شهدای ایران shohadayeiran.com

آیت الله مظاهری در درس اخلاق گفت: قرآن اول نماز را می‌گوید و بعد از نماز رسیدگی به دیگران رامی‌گوید انسان می‌تواند خدا را معلم اخلاق خود کند یکی با اقامه نماز ودوم با «وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ»‌.
به گزارش شهدای ایران،آیت الله مظاهری در درس اخلاق اخیر خود بیاناتی فرموده که متن آن برای علاقمندان در پی می آید.

بحث این چند هفته ما دربارۀ بحث مهمی بود، که از مهم ترین بحث ها در اخلاق است. بحث این بود که هدف از خلقت انسان چیست؟

گفتم از نظر قرآن استفاده می شود که هدف از خلقت همۀ موجودات، انسان است: «أَ لَمْ تَرَ أَن اللهَ خَلَقَ السمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ» [۱]؛ و هدف از خلقت انسان هم، برای خداست: «وَ اصْطَنَعْتُکَ لِنَفْسِی» [۲] و در این باره صحبت ها کردم. هدف از خلقت انسان، رسیدن انسان به مقام وصول و شهود، و رسیدن این انسان به مقام عبودیت و رسیدن انسان به یک بهشت دائمی است و در این چند هفته آخر بحث رسید به اینجا که هدف از خلقت انسان اینست که این انسان خلیفة الله شود: «إِنی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً» [۳]. به عبارت دیگر اینکه انسان آدم شود. به عبارت دیگر بتواند درخت رذالت را از دل بکند و درخت فضیلت را به جای آن غرس کند و میوه دار کند و از میوۀ آن هم خود و هم دیگران دائما استفاده کنند، که به این مسئله تهذیب نفس می گویند.

در این چند جلسه فهمیدیم که تهذیب نفس مشکل است و آدم شدن در سر حد محال است و کمک خدا را می خواهد. اینکه انسان بتواند خدا را معلم خود قرار دهد. اگر خدا معلم اخلاق ما شد، می توانیم به جایی برسیم، و الا نمی شود. انسان باید تلاش و کوشش خودش باشد، اما تا کمک خدا نباشد، به جایی نمی رسد:

«وَ لَوْ لاَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ مَا زَکَا مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لٰکِن اللهَ یُزَکی مَنْ یَشَاءُ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ».[۴]

بحث هفته گذشته دربارۀ این بود که چه کنیم خدا معلم اخلاق ما شود؟ چه کنیم تلاش های ما ثمربخش باشد؟ علمای علم اخلاق در این باره صحبت ها کرده اند.

گفتم در سورۀ معارج، سورۀ «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ»، دستورالعملی داده شده است و این دستورالعمل آسان است. درحالی که آسان است، قطعاً انسان را به جایی می رساند. انسان می تواند خدا را معلم اخلاق خود کند و به جایی برسد. لاأقل اگر نتواند رذایل را ریشه کن کند، بتواند کنترل کند.

این دستورالعمل مرکب از پنج چیز است. اول نماز است: «إِن الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً، إِذَا مَسهُ الشر جَزُوعاً، وَ إِذَا مَسهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً، إِلا الْمُصَلینَ» [۵]؛ انسان معمولاً بی ادب و خودسر است، یعنی معمولاً انسان ها صفات رذیله دارند که آن صفات رذیله آنها را بدتر از هر درنده و میکروبی می کند. قرآن می فرماید: به وسیله نماز می تواند کنترل کند.

