شهدای ایران shohadayeiran.com

سعید راد، بازیگر قدیمی و تاثیر گذار سینمای ایران است که با بخشی از برترین کارگردانان سینمای ایران همکاری کرده است . در مورد وی تنها می‌توان گفت آن‌قدر در سینمای ایران مهم و تاثیر گذار و شهره است که نیازی به هیچ توصیفی ندارد.
به گزارش شهدای ایران و به نقل از ایسنا، روزنامه قانون در ادامه نوشت: از سعید راد این روزها فیلم چ به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا بر روی پرده است و همین بهانه‌ای شد که به سراغ وی برویم و حرف‌های او از فیلم چ و سینمای ایران را بشنویم.

اولین بار فیلمنامه «چ» چه زمانی به شما پیشنهاد شد و در چه مرحله‌ای بود که شما به این پروژه ملحق شدید؟

بازیگرانی مثل من که بیشتر متکی بر زبان بدن هستند برایشان پیشنهاد چنین نقش‌هایی عجیب نیست و اتفاقا برای این گونه از بازیگران این نقش ها خیلی هم جذاب است. زمانی هم که آقای حاتمی کیا از من دعوت کرد و به دفتر ایشان رفتم و نقش را برای من توضیح داد خیلی برایم جذاب بود. به خصوص این که فیلم مربوط به دوره‌ای بود که من آن دوره را بسیار خوب می‌شناختم .نقش هم برای من نقشی بود که می‌توانستم اصطلاحا حریف آن باشم و در صحبت‌های اولیه به توافق رسیدیم و در مرحله بعد فیلمنامه را به من دادند که بعد از خواندن فیلمنامه مطمئن‌تر شدم.

تعدادی از کاراکترهای مهم سینمای ایران مانند فیلم هایی که با نادری یا کیمیایی کار کردید در حافظه تاریخی سینمای ایران باقی مانده است. وقتی هم در سال 1383 بار دیگر وارد سینمای ایران شدید هم با نقشی خاص به عنوان کاراکتر چند وجهی در دوئل وارد شدید و تا فاصله «چ» دیگر این گونه نبود. زمانی که «چ» پیشنهاد شد خودتان این تصور را داشتید که یک نقش تاثیرگذار و یگانه دیگر خواهید داشت؟

دقیقا، من فکر می کنم زمانی که آقای حاتمی‌کیا این پیشنهاد را به من دادند بسیار فکر شده و با هوش این پیشنهاد را مطرح کردند. یک دلیل آن شباهت صورت من با شهید فلاحی بود و البته آقای حاتمی کیا بسیار تاکید داشت بر روی توان بدنی من که بتوانم نقش سرلشگر ارتش را در آن زمان داشته باشم.

فیلم‌های زیادی در ژانر جنگی داشته ایم اما همیشه این مشکل هم وجود داشته که یا به ارتشی‌ها دراین فیلم‌ها بی‌توجه‌ای شده یا در حاشیه بودند اما «چ» نوع دیگری از ارتش را نشان می‌دهد. مظلومیت ارتش در آن زمان واقعا مورد هدف و نگاه کارگردان بود.

یعنی همدلی نسبت به ارتش داشتند؟

فضای آن زمان رابه خوبی آقای حاتمی‌کیا می‌شناختند و با همان شناخت و آن مدل نگاه منفی که نسبت به ارتش وجود داشت را می‌خواست نشان دهد. جدال بین «فلاحی» و «وصالی» در طول فیلم نیز خود نشان از این نگاه و شناخت حاتمی کیا داشت. یک چیزی که باید در این جنس فیلم‌ها که به واقعیت نزدیک است و کاراکترها ما به ازای بیرونی دارند رعایت شود این است که بازیگر هم باید نقش را بشناسد و هم حس کند. اگر بازیگری آن نقش را نشناسد یا حس نکند به اصطلاح نقش در نمیاد و متاسفانه این اتفاق درسینمای ایران می‌افتد یعنی بیننده با نقش ارتباط برقرار نمی کند چون نه نقش را و نه فضا را درک نکرده و در نهایت بیننده نیز با بازیگر و فیلم ارتباط برقرار نمی‌کند چون می‌دانند بازی دروغ است و بازیگر شناخت نداشته است نقش را بشناسد و درک کند و این به نوعی بحران بازیگری درسینمای ایران است.

خاطرم هست درمصاحبه‌ای که بعد از برگشت دوباره خود به سینما با مجله فیلم انجام دادید گفته بودید در پشت جبهه‌ها حضور داشتید.

