز پسندیده نیست، اظهار کرد: با پیوند کلیه از افراد دچار مرگ مغزی دیگر شاهد این مشکلات نیستیم، اما این کار نیازمند گذشت زمان و فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو است.

وی با اعلام اینکه کمتر از نصف پیوندهای کلیه یعنی حدود 1000 پیوند از طریق فرد زنده انجام می‌شود، گفت: اگر پیوند کلیه از فرد زنده یکباره متوقف شود تعداد پیوندهای کلیه به شدت کاهش می‌یابد و به بیماران نیازمند صدمه خواهد زد.

اگر شخصی دچار نارسایی کلیه شد چکار کند؟
رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت در خصوص راه‌های درمان نارسایی مزمن کلیه اظهار کرد: 3 راه درمانی دیالیز خونی، دیالیز صفاقی و پیوند کلیه برای فرد دچار نارسایی کلیه وجود دارد.

وی با اظهار اینکه پیوند کلیه درمان قطعی نارسایی مزمن کلیه است، تصریح کرد: این پیوند می‌تواند با اهدای کلیه از فرد زنده و یا فرد دچار مرگ مغزی انجام شود که بهترین راه پیوند از فامیل و نزدیکان به دلیل تشابه ژنتیکی بیشتر و احتمال دفع پیوند کمتر است که در این صورت هیچ صدمه‌ای نیز متوجه اهداکننده نمی‌شود.

نجفی‌زاده افزود: در شرایطی کشور به دلیل تعداد بالای بیماران نیازمند پیوند کلیه و کمبود دستگاه‌های دیالیز مجبور شد،‌قانون مجاز بودن اهدای کلیه از افراد زنده غیر فامیل را تصویب کند.

وی با اشاره به اینکه پس از تصویب قانون اهدای کلیه از فرد غیرفامیل و غریبه برای فرد اهدا‌کننده مبلغی به عنوان هدیه از طرف گیرنده برای وی در نظر گرفته شده، گفت: در گذشته دولت این مبلغ را پرداخت می‌کرد تا گیرنده و دهنده با یکدیگر ارتباط مالی نداشته باشند اما با گذشت زمان و افزایش هزینه‌ها و تورم مبلغ پرداختی توسط دولت کفاف هزینه‌های وارد شده به اهدا‌کننده را نمی‌داد که گیرنده مجبور شد مبلغی افزون بر پرداخت دولت به اهداکننده بپردازد.

مراقبت‌های پس از اهدای کلیه
عضو هئیت علمی داشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص مراقبت‌های بلند مدت اهداکننده و نکاتی که باید رعایت کند، بیان کرد، اشخاصی که کلیه‌های خود را اهدا می‌کنند، نباید چاق شوند و در این میان مصرف گوشت قرمز و نمک را کاهش و مایعات را افزایش دهند.

وی با بیان اینکه فرد اهدا کننده کلیه باید بعد از خروج یک کلیه پیگیر سلامتی خود باشد، تصریح کرد: این اشخاص در ابتدا باید هر 2 ماه، سپس هر 6 ماه و بعد از آن به طور سالیانه معاینات و آزمایش‌های لازم را انجام دهند و میزان دفع پروتئین در ادرار را بررسی کنند.

نجفی‌زاده با بیان اینکه مردم نهایت دقت را داشته باشند تا صدمه‌ای به کلیه‌های آن‌ها وارد نشود، گفت: افراد به میزان کافی آب بنوشند که در عین حال درمان عفونت‌های ادراری به خصوص در بچه‌ها و سنگ‌های کلیه برای جلوگیری از نارسایی مزمن کلیه اهمیت بسیار دارد.

چه کسانی نمی‌توانند کلیه اهدا کنند؟
دکتر نادری در خصوص افرادی که مشکل اهدای کلیه و ممنوعیت آن را دارند، گفت: کسانی که هر نوع بیماری کلیوی و یا غیرکلیوی اعم از درگیری کبد و یا قلب دارند، اشخاص زیر 18 سال، خانم‌های جوان که بچه‌دار نشدند، بیماران عفونی باکتریال و یا ویروسی و بدخیمی‌ها نمی‌توانند کلیه اهدا کنند و بهتر است شخص اهداکننده کلیه تحت فشار و اجبار برای اهدای کلیه نباشد.

رسانه‌ها فرهنگ‌سازی کنند
نجفی‌زاده با بیان اینکه وظیفه فرهنگ‌سازی برای اهدای عضو بر عهده رسانه‌هاست، اظهار کرد: تشویق مردم برای اهدای کلیه از افراد فامیل و اهدای اعضای فرد مرگ مغزی به بیماران کمک خواهد کرد و به مردم توصیه می‌کنیم کارت اهدای عضو را با مراجعه به سامانه ehda.center وزارت بهداشت و وارد نمودن اطلاعات خود در همان لحظه دریافت نمایند و این کار نیک را انجام دهند.
*باشگاه خبرنگاران