هفتۀ گذشته فی الجمله دربارۀ نماز صحبت کردم و این نماز را هم در اول و هم در آخر سفارش کرده است. در اول می فرماید: «الذِینَ هُمْ عَلَی صَلاَتِهِمْ دَائِمُونَ» [۶]؛ بعد هم در آخر می فرماید: «وَ الذِینَ هُمْ عَلَی صَلاَتِهِمْ یُحَافِظُونَ» [۷]؛ لذا از همه و مخصوصاً جوان ها تقاضا دارم به نماز خیلی اهمیت دهید. البته هفتۀ گذشته فهمیدیم که قرآن ندارد که نماز بخوان، بلکه قرآن اقامۀ نماز دارد. و بیش از دویست جا فرموده اقامۀ نماز. یعنی در اول وقت همه جا تعطیل باشد به جز مسجد و همۀ کارها ملغی شود به جز نماز. نماز با ادب و با تعقیب و اگر بتواند با حضور قلب. البته حضور قلب کار مشکلی است، اما به هر اندازه که بشود. نماز با جماعت و در مسجد و در اول وقت باشد. آنگاه حتماً به انسان کمک می کند: «اسْتَعِینُوا بِالصبْرِ وَ الصلاَةِ» [۸]؛ از دو چیز کمک بخواهید. یکی با تلاش و کوشش خودتان و صبر و استقامت در خودسازی و یکی هم به واسطۀ نماز. بعد هم قرآن وعده داده است که: «إِن الصلاَةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکَرِ» [۹]؛ به راستی اگر نماز، نماز باشد، انسان می تواند خودسازی کند. می تواند برسد به آنجا که گناه در زندگی او نباشد و اگر گناه آمد، توبه و خجالت زدگی داشته باشد و بالاخره مقدمات آدمیت را فراهم کند. لذا باز از جوان ها تقاضا دارم که به نماز خیلی اهمیت دهید.

دوم چیزی که بحث امشب ماست، اینست که می فرماید: «وَ الذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَق مَعْلُومٌ» [۱۰]، «وَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَق لِلسائِلِ وَ الْمَحْرُومِ» [۱۱]؛ اگر می خواهی خودسازی کنی، باید دیگرگرا و به فکر دیگران باشی، به هر اندازه که می توانی. قرآن می فرماید: «لِیُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنْفِقْ مِما آتَاهُ اللهُ» [۱۲]؛ باید به هر اندازه که می توانی به فکر دیگران باشی. آن کسانی که می توانند دختران را شوهر دهند و پسرها را زن دهند و خانه برای بی خانمان ها درست کنند و بالاخره مردم را از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه قرار دهند. و کسانی که نمی توانند، به هر اندازه که می توانند و اگر هیچ نمی توانند، دلسوز برای اجتماع و دیگران باشند، با دعا و راز و نیاز با خدا و کمک گرفتن از دیگران برای مستمندان.

چیزی که باید به آن توجه داشته باشیم و مهم است، اینکه این غیر از خمس و زکات است. این را آیه اول سوره بقره معنا می کند و می فرماید:

«ذٰلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًی لِلْمُتقِینَ، الذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصلاَةَ وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ «[۱۳]

باز در اینجا قرآن اول نماز را می گوید و بعد از نماز رسیدگی به دیگران را می گوید. انسان می تواند خدا را معلم اخلاق خود کند. یکی با اقامۀ نماز و دوم با «وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ»، هرچه را خدا به او داده است، دیگران در آن شریک شوند. اگر مالی دارد، در مالش و اگر علم دارد، در علمش و اگر وجاهت شخصیت دارد، در وجاهت و اگر قلم دارد، در قلمش و بالاخره هر نعمتی که دارد، خودخور و خودخواه نباشد و به هر اندازه که می شود به دیگران بدهد: «وَ الذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَق مَعْلُومٌ» و این حق معلوم یعنی قانون مواسات.

