تحلیلگر مشهور جهان عرب با اشاره به تحولات اخیر در مواضع سران غرب و اعلام آمادگی آنان برای همکاری با ارتش سوریه، پذیرفتن ادامه حضور بشار اسد در رأس حکومت سوریه را "داروی تلخی" دانست که سران کشورهای غربی و عربی چاره ای جز نوشیدن آن ندارند.
به گزارش شهدای ایران به نقل از العالم، عبدالباری عطوان در یادداشتی در روزنامه رأی الیوم نوشت: خبر روزنامه دیلی تلگراف که تنها گزینه موجود برای از بین بردن داعش را همکاری با رئیس جمهور سوریه دانسته و حملات هوایی روسیه علیه داعش را موفق تر از حملات نیروهای ائتلاف توصیف کرده، مقدمۀ نوشیدن داروی تلخی دانست که سران کشورهای غربی و عربی چاره ای جز آن ندارند.
به نوشته عطوان، دیدگاه روزنامه انگلیسی که همزمان با اظهارات بی سابقه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مورد امکان همکاری با ارتش سوریه بدون رفتن اسد ایراد شده، تصادفی نیست. با وجود خصومت آشکار در بسیاری از مسائل وبحران های جهان، بین نیروهای ائتلاف غرب به رهبری آمریکا وبین فدراسیون روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین، نشانه هایی از توافق بین دو طرف در مورد چگونگی مقابله با تهدیدات داعش در سوریه و عراق روز به روز در حال افزایش است، و مقالات جسورانه زیادی در مورد اینکه روس ها حق داشتند در بحران سوریه حضور داشته باشند، به چشم می خورد.
این روزها در رسانه های غربی عبارات آشنایی را از زبان سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه می خوانیم، از جمله این که «آیا پس از کشته شدن قذافی اوضاع لیبی بهتر شده است»؟ و این عبارت که «تحمل وجود بشار اسد در سوریه برای دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و رهبران غرب مانند بلعیدن یک داروی تلخ است که گریزی از آن نیست».
آمادگی تدریجی حکام غربی و عربی برای نوشیدن داروی تلخ
عطوان معتقد است که وزیر امور خارجه آمریکا کم کم خود را برای بلعیدن این داروی تلخ و خوراندن آن به دیگر سران غربی و عربی آماده می کند واین امر به وضوح در اظهارت دیروز وی در حاشیه سفر به یونان دیده می شود، آنجا که کری اعتراف کرد که برای مقابله با داعش استقرار نیروهای زمینی سوری وعربی در سوریه ضروری است ونه نیروهای غربی؛ زیرا نابود کردن داعش تنها با بمباران هوایی امکان پذیر نیست.
جان کری همچنین تاکید کرد که اگر به مرحله انتقال سیاسی در سوریه برسیم می توان ارتش سوریه را با نیروهای مخالفین ونیروهای امریکایی وروسی بر ضد داعش بسیج کرد و در این صورت پیروزی سریعتر بدست می آید.
جالب است که کری به طور واضح به موضوع خروج بشار اسد از قدرت به عنوان شرط همکاری با ارتش سوریه اشاره ای نکرده است واین خود یک پیشرفت مهم، و یک پیام روشن مبنی بر این است که حداقل در حال حاضر کناره گیری بشار اسد ضرورتی ندارد.
سقوط جنگنده روسی و پایان رؤیای منطقه پرواز ممنوع
به نوشته عطوان، این تغییر بزرگ در موضع آمریکا بی گمان پس از مداخله نظامی روسیه در سوریه و بحران سقوط هواپیمای روسی که ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور آن را در حالت انزوا قرار داد و رویای وی برای تشکیل منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه را نقش بر آب کرد، روی داده است که باعث شد آنکارا سطح روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل را به حد کاردار بالا ببرد وقراردادهایی برای واردات گاز از قطر به جای روسیه امضا کند.