در مناطق جنگی من جزو گروهی بودم که در سوسنگرد زمانی که عراقی ها به آن جا پاتک زده بودند و بعد هم ایرانی‌ها پاتک زده بودند و آن زمان دست نیروهای ایرانی بود و زخمی‌ها را می آوردیم و دار و و یخ می‌بردیم ولی جزو گروه جنگنده نبودم.

در همین حدی که می‌رفتید، چقدر فضای فیلم را با آن چه که خود در جبهه دیدید واقعی و شبیه می‌بینید؟

من فیلم‌های جنگی زیادی بازی کرده‌ام حتی قبل از رفتن به مناطق جنگی، مثل عقاب ها و عبور از میدان مین. اما جالب بود که در ورود دوباره ام به سینمای ایران هم با دوئل که فیلم جنگی بود شروع کردم.

«دوئل» پروژه بزرگی بود، در مقطع زمانی اکرانش که اوایل دهه 80 بود نیز اتفاق تازه‌ای محسوب می‌شد. تفاوت این دو فیلم به فاصله یک دهه و تفاوت دو کارگردان برجسته را چگونه می‌بینید؟

من شاید از معدود بازیگرانی باشم که بتوانم در مورد این قضیه اظهارنظر کنم و حرفم سندیت داشته باشد ولی این دو کارگردان که نام بردید آن قدر کارهایشان درست و حساب شده است که جای حرفی نمی گذارد. اسکندر فیلم دوئل یکی از بهترین و ماندگارترین نقش‌ها و بازی‌های من است و خاطرم هست آقای درویش در مصاحبه‌ای گفت که زمانی که سعید به ایران بازگشت من دوئل را شروع کردم. آقای حاتمی کیا نیز واقعا روحیه بسیار خوبی برای این فیلم به من دادند. ایشان صریحا گفتند که خوشحال هستند نقش شهید فلاحی را من بازی می‌کنم و فکر می‌کنم برای رسیدن به نقش هم من با آقای حاتمی کیا بیشتر از سه جلسه صحبت نکردم و نقش را درک کردم. در مورد این دو کارگردان توانا به خودم اجازه نمی دهم تفاوت‌های این دو کارگردان را مورد آن صحبت کنم. هرکدام از این کارگردانان ویژگی‌های واقعا منحصر به فردی را دارند.

شما به عنوان بازیگر حرفه‌ای سینمای ایران خیلی راحت با کارگردانان فیلم اولی یا کارگردانانی که یک یا دو فیلم درکارنامه دارند همکاری می‌کنید. از تجربه‌های تازه نمی‌ترسید آن هم با کارگردانانی که شاید تجربه زیادی نداشته باشند؟

من در همین مدت پانزدهمین فیلم اولی‌ام «پایان خدمت» را بازی کردم و با اطمینان به شما می‌گویم اگر سناریو را بخوانید مثل من خواهید گفت اعجاب انگیز است اما وقتی از دید من فیلم «در نمی آید» یا وقتی فیلم «گیرنده» به خاطر کمبود امکانات و اختلافات شدید کارگردان تهیه کننده آن چه باید بشود نمی شود تقصیر من نیست. فضایی که فیلم تهیه و فیلم برداری می‌شود باید فضایی شاد و همدلانه و پر از حرکت باشد ولی متاسفانه به خاطر فضای بسیار نامانوس و غیر حرفه‌ای که در پشت سینما به وجود آمده فیلمبرداری هایمان سخت شده است. همین الان 50 درصد آنانی که پشت صحنه سینما هستند حرفه‌ای نیستند و به اصطلاح دستمزدبگیر هستند.خیلی وقت‌ها درپشت صحنه سینما در مورد آنان می‌شنوی که می‌گویند این عوامل گناه دارند،اما سینما است که گناه دارد.با کمال تواضع و با کمال شناخت می‌گویم که این موضوع درسینما اثرمی گذاردومثل یک تیم فوتبال است که بایددروازه بان و فورواردوحمله ودفاع همه خوب باشندتاتیم موفق شودویکی از آنهادرست عمل نکند تیم موفق نمی شود و سینما هم همین گونه است. متاسفانه این مشکل بزرگی در حال حاضر سینما شده که ما آن را جدی نمی‌گیریم. وقتی مدام در پی ارزان تهیه شدن فیلم باشیم و کمبود نیروی انسانی در سینما وجود داشته باشد نهایتا سینما کوچک می‌ماند. سینمای ما تحقیر می‌شود و مهجور می‌شود و نتیجه این که سینمای ما غیر حرفه‌ای می‌شود.حالا هم که مد شده است فیلمبردار و موزیسین را از کشورهای دیگر می‌آوریم و این خود تحقیر تازه‌ای برای سینمای ما است. کارگردانانی که با فیلمبردار و موزیسین‌های ایرانی تبدیل به کارگردان حرفه‌ای شدندحالا می‌روند سراغ نمونه‌های خارجی آن و این حقیقتا اتفاق بدی است.