قضیۀ خمس و زکات ربطی به این بحث ما ندارد. در قرآن هم کم آیه راجع به زکات اصطلاحی فقها داریم و بیش از یک آیه نیست که می فرماید: «خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً» [۱۴] و آن هم در مدینه نازل شده است. راجع به خمس هم بیش از یک آیه نداریم و اینست که: «وَ اعْلَمُوا أَنمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ ءٍ فَأَن لِلهِ خُمُسَهُ» [۱۵] که این هم در مدینه نازل شده است؛ اما قانون مواسات بیش از هزار مرتبه در قرآن نازل شده است. هم در مکه آیه بعد از آیه و زمان بعد زمان و مکان بعد مکان و هم در مدینه. اگر بخواهیم آیات این قانون مواسات را بشماریم، بیش از هزار آیه می شود. این جملۀ «وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ «بیش از هزار مرتبه در قرآن آمده است. این بچه بازی و سهل انگاری نیست، بلکه قانون مواسات خیلی جدی است. بله فرقش اینست که در باب خمس و زکات اگر خمس و زکات نداد، حق الناس کرده و اگر حاکم اسلامی بتواند خمس و زکات را از او می گیرد و اگر کسی خمس ندهد، مال امام زمان در مالش است و نمی تواند تصرف در اموالش کند. اگر کسی زکات اصطلاحی فقها در رساله را بدهکار باشد، نمی تواند تصرف در اموالش کند تا اینکه زکاتش را بدهد.

فقرا و امام زمان شریک در اموالش هستند و گفتم اگر حکومت اسلامی بتواند، از او می گیرد. اما راجع به قانون مواسات گرفتنی و حق الناسی نیست، بلکه یک تکلیف است اما تکلیف خیلی جدی است. در همان اول قرآن می فرماید: اگر متقی هستی باید این دو بال را داشته باشی، یکی بال رابطه با خدا و یکی بال رابطه با مردم: «یُقِیمُونَ الصلاَةَ وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ «و این کم کم به جاهای بالایی می رساند، به اندازه ای که اگر این تکلیف را ادا نکند، گناه بزرگ است و برای او جهنم است و آیاتش هم فراوان است و معمولاً کسی به این قانون مواسات عمل نمی کند. اگر خیلی مرد باشد خمس و زکاتش را می دهد، اما اینطور نیست که به هر اندازه به فکر زن و بچه اش است، به فکر دیگران هم باشد. اگر به راستی این قانون مواسات پیاده شود، اول چیزی که نتیجه می دهد، رفع فقر است و آنگاه فقر در جامعۀ ما نیست. اگر می بینیم فقر در جامعه هست، برای اینست که به این قانون مواسات عمل نمی شود.

وقتی حضرت ولی عصر «ارواحنافداه» بیایند، با خرق عادت و معجزه به یک شبانه روز بر دنیا مسلط می شوند و شش شبانه روز در دنیا مستقر می شوند و اینها معجزه و خرق عادت است و به قول قرآن، خدا می خواهد چنین شود و می شود، خدا می خواهد به دست ولیش پرچم اسلام روی کرۀ زمین افراشته شود و عدالت اسلامی سرتاسر جهان را بگیرد و می گیرد. اما بعد حساب خرق عادت نیست و حساب معجزه نیست، بلکه حساب پیاده شدن قرآن و احکام اسلام است و اگر قرآن در میان مردم پیاده شود، همۀ مردم از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه می شوند.

به عنوان مثال امیرالمؤمنین «سلام الله علیه» پنج سال حکومت کردند با آن همه دردسرها و با سه جنگ مصیبت بار. جنگ هایی که برای امیرالمؤمنین «سلام الله علیه» جلو آمد، غیر از جنگ هایی بود که برای پیغمبر اکرم «صلی الله علیه وآله وسلم» جلو می آمد. جنگ هایی که برای پیغمبر جلو می آمد، با کفار و مشرکین بود، اما جنگ های امیرالمؤمنین با مسلمان ها بود. یعنی در جنگ جمل و صفین و نهروان، مسلمان ها جلو آمدند و می خواستند حکومت امیرالمؤمنین را از بین ببرند و امیرالمؤمنین را نابود کنند و می خواستند مسلمان ها را نابود کنند که شصت هزار نفر را در جنگ صفین کشتند. سه جنگ برای امیرالمؤمنین جلو آمد که بالاترین جنگ ها هم جنگ نهروان بود و امیرالمؤمنین می فرمایند: اگر من نبودم، هیچ کس نمی توانست چشم این فتنه را کور کند و من توانستم در جنگ نهروان پیروز شوم. بالاخره امیرالمؤمنین اینچنین پنج سال حکومت کردند. مرحوم مجلسی «رضوان الله تعالی علیه» روایت را نقل می کنند که روایت خیلی شیرینی است که در نماز جمعه بعضی اوقات امیرالمؤمنین «سلام الله علیه» می فرمود: ای مردم! من خلیفۀ شما شدم و من کسی هستم که همۀ شما را از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه کردم و یک نفر نیست که زن نداشته باشد و یک نفر نیست که خانه نداشته باشد و یک نفر نیست که از نظر خوراک و پوشاک در مضیقه باشد و بعد می فرمایند: ای مردم من کسی هستم که برای شما آب آوردم. معلوم می شود از دجله آب لوله کشی به کوفه آورده اند. [۱۶] اگر به راستی قانون مواسات پیاده شود، اول نتیجه اش اینست که همۀ مردم در رفاه می شوند.