در این حال وزیر خارجه امریکا تاکید کرد که نیروهای عربی - ونه غربی- باید مسئولیت نابودی داعش را بر عهده بگیرند. با نگاهی بر روی نقشه جنگ در سوریه در پنج سال گذشته می بینیم که همه کشورهای عربی، به اضافه ترکیه حتی یک سرباز هم برای مبارزه با داعش اعزام نکرده اند و تنها به مشارکت نمادین با اعزام چند جنگنده، وبدتر از آن حمایت مالی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس از داعش ومسلح کردن آنها وخرید نفت آنها توسط ترکیه بسنده کرده اند.
سوریه و یمن؛ معیار سنجش وزن سیاسی و نظامی عربستان
تحلیلگر رأی الیوم در ادامه آورده است: همکاری با ارتش سوریه بستگی به پیشرفت در دو موضوع اساسی دارد؛ نخست، جلسات مخالفان دولت سوریه در ریاض در روز سه شنبه آینده و موفقیت آنها در انتخاب یک هیات مذاکره کننده برای گفت وگو با دولت سوریه در مورد ماهیت واختیارات در دوره انتقالی، و دوم، توافق وزیران امور خارجه کشورهای حاضر در نشست وین در جلسه بعدی در نیویورک بر سر تصویب یک نقشه راه برای مذاکرات بین مخالفان ودولت سوریه وسرعت بخشیدن به یک راه حل سیاسی مطابق با جدول زمان توافق شده .
باید دید آیا پیشگویی جان کری در مورد مبارزه ارتش سوریه و مخالفان مسلح در یک سنگر علیه داعش در سال جدید میلادی تحقق خواهد یافت یا خیر؟ از نظر تئوری این امر بعید به نظر نمی رسد اما در عمل به دلیل وجود موانع بزرگ دشوار است.
عطوان در پایان مقاله خود نوشت: «پاسخ واضح به این سوال در نشست مخالفان سوری در ریاض و موفقیت یا عدم موفقیت آن در غلبه بر موانع موجود به دست می آید. اما اکنون راهی جز انتظار و پیش بینی شگفتی های زیاد پیش روی ما نیست، زیرا خطر حضور عربستان در این موضوع مهم و دشوار از خطر درگیر شدن این کشور در جنگ علیه یمن کمتر نیست، موضوع اول آزمونی جدی برای سنجش نفوذ سیاسی عربستان؛ و جنگ یمن آزمونی جدی برای سنجش قدرت نظامی عربستان بود و ما امیدواریم که شانس عربستان در عرصۀ نخست، بیشتر از مخمصه ای باشد که در جنگ یمن گرفتار آن شده است».
به نوشته عطوان، دیدگاه روزنامه انگلیسی که همزمان با اظهارات بی سابقه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مورد امکان همکاری با ارتش سوریه بدون رفتن اسد ایراد شده، تصادفی نیست. با وجود خصومت آشکار در بسیاری از مسائل وبحران های جهان، بین نیروهای ائتلاف غرب به رهبری آمریکا وبین فدراسیون روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین، نشانه هایی از توافق بین دو طرف در مورد چگونگی مقابله با تهدیدات داعش در سوریه و عراق روز به روز در حال افزایش است، و مقالات جسورانه زیادی در مورد اینکه روس ها حق داشتند در بحران سوریه حضور داشته باشند، به چشم می خورد.
این روزها در رسانه های غربی عبارات آشنایی را از زبان سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه می خوانیم، از جمله این که «آیا پس از کشته شدن قذافی اوضاع لیبی بهتر شده است»؟ و این عبارت که «تحمل وجود بشار اسد در سوریه برای دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و رهبران غرب مانند بلعیدن یک داروی تلخ است که گریزی از آن نیست».
آمادگی تدریجی حکام غربی و عربی برای نوشیدن داروی تلخ
عطوان معتقد است که وزیر امور خارجه آمریکا کم کم خود را برای بلعیدن این داروی تلخ و خوراندن آن به دیگر سران غربی و عربی آماده می کند واین امر به وضوح در اظهارت دیروز وی در حاشیه سفر به یونان دیده می شود، آنجا که کری اعتراف کرد که برای مقابله با داعش استقرار نیروهای زمینی سوری وعربی در سوریه ضروری است ونه نیروهای غربی؛ زیرا نابود کردن داعش تنها با بمباران هوایی امکان پذیر نیست.