تجربه یاخاطره خاصی در مورد فیلم «چ» برای شما پیش آمده است؟

فیلم چ به خاطر لوکیشن آن فیلم بسیار سختی بود. من فیلم‌های بسیار سختی بازی کردم اما فکر کنید در مورد فیلم چ گاهی 5 یا 6 ساعت بازیگر باید روی هلیکوپتر بازی می‌کرد و اتفاقاتی که وجود داشت و جلوه‌های ویژه خاصی که داشت و این همان حرفه‌ای بودن و شدنی است که من می‌گویم. به عقیده من بازیگران سینمای ایران در این بخش نابغه هستند. این که این همه در پروداکشن‌ها ضعف وجود دارد که حتی ما در این مسیر و برای رسیدن به سینمای حرفه‌ای کشته می‌دهیم خود نشان دهنده این ضعف در سینما است. بسیاری از بازیگران سینمای ایران در حالی سر صحنه‌ها حاضر می‌شوند که می‌دانند هر امکانی از شکستن پا تا سر برای آنان پیش بیاید. بسیاری از این تلاش بازیگران و عوامل به عنوان عشق و علاقه نام می‌برنداما من می‌گویم این از ناچاری است. می‌گویند طرف عاشق کارش است اما من می‌گویم خوب اگر این کار را نکند چه بکند؟ حالا من در مورد خودم می‌گویم من همیشه ورزش می‌کنم و بدن من جوابگو است اما آیا واقعا باید پذیرفت سینمای ما آماده این کار نیست. توی دنیا اصلا کمپانی فیلمسازی خودش اجازه چنین کاری را به بازیگر نمی دهد. در مورد همین فیلم «چ »یک بار به خاطر در رفتن میله پرچم کم مانده بود من یک چشمم را از دست بدهم و حقیقتا خدا با من بود و فکر کنید بعد از آن استرس من در مقابل دوربین بودم و تازه این فیلمی بود که آقای حاتمی کیا و گروهش تمام همت خود را برای فیلم به کار بردند و بودجه خوب و امکانات خوب وجود داشت و این خود نشان می‌دهد در بقیه پشت صحنه فیلم‌ها چه خبر است و این همه نشان از عدم حرفه‌ای بودن سینمای ما دارد. در بسیاری از فیلم‌ها شما اصلا هماهنگی بین نقش و بازیگر نمی بینید. بعضی فیلم‌ها که این تطابق نقش و بازیگر وجود دارد هم مربوط به کارگردانانی چون حاتمی کیا و کیمیایی و امثال آنان است وگرنه بخشی بزرگ از این سینما هربازیگری نبود برای نقش یا قرارداد داشت می‌روند سراغ بازیگر بعدی. بازیگر دیگر. پس تطابق نقش و بازیگر چه می‌شود؟ اصلا می‌پرسم این بازیگر به درد این نقش می‌خورد می‌گویند نه آقا ، می‌خواهیم بگیریم دیر شده است و خب این سینما می‌شود نتیجه این رفتار. خدا رحمت کند جلال مقدم کارگردان سینمای ایران را، می‌گفتیم بریم بگیریم، ایشان می‌گفت: « مگه کفتر است که می‌خواهید بگیرید.» سینمای مابه تعلیم احتیاج دارد. هنرپیشه نقش اصلی ما در فینال حاضر نمی شود و این اصلا کمدی است. به همین راحتی هنرپیشه به هر دلیلی تصمیم می‌گیرد سر صحنه نیاید. هر مشکلی هم که وجود داشته باشد باید بازیگر سرکارش حاضر شود و مشکلات را بعدا حل کند، سینمای ایران سینمای مقدسی است ،سینمایی که برای آن زحمت کشیده شده است و زندگی‌ها پای آن گذاشته شده است و هیچ بازیگری حق ندارد فینال یک فیلم را تعطیل کند و بعد ادعا داشته باشد. مسئله پول و مالی حل می‌شود اما این رفتار که سنگ روی سنگ بند نمی شود و این است که می‌گویم این سینما به تعلیم و تربیت احتیاج دارد.