اسلام که مدعی است که من می توانم جهان را اداره کنم، باید چنین باشد. یعنی باید قوانینی در قرآن باشد که آن قوانین بتواند جهان را اداره کند و اول چیزی که باید در جهان اداره شود، اینست که باید فقر نباشد. اول عدالت باشد و بعد از آن نه اینکه فقر نباشد، بلکه رفاه باشد و اگر ما به راستی به این قانون مواسات عمل کنیم، رفع فقر اجتماعی می شود و جداً پیدا نمی کنیم دختری را که در خانه بماند و پیدا نمی کنیم پسری را که بی زن بماند و پیدا نمی کنیم کسی را که بی خانه باشد و معنا ندارد پیدا کنیم کسی را که از نظر خوراک و پوشاک در مضیقه باشد. این معنای قانون مواسات قرآن است و این از شاهکارهای آیات قرآن است. گفتم قرآن بیش از هزار جا روی این پافشاری دارد. پس باید چنین باشیم اما معمولاً نیستیم. باید به هر اندازه می توانیم گره از کار دیگران بگشاییم. اگر کسی بتواند گره از کار کسی بگشاید و اما نگشاید، یک گناه کبیرۀ بسیار بالا انجام داده است و گناهش خیلی بزرگ است. گناه به اندازه ای بزرگ است که آقا امام صادق «سلام الله علیه» در منی منبر رفته بودند و در وسط منبر فرمودند: ای شیعیان ما اینقدر دل ما را خون نکنید. یک فضولی در وسط منبر گفت: یابن رسول الله! ما مرید شما هستیم و شما را امام می دانیم، کجا دل شما را خون کرده ایم؟ امام صادق فرمودند: تو، دو سه روز قبل به منی می آمدی و پیاده ای، خسته کنار جاده ایستاده بود و به تو گفت: مرا سوار کن و تو می توانستی او را سوار کنی، اما سوار نکردی و با بی اعتنایی گذشتی و دل ما را خون کردی.

دل امام زمان را کسی خون می کند که به قانون مواسات عمل نکند، کسی که تجمل گرا باشد، اما مردم در مضیقۀ مالی و در مضیقۀ ازدواج و خانه باشند. دو دو تا چهار تا است که اگر مردم به قانون مواسات عمل کنند، فقر از جامعه برداشته می شود و همه از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه می شوند.

مثال ساده ای بزنم و خیال نمی کنم کسی بتواند روی این مثال شبهه کند. اگر تجمل گرایی که الان داریم، برداشته شود و به جای آن رفاه گرایی شود، آنگاه تمام این مشکلات رفع می شود و جامعۀ ما از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه می شوند. این تجمل گرایی هایی که الان بین همه هست و حتی بین ما روحانیون هم هست. تجمل گرایی ها عجیب شده است، مخصوصاً در عروسی ها و در ولیمه ها و در آن مکه رفتن ها و ولیمه و سوغاتی ها، اگر برداشته شود و ساده زیستی شود، آنگاه رفع فقر از جامعه می شود و هیچ کس بی زن و بی شوهر نمی ماند و هیچ کس مشکل جهیزیه و مهریه ندارد و هیچ کس مشکل بی خانگی ندارد و همۀ مردم از نظر خوراک و پوشاک و مسکن و ازدواج در رفاه می شوند. این روایت و آیه و علم الاقتصاد هم نمی خواهد.

