به گزارش شهدای ایران به نقل از ایسنا، امروز 31 مردادماه «روز صنعت دفاعی» در کشور نامگذاری شده است، به همین مناسبت در راستای پاسداشت شهدای این وزارتخانه، مروری بر زندگی‌نامه سه تن از وزیران شهید وزارت دفاع که در دوران هشت سال دفاع مقدس به مقام شهادت رسیده‌اند می‌پردازیم.

شهید مصطفی چمران

مصطفی چمران در سال 1311 در تهران، خیابان پانزده خرداد، بازار آهنگرها در سرپولک متولد شد. تحصیلات خود را در مدرسه انتصاریه نزدیک پامنار، آغاز کرد و در دارالفنون و البرز دوران متوسطه را گذراند. در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال 1336 در رشته الکترومکانیک فارغ‌‏التحصیل شد و یک‏سال به تدریس در دانشکده‌ فنی پرداخت.

وی در همه دوران تحصیل شاگرد اول بود. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز به آمریکا اعزام شد و پس از تحقیقات‏ علمی در جمع معروف‌‏ترین دانشمندان جهان در دانشگاه کالیفرنیا و برکلی از معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا با ممتازترین درجه علمی موفق به اخذ دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما شد.

از 15سالگی در درس تفسیر قرآن مرحوم آیت‏‌الله طالقانی در مسجد هدایت و درس فلسفه و منطق استاد شهید مرتضی مطهری و بعضی از استادان دیگر شرکت می‏‌کرد و از اولین اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران بود. در مبارزات سیاسی دوران دکتر مصدق از مجلس چهاردهم تا ملی شدن صنعت‏ نفت شرکت داشت و از عناصر پرتلاش در پاسداری از نهضت‏ ملی ایران در کشمکش‏‌های مرگ و حیات این دوره بود. بعد از کودتای ننگین 28 مرداد و سقوط حکومت دکتر مصدق،‌ به نهضت مقاومت ملی ایران پیوست و سخت‏‌ترین مبارزه‏‌ها و مسئولیت‏‌های او علیه استبداد و استعمار شروع شد و تا زمان مهاجرت از ایران، بدون خستگی و با همه قدرت خود علیه نظام طاغوتی شاه جنگید و خطرناک‌‏ترین مأموریت‏‌ها را در سخت‌‏‏ترین شرایط با پیروزی به انجام رسانید.

در آمریکا با همکاری بعضی از دوستانش برای اولین‏‌بار انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا را پایه‌‏ریزی کرد و از مؤسسین انجمن دانشجویان ایرانی در کالیفرنیا و از فعالین انجمن دانشجویان ایرانی در این کشور به شمار می‌‏رفت که به دلیل این فعالیت‌‏ها، بورس تحصیلی شاگرد ممتازی وی از سوی رژیم شاه قطع می‏‌شود. پس از قیام خونین 15 خرداد سال 1342 و سرکوب ظاهری مبارزات مردم مسلمان به رهبری امام‏‌خمینی(ره) دست به اقدامی جسورانه و سرنوشت‌‏ساز می‏‌زند و همه پل‏‌ها را پشت‏ سر خود خراب می‏‌کند و به همراه بعضی از دوستان مؤمن و هم‏فکر، رهسپار مصر می‏‌شود و مدت دو سال، در زمان جمال عبدالناصر،‌ سخت‏‌ترین دوره‏‌های چریکی و جنگ‏‌های پارتیزانی را می‏‌آموزد و به عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته می‏‌شود و فوراً مسئولیت تعلیم چریکی مبارزان ایرانی به عهده او گذارده می‏‌شود.

بعد از وفات عبدالناصر، ایجاد پایگاه چریکی مستقل، برای تعلیم مبارزان ایرانی، ضرورت پیدا می‏‌کند وبه همین خاطر دکتر چمران رهسپار لبنان می‏‌شود تا چنین پایگاهی را تأسیس کند.

او به کمک امام موسی‏‌صدر رهبر شیعیان لبنان، حرکت محرومین و سپس جناح نظامی آن، سازمان «اَمل» را براساس اصول و مبانی اسلامی پی‏‌ریزی کرد که در میان توطئه‏‌ها و دشمنی‏‌های چپ و راست با تکیه بر ایمان به خدا و با اسلحه شهادت، خط راستین اسلام انقلابی را پیاده می‏‌کند و علی‏ گونه در معرکه‏‌های مرگ و حیات به آغوش گرداب خطر فرو می‏‌رود و در طوفان‏‌های سهمناک سرنوشت، حسین‏‌وار به استقبال شهادت می‌‏تازد و پرچم خونین تشیع را در برابر جبارترین ستم‏گران روزگار، صهیونیزم اشغال‏گر و هم‏دستان خونخوار آنها یعنی راست‏گرایان «فالانژ»، به اهتزاز درمی‌‏آورد و از قلب بیروت سوخته و خراب تا قله‏‌های بلند کوه‏‌های جبل‏ عامل و در مرزهای فلسطین اشغال شده از خود قهرمانی‏‌ها به یادگار می‌گذارد. او در قلب محرومین و مستضعفین شیعه جای گرفته و شرح این مبارزات افتخارآمیز با قلمی سرخ و به شهادت خون پاک شهدای لبنان، بر کف خیابان‏‌های داغ و بر دامنه کوه‏‌های مرزی اسرائیل برای ابد ثبت شده است.

دکتر چمران با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران، بعد از 23 سال هجرت، به وطن باز می‏‌گردد. همه تجربیات انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب می‏‌گذارد. خاموش و آرام ولی فعالانه و قاطعانه به سازندگی می‏‌پردازد و همه تلاش خود را صرف تربیت اولین گروه‏‌های پاسداران انقلاب در سعدآباد می‏‌کند. سپس در شغل معاونت نخست‏‌وزیر در امور انقلاب شب و روز خود را به خطر می‏‌اندازد تا سریع‏‌تر و قاطعانه‏‌تر مسئله کردستان را فیصله دهد تا اینکه بالاخره در قضیه فراموش ناشدنی «پاوه» قدرت ایمان و اراده آهینن و شجاعت و فداکاری او بر همگان ثابت می‏‌شود.

دکتر چمران بعد از این پیروزی بی‏‌نظیر به تهران احضار و از طرف رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام‏‌خمینی(ره)، به وزارت دفاع منصوب شد.

در پست جدید برای تغییر و تحول ارتش از یک نظام طاغوتی، به یک سلسله برنامه‌‏های وسیع بنیادی دست زد که پاک‏سازی ارتش و پیاده کردن برنامه‏‌های اصلاحی از این قبیل است تا ارتشی به وجود آید که پاسدار انقلاب و امنیت استقلال کشور باشد و رسالت مقدس اسلامی را به سرمنزل مقصود برساند.

در سحرگاه 31 خردادماه 60، ایرج رستمی فرمانده منطقه دهلاویه به شهادت رسید و دکترچمران به شدت از این حادثه متأثر و ناراحت شد.چمران یکی دیگر از فرماندهانش را احضار کرد و او را به جبهه برد تا در دهلاویه به جای رستمی معرفی کند که بر اثر انفجار گلوله خمپاره به شهادت رسید.

سید موسی نامجو

امیر سرتیپ سیدموسی نامجوی در روز26 آذر ماه سال 1317 خورشیدی در بندر انزالی به دنیا آمد. پدرش سیدرضا و جدش سید موسی، از سادات علوی ساکن «روستای کلویر» حومه انزلی بودند.

به دلیل استعاد خاص در پنج سالگی وارد دبستان شد و تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدت زمان کوتاهی طی کرد. در سال 1332، دو سال به دلیل مشکلات مالی خانواده و به خصوص سانحه رانندگی که برای پدرش روی داد، موقتاً از ادامه تحصیل باز ماند اما با استخدام پدر در شرکت مخابرات و انتقال خانواده به تهران در شرایط مناسبی جهت ادامه تحصیل قرار گرفت.