به پایان بندی فیلم «چ» اشاره کردید، این پایان خیلی تغییر کرد؟

اصلا فیلم اکنون پایان ندارد. جدا آقای حاتمی‌کیا بسیار انسان بزرگی است و دل بزرگی دارد. من ایشان را تحسین می‌کنم از این همه بزرگواری و صبری که نشان دادند. با سعه صدر و صبر ایوب وار که نشان داد اجازه نداد به هیچ کس بربخورد حتی اگر فیلم همه آن چیزی که می‌خواست، نشد. بالاخره سینما یک حرمت‌هایی دارد .این که گردن کلفت هستی، دانشمندی، روشنفکری، فیلسوفی، باید در فینال فیلم حاضر باشی نمی شود با همه این ادعاها فینال یک فیلم را تغییر داد یا خراب کرد. من نوعی که نمی شود با این همه ادعاها و با این مصاحبه‌های تلویزیونی درقامت بازیگر مردمی ظاهر شوم و بعد به این راحتی در فینال فیلم حاضر نشوم و ادعای روشنفکری و مردمی بودن داشته باشم. مردم ما بسیار باهوش هستند متوجه فرق این گونه اداها و رفتار واقعی آدم‌ها می‌شوند.

من به عنوان سینماگری که سال هاست زحمت کشیدم و بیش از 60 فیلم بازی کرده‌ام و گوش من کشیده شده تا کار یاد گرفتم و همچنان هم به همه کارگردانان از قدیمی تا فیلم اولی احترام می‌گذارم می‌گویم سینما حرمت دارد و حرمت آن باید حفظ شود. من درک نمی کنم چطور برای پول می‌شود صحنه فیلم را ترک کرد؟ این بازیگر اصلا هنرمند نیست و حق ندارد از هنر حرف بزند.

من این بازیگر را دوست داشتم و سه ماه باهم زندگی کردیم و با هم ورزش می‌کردیم اما نمی توانم نگویم چقدر از این رفتار تعجب کردم. قرار نبود ما به سینمای ایران لطمه بزنیم. من آقای عرب نیا را دوست دارم و خودش هم می‌داند و لزومی برای گفتنش نیست و برای کارهایش احترام قائل هستم و به قول خودشان تماشاگر سینمای حرفه‌ای بوده است که من هم در آن سینما حضور داشتم. من دلم می‌خواست روز آخر حال آقای حاتمی کیا را فیلمبرداری می‌کردم و در نهایت بزرگواری آقای حاتمی کیا، حقیقتا بزرگواری. حرف من این است که به عنوان بازیگری که سال‌ها کنار گذاشته شدم سعی می‌کنم جوری رفتار کنم حتی کارگردانی که شاید روزگاری من را دوست نداشت با من کار کند اما در مقابل بازیگر تربیت شده همین سینما رفتاری می‌کند که از هیچ بازیگری توقع آن نمی رود. سینمای ایران را عصبانی کردند. حقیقتا پیش از حضور تیم جدید سینمایی و آقای ایوبی سینما مدام در وضعیت جنگ و دعوا بود. پناه ما سینما بود و سینما اخلاقیات خودش را دارد و هیچ کس نمی خواهد هیچ بازیگری را تخریب کند، مشکل من هیچ بازیگری نیست مشکل این سینمای عصبانی است. سینمایی که آن قدر آزار دید که عصبانی شده است. این که بازیگری که مختاربازی کرده و حالا دارد چمران بازی می‌کند باید رفتار متفاوتی داشته باشد. آقای حاتمی کیا واقعا انسانی در این فیلم ورود کردند و من می‌گویم هر اختلافی هم باشد نبایدبه سینما آسیب برساند.

شاید مدیران سینمایی عصبانی و خشمگین که گاها اصلا سینما را دوست نداشتند سینمای عصبانی درست کردند؟

درست می‌گویید. من این حرف را کاملا قبول دارم. ولی درنهایت هم ما هم برخودمان نام هنرمند گذاشته‌ایم ما نباید در مدیران حل شویم باید آنان را باسینما و هنر همراه کنیم.

خود شما از فیلم «چ» راضی بودید؟

بله قطعا ، از بازی و عوامل و کارگردان بسیار همگی درست و بجا بودند. من همیشه سعی می‌کنم مسلح باشم به تفکر درست تا بتوانم دیالوگ خوش دستی باشم تا همه بتوانند با من خوش بنوازند.


نظر شما
(ضروری نیست)
(ضروری نیست)
آخرین اخبار