من سال ها پیش کتابی به نام «مقایسه ای بین سیستم های اقتصادی» نوشتم و اقتصاد اسلام را با اقتصاد سرمایه داری و کمونیستی مقایسه کردم و در جلد اول آن قانون مواسات را آوردم و در آنجا اثبات کردم که جامعه باید فقر نداشته باشد. به قول امیرالمؤمنین «سلام الله علیه» فقر، فلاکت است. فقر سخت است و فقر انسان را به کفر نزدیک می کند: «کَادَ الْفَقْرُ أَنْ یَکُونَ کُفْراً» [۱۷] و فقر مشکل است و باید این فقر نباشد. لذا تلاش و کوشش انسان واجب است. بعد هم مردم و بعد اگر مردم نکردند، حکومت بتواند این کار را بکند و این معنا ندارد که فقر موجود باشد. اگر اسلام پیاده شود و باز فقر باشد، این اسلام، اسلام نیست و ما مدعی هستیم که اسلام جهانی است و اسلام آمده برای اینکه سختی ها را رفع کند و اسلام آمده و اول چیزی که آورده اتحاد و برادری و بعد از آن رفع فقر عمومی است. می دانید این تجمل گرایی ها چقدر گناه دارد؟ قرآن کریم می فرماید:

«وَ أَصْحَابُ الشمَالِ مَا أَصْحَابُ الشمَالِ، فِی سَمُومٍ وَ حَمِیمٍ، وَ ظِل مِنْ یَحْمُومٍ، لاَ بَارِدٍ وَ لاَ کَرِیمٍ، إِنهُمْ کَانُوا قَبْلَ ذٰلِکَ مُتْرَفِینَ، وَ کَانُوا یُصِرونَ عَلَی الْحِنْثِ الْعَظِیمِ» [۱۸]

به اندازه ای مشکل است که معنا کردن آن برای شما و برای من هم مشکل است. اینکه دست چپی ها در روز قیامت چقدر شوم و بدبخت هستند و اینها قبل از اینکه آنها را به جهنم ببرند، زیر دود و هرم جهنم می سوزند. به آنها خطاب می شود برای اینکه مترف و تجمل گرا بودید. آن تجمل گرایی شما سبب شد که گناه کنید و دزدی ها و حیف و میل ها در اثر همین تجمل گرایی است و در همین تجمل گرایی هفت هشت ده تا صفت رذیله خوابیده است. قرآن می فرماید: چون تجمل گرا بودید، گناهان بزرگی هم از شما سر زده است.

کدامیک از ما تجمل گرا نیستیم!؟ این طرز ازدواج ها و طرز خانه های ما و طرز رفت و آمدهای ما و طرز عید نوروز ما با آن همه گناه و جنایت ها و با آن همه بی بند و باری ها، تجمل گرایی است. و ما باید ساده زیست شویم. این اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری انصافاً چیز خوبی است. البته پیاده شدن آن کار مشکلی است و اما نمی توانم و نمی شود در قاموس انسان راه ندارد و حتماً باید این اقتصاد مقاومتی پیاده شود و الا اقتصاد ما همیشه مریض است. اقتصاد نفتی باشد، معلوم است که آمریکا و صهیونیست ها بر ما مسلط می شوند. اگر اقتصاد مقاومتی نباشد، معلوم است که همیشه دولت بدبخت و محتاج است. این اقتصاد مقاومتی خیلی مفید است. مرادم اینست که یکی از ارکان این اقتصاد مقاومتی، ساده زیستی است. اینکه با ساده زیستی محتاج به دیگران نباشیم.

