کارشناس تحولات عربستان معتقد است آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده بودند که باید خود را از باتلاق جنگ یمن خارج کنند و چنانچه عربستان می‌خواست در این جنگ مقاومت کند خود را در جنگ یمن تنها می یافت و این به معنای سقوط رِژیم ریاض خواهد بود.
به گزارش شهدای ایران، با ورود رئیس جمهور جدید آمریکا به کاخ سفید، این کشور در برخی از
سیاست‌های پیشین خود تغییراتی را ایجاد کرد که یکی از آنها رویکرد جدید
واشنگتن در قبال جنگ یمن بود. آمریکا به تازگی اعلام کرده است که جنگ یمن و
فروش سلاح به عربستان در جنگ یمن را متوقف خواهد کرد اما از ریاض برای
دفاع از عربستان حمایت خواهد کرد. برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای این
موضعگیری آمریکا را به معنای پایان جنگ یمن خواندند و برخی دیگر این
رویکرد جدید آمریکا را ضدونقیض و به دیده تردید بدان می‌نگرند. به منظور
بررسی ابعاد مختلف سیاست جدید کاخ سفید در قبال جنگ یمن گفت‌وگویی با «
صباح زنگنه » کارشناس برجسته تحولات عربستان و یمن انجام دادیم که متن آن
به شرح ذیل است.
چرا
آمریکا اعلام کرده است، فروش تسلیحات نظامی خود را به عربستان در جنگ یمن
متوقف خواهد کرد و قصد دارد به جنگ یمن برای همیشه پایان دهد؟
صباح زنگنه: در رقابت‌های انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا، «جوبایدن » اعلام کرد، جنگ در یمن بایستی متوقف شود البته بیشتر سیاستمداران آمریکایی در کنکره و مجلس سنا مخالف فروش سلاح به عربستان بودند چرا که فروس تسلیحات، ارائه اطلاعات و کمک‌های لجستیکی به ریاض سبب می‌شد، یک فاجعه انسانی در یمن رقم بخورد و آمریکا نیز به عنوان شریک این جنایت مطرح شوند. بنابراین ، بسیاری از مقامات آمریکایی می‌خواستند خودشان از این اتهام تبرئه کنند.
از طرف دیگر، قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار معارض سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه و به دستور مقامات ریاض سبب شد، چهره آمریکا به دلیل دوستی با عربستان بویژه محمد بن سلمان ولیعهد این کشور به شدت مخدوش شود. این موضوع کمک کرد تا آمریکایی‌ها خودشان را از جنگ یمن به تدریج خارج کنند و از حمایت مطلق محمد بن سلمان دست بردارند. ناگفته نماند، فضای عمومی در منطقه در این رویکرد آمریکایی‌ها بی تاثیر نبوده است.
ایستادگی مردم یمن در برابر تجاوزات عربستان و متحدانش یک عامل بسیار مهم در این زمینه محسوب می‌شود. اصلا آمریکا، عربستان و سایر کشورها باورشان نمی‌شد که مردم یمن ( انصارالله ) بتواند اینقدر مقاومت کنند و نه تنها شکست نخورند بلکه حضورشان در استان‌های مختلف