جان کری همچنین تاکید کرد که اگر به مرحله انتقال سیاسی در سوریه برسیم می توان ارتش سوریه را با نیروهای مخالفین ونیروهای امریکایی وروسی بر ضد داعش بسیج کرد و در این صورت پیروزی سریعتر بدست می آید.
جالب است که کری به طور واضح به موضوع خروج بشار اسد از قدرت به عنوان شرط همکاری با ارتش سوریه اشاره ای نکرده است واین خود یک پیشرفت مهم، و یک پیام روشن مبنی بر این است که حداقل در حال حاضر کناره گیری بشار اسد ضرورتی ندارد.
سقوط جنگنده روسی و پایان رؤیای منطقه پرواز ممنوع
به نوشته عطوان، این تغییر بزرگ در موضع آمریکا بی گمان پس از مداخله نظامی روسیه در سوریه و بحران سقوط هواپیمای روسی که ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور آن را در حالت انزوا قرار داد و رویای وی برای تشکیل منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه را نقش بر آب کرد، روی داده است که باعث شد آنکارا سطح روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل را به حد کاردار بالا ببرد وقراردادهایی برای واردات گاز از قطر به جای روسیه امضا کند.
در این حال وزیر خارجه امریکا تاکید کرد که نیروهای عربی - ونه غربی- باید مسئولیت نابودی داعش را بر عهده بگیرند. با نگاهی بر روی نقشه جنگ در سوریه در پنج سال گذشته می بینیم که همه کشورهای عربی، به اضافه ترکیه حتی یک سرباز هم برای مبارزه با داعش اعزام نکرده اند و تنها به مشارکت نمادین با اعزام چند جنگنده، وبدتر از آن حمایت مالی برخی کشورهای حوزه خلیج فارس از داعش ومسلح کردن آنها وخرید نفت آنها توسط ترکیه بسنده کرده اند.
سوریه و یمن؛ معیار سنجش وزن سیاسی و نظامی عربستان
تحلیلگر رأی الیوم در ادامه آورده است: همکاری با ارتش سوریه بستگی به پیشرفت در دو موضوع اساسی دارد؛ نخست، جلسات مخالفان دولت سوریه در ریاض در روز سه شنبه آینده و موفقیت آنها در انتخاب یک هیات مذاکره کننده برای گفت وگو با دولت سوریه در مورد ماهیت واختیارات در دوره انتقالی، و دوم، توافق وزیران امور خارجه کشورهای حاضر در نشست وین در جلسه بعدی در نیویورک بر سر تصویب یک نقشه راه برای مذاکرات بین مخالفان ودولت سوریه وسرعت بخشیدن به یک راه حل سیاسی مطابق با جدول زمان توافق شده .
باید دید آیا پیشگویی جان کری در مورد مبارزه ارتش سوریه و مخالفان مسلح در یک سنگر علیه داعش در سال جدید میلادی تحقق خواهد یافت یا خیر؟ از نظر تئوری این امر بعید به نظر نمی رسد اما در عمل به دلیل وجود موانع بزرگ دشوار است.
عطوان در پایان مقاله خود نوشت: «پاسخ واضح به این سوال در نشست مخالفان سوری در ریاض و موفقیت یا عدم موفقیت آن در غلبه بر موانع موجود به دست می آید. اما اکنون راهی جز انتظار و پیش بینی شگفتی های زیاد پیش روی ما نیست، زیرا خطر حضور عربستان در این موضوع مهم و دشوار از خطر درگیر شدن این کشور در جنگ علیه یمن کمتر نیست، موضوع اول آزمونی جدی برای سنجش نفوذ سیاسی عربستان؛ و جنگ یمن آزمونی جدی برای سنجش قدرت نظامی عربستان بود و ما امیدواریم که شانس عربستان در عرصۀ نخست، بیشتر از مخمصه ای باشد که در جنگ یمن گرفتار آن شده است».