سید موسی در مهر ماه سال 1334 به «دبیرستان نظام» رفت. در سال 1337 دیپلم ریاضی گرفت و وارد دانشکده افسری شد. او در دوران دانشجویی مطالعات بسیاری در حوزه دین انجام داد و همزمان زبان‌های انگلیسی و فرانسه را فراگرفت. پایان دوره دانشکده افسری در سال 1340و اخذ درجه ستوان دومی همزمان با انتخاب وی بعنوان هیأت علمی دانشکده بود. این انتخاب شایسته حکایت از هوش فوق‌العاده و تخصص وی بود.

در دانشکده «استاد نقشه خوانی» بود. استادی مکتبی که تکوین شخصیت دینی و علمی دانشجویان، تلفیق آموزه‌های اسلامی با قواعد متدلوژیک دانشگاهی و در یک کلام « بیداری اسلامی» آرزو و آرمانش بود. وی در سال‌های ابتدایی تدریس در دانشکده به لحاظ آشنایی پدر با بیت حضرت امام خمینی (ره) به خدمت امام رسیده و در پر تو همین ارتباطات و به برکت رفت و آمد به بیت حضرت امام (ره) با انقلابیون مؤمنی همچون شهید دکتر حسن آیت، مرحوم ناصر رحیمی، دکتر جاسبی، دکتر کرکانی و تیمسار رحیمی آشنا شد.

بعد از تبعید امام به ترکیه، در سال 1343 مسئولیت انقلابیون مضاعف شد. نامجوی به تدریج وارد « گروه مخفی ارتش» شد که شامل جمعی از نظامیان مبارز و در خط امام بود که در ارتش فعالیت می‌کردند. او مأموریت یافت افراد مذهبی را در ارتش شناسایی و به گروه معروفی کند. در همین ایام علاقه و ارادتش به مرحوم ناصر رحیمی بیشتر شد و با توجه به خصایل والای اخلاقی، قطب اعتقادی نامجو شد. اما آشنایی او با «حسن اقارب‌پرست» و «یوسف کلاهدوز» از سال 1345 آغاز شد و با وجود زمینه‌های مناسب و مشترک فکری، این آشنایی مبدل به همفکری سیاسی و پیوستن آن دو به گروه مخفی شد.

همکاری استاد و دو شاگرد مومن و مجاهدش در اولین قدم منجر به فعال شدن نمازخانه متروکه دانشکده شد اما جذب افسران مؤمن و ارتباط دادن ایشان با حسینیه ارشاد، حمایت از خانواده‌های شهدای 15 خرداد و طرح ترور شاه از جمله اقدامات ایشان بود که تا پیروزی انقلاب اسلامی به طور عمل گرایانه دنبال می‌شد.

سیدموسی نامجوی در سال 1349 در سن 32 سالگی به سنت پاک پیامبر(ص) پیوسته ازدواج کرد.یک سال بعد در حالی که به لحاظ رتبه علمی حائز بورسیه تحصیلی به آمریکا شده بود به لحاظ اینکه ضداطلاعات او را « مذهبی و سیاسی» و تحت مراقبت می‌دانست از سفر او ممانعت شد حال آنکه تمامی مراحل قانون طی شد و حتی او تمامی وسایل زندگی مشترک را برای تأمین مخارج سفر فروخته بود.

اما در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، سید موسی نامجوی و سایر همفکران نظامی با اتخاذ تدابیری هوشیارانه در روزهای تظاهرات با کشاندن نظامیان و سربازان به پادگان‌ها عملاً فضای جامعه را برای حضور وسیع مردمی خالی کرده و مانع هر نوع درگیری مسلحانه میان ارتشیان و مردم شدند. همزمان با ورود امام، نامجوی حفاظت از بیت ایشان را بر عهده گرفت و در کنار منزل ایشان مستقر شد و به گروه مشاوران پیوست. اولین و مهمترین اقدام او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه ارتش، حفظ دانشکده افسری بود. چه، دانشکده در آن مقطع حساس مرکز تاخت و تاز گروه‌های سیاسی شده بود. نامجوی با حمایت حضرت امام (ره) و همکاری افسران مومن و متعهدی چون شهید اقارب‌پرست و کلاهدوز ضمن حراست از ساحت دانشکده اقدام به اصلاح نظام آموزشی و اخلاقی آن کردند و نهایتاً دانشکده به دانشگاه افسری یا «فیضیه ارتش» مبدل شد.

در اقدام بعدی، نامجوی با همکاری شهید کلاهدوز، شهید محمد منتظری و شهید اقارب‌پرست هسته اولیه سپاه پاسداران را که در آن روزها به نام «پاسا» معروف بود، پی‌ریزی کردند. متعاقب آن شهید کلاهدوز از ارتش منفک و به مسئولیت سپاه پاسداران گمارده شد. بعد از فرمان تاریخی امام (ره) مبنی بر تشکیل ارتش بیست میلیونی، او 300 نفر از دانشجویان را در سطح مساجد تهران بسیج کرد تا به غیرنظامیان درس اسلحه‌شناسی و نحوه جنگ و گریز را آموزش دهند.

نامجوی در تاریخ 1360/04/12 از سوی امام(ره) بعنوان «مشاور عالی» انتخاب شد و در تاریخ 1360/05/27 پس از شهادت دکتر چمران، از طرف نخست وزیر وقت ( دکتر شهید باهنر) به وزارت دفاع منصوب شد. او در این زمان اقدام به طرح‌ریزی و ساخت قطعات نظامی مهم و مورد نیاز در«تسلیحات ارتش» کرد که سهم بسزایی در صرفه‌جویی در مهمات داشت.

پس از پایان عملیات « ثامن‌الائمه» در خوزستان که اولین پیروزی کلاسیک ارتش اسلام در مقابل دشمن بعثی بود به همراه تعدادی از مسئولین ارتش و شورای عالی دفاع برای سرکشی به جبهه آبادان رفت و پس از رؤیت فتح غرورآفرین سربازان امام، به هنگام بازگشت به همراه سرلشکر فلاحی، سرتیپ فکوری، سروان کلاهدوز و پاسدار محمد جهان آرا و" سید رسول نامجوی" ( برادر شهید نامجوی) با هواپیمای C 130 به مقصد تهران،هواپیمایشان در کهریزک سقوط کرد و به شهادت رسیدند.

جواد فکوری

جواد فکوری در دیماه سال 1317 در محله «چرنداپ» کوی شرکت تبریز به دنیا آمد. پدرش فردی مذهبی و از کاسب‌های جزء بود که در آن زمان به علت عدم رونق بازار به همراه خانواده‌اش به تهران مهاجرت کرد و در این شهر اقامت گزید. جواد پس از گذراندن ایام طفولیت پای به مدرسه نهاد. دوران ابتدایی را در مدرسه اقبال واقع در محله قدیم «دردار» و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان مروی تهران به پایان رساند و در سال 1337 موفق به اخذ دیپلم شد. وی دارای هوشی سرشار و ذهنی خلاق بود و در طول دوران تحصیل همواره یکی از شاگردان موفق و ممتاز کلاس به شمار می‌آمد.

فکوری در سال 1338 در آزمون سراسری دانشگاه شرکت کرد و در رشته پزشکی پذیرفته شد اما به دلیل علاقه وافری که به آموختن فن خلبانی داشت انصراف داد و در مهر ماه همان سال به استخدام دانشکده خلبانی نیروی هوایی درآمد. پس از گذراندن دوره‌های مقدماتی اولین پرواز مستقل خود را در خردادماه 1339 با یک فروند هواپیمای «تی 33» و به مدت یک ساعت و نیم بر فراز آسمان دوشان تپه در وضعیت‌های مختلف انجام داد که پس از فرود مورد تشویق استاد خلبان قرار گرفت.

فکوری پس از گذراندن دوره مقدماتی پرواز در ایران جهت تکمیل دوره تخصصی پرواز به کشور آمریکا اعزام و پس از 82 هفته با 263 ساعت پرواز با انواع هواپیماهای شکاری موفق به دریافت گواهینامه خلبانی برای هواپیمای «اف4» شد.

پس از آن به ایران بازگشت و با درجه ستوان دومی در پایگاه یکم شکاری مهرآباد مشغول خدمت شد. مسئولیت عملیات «گردان 102» شکاری گردان یکم شکاری شعبه استاندارد «گردان پرواز کور» و عملیات تیپ سوم شکاری از عمده‌ترین مشاغل او قبل از پیروزی انقلاب بود. با گذراندن دوره‌های هنر آموزگاری، هنر پرواز تیراندازی در شب و فرماندهی ستاد مجموعا با 3340 ساعت پرواز بر روی هواپیمای اف 4 یکی از خلبانان موفق و برتر نیروی هوایی بود.

فکوری پس از پیروزی انقلاب مشاغل زیر را به عهده داشت: فرماندهی پایگاه دوم شکاری تبریز، فرماندهی منطقه هوایی مهرآباد و معاون عملیات نیروی هوایی که به علت جدیت و پشتکاری که در مسولیت‌هایش از خود نشان اد در هفتم خرداد 1359 به سمت فرماندهی نیروی هوایی منصوب شد. لیاقت و شایستگی شهید فکوری در مسئولیت فرماندهی و ارائه طرح‌های منطقی و کاربردی وی در ساماندهی نیروی هوایی پس از انقلاب باعث شد در روز 20 شهریور ماه همین سال به عنوان وزیر دفاع به کابینه شهید رجایی راه یابد و تمامی اوقات خویش را تا آنجا که در توان داشت در این دو سنگر بگذراند.

نقش شهید فکوری در خنثی کردن ماجرای حزب خلق مسلمان در تبریز زمانی که فرماندهی پایگاه دوم شکاری را بر عهده داشت بسیار حساس بود و او توانست با منسجم کردن نیروهای متعد پایگاه و همکاری برادران انجمن اسلامی توطئه دشمنان را نقش بر آب سازد.وی زمانی به فرماندهی پایگاه یکم شکاری منصوب شد که عناصر ضدانقلاب پایگاه مذکور هر روز در لوای شعارهای انحرافی و طرح مسائل جنبی قصد داشتند که امور عملیاتی پایگاه را دچار وقفه و اختلال کنند اما با زحمات پیگیر فکوری و کمک کارکنان دلسوز و متعهد،نه تنها تلاش‌های عناصر ضدانقلاب خنثی و بی‌اثر شد بلکه کارآیی عملیاتی پایگاه نیز افزایش یافت.

همچنین نقش فکوری به صورتی قاطع و مصمم در هدایت عملیات خنثی‌سازی کودتای نوژه و نظارت وی در دستگیری عناصر این کودتا قابل توجه بوده است. نقش فکوری در طراحی و اجرای بزرگترین عملیات 140 فروندی که تنها به فاصله گذشت 10 ساعت از آغاز جنگ تحمیلی و به تلافی اولین حمله ناجوانمردانه رژیم بعث عراق صورت گرفت همواره نقطه عطفی در تاریخ نبردها و جنگ‌های هوایی به شمار می‌آید.

فکوری در سال‌های پس از انقلاب چندین بار توسط عناصر وابسته و ضد انقلاب تا مرز شهادت پیش رفت. سرانجام در شامگاه هفتم مهرماه 1360 زمانی که به همراه تنی چند از سرداران رشید اسلام ( فلاحی،نامجو،کلاهدوز،جهان آرا و... ) که حاملان خبر فتح و پیروزی رزمندگان سلحشور اسلام بودند و به منظور دیدار و ارائه گزارش فتح به فرماندهی کل قوا حضرت امام خمینی (ره) از منطقه عملیاتی به تهران بازمی‌گشتند بر اثر سانحه سقوط هواپیمای سی 130 در 30 مایلی جنوب شهر تهران ( کهریزک ) به افتخار شهادت نائل آمد.

فکری به هنگام شهادت 43 سال داشت و از وی دو پسر و یک دختر به یادگار مانده است.