این ساده زیستی غنای عجیبی است: «عَز مَن قَنِعَ و ذَلَ مَن طَمِع» [۱۹] اگر می خواهی عزیز باشی، ساده زیست باش. آنگاه انسان می تواند به خیلی از جاها برسد. الان مرادم اینست که این تجمل گرایی برداشته شود، فقر هم برداشته می شود. البته تلاش و کوشش و توجه می خواهد و البته تلاش اجتماعی می خواهد و با یک فرد و ده فرد و بیست فرد نمی شود، بلکه کار عمومی است. همینطور که قرآن می فرماید: «وَ مِما رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ «و همینطور که می فرماید: «وَ الذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَق مَعْلُومٌ «و «وَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَق لِلسائِلِ وَ الْمَحْرُومِ «باید مخصوصاً به آبرودارها و محروم ها برسیم، به هر اندازه که می توانیم. اگر می توانیم خودمان و اگر نمی توانیم با قلم و قدممان کمک کنیم.

پی نوشتها؛

[۱]. إبراهیم، ۱۹: «آیا در نیافته ای که خدا آسمان ها و زمین را آفریده؟»

[۲]. طه، ۴۱: «و تو را برای خود پَروردم.»

[۳]. البقرة، ۳۰: «من در زمین جانشینی خواهم گماشت.»

[۴]. النور، ۲۱: «و اگر فضل خدا و رحمتش بر شما نبود، هرگز هیچ کس از شما پاک نمی شد، ولی [این] خداست که هر کس را بخواهد پاک می گرداند.»

[۵]. المعارج ۲۲-۱۹: «به راستی که انسان سخت آزمند [و بی تاب] خلق شده است، چون صدمه ای به او رسد عجز و لابه کند، و چون خیری به او رسد بخل ورزد، غیر از نمازگزاران.»

[۶]. المعارج، ۲۳: «همان کسانی که بر نمازشان پایداری می کنند.»

[۷]. المعارج، ۳۴: «و کسانی که بر نمازشان مداومت می ورزند.»

[۸]. البقرة، ۱۵۳: «از شکیبایی و نماز یاری جویید.»

[۹]. العنکبوت، ۴۵: «که نماز از کار زشت و ناپسند بازمی دارد، و قطعاً یاد خدا بالاتر است.»

[۱۰]. المعارج، ۲۴: «و همانان که در اموالشان حقی معلوم است.»

[۱۱]. الذاریات، ۱۹: «و در اموالشان برای سائل و محروم حقی [معین] بود.»

[۱۲]. الطلاق، ۷: «بر توانگر است که از دارایی خود هزینه کند، و هر که روزی او تنگ باشد باید از آنچه خدا به او داده خرج کند.»

[۱۳]. البقرة، ۳-۲: «این است کتابی که در [حقانیت] آن هیچ تردیدی نیست [و] مایه هدایت تقواپیشگان است، آنان که به غیب ایمان می آورند، و نماز را بر پا می دارند، و از آنچه به ایشان روزی داده ایم انفاق می کنند.»

[۱۴]. التوبة، ۱۰۳: «از اموال آنان صدقه ای بگیر.»

[۱۵]. الأنفال، ۴۱: «و بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید، یک پنجم آن برای خدا.»

.[۱۶]بحارالأنوار، ج ۴۰، ص ۳۲۷: «مَا أَصْبَحَ بِالْکُوفَة أَحَدٌ إِلا نَاعِماً إِن أَدْنَاهُمْ مَنْزِلَة لَیأْکُلُ الْبُر وَ یجْلِسُ فِی الظل وَ یشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ»

[۱۷]. الکافی، ج ۲، ص ۳۰۷.

[۱۸]. الواقعة، ۴۶-۴۱: «و یاران چپ کدامند یاران چپ؟ در [میان] باد گرم و آب داغ، و سایه ای از دود تار، نه خنک و نه خوش، اینان بودند که پیش از این ناز پروردگان بودند، و بر گناه بزرگ پافشاری می کردند.»

[۱۹]. النهایه فی غریب الحدیث، ج ۴، ص ۱۱۴.(مهر)
نظر شما
(ضروری نیست)
(ضروری نیست)
آخرین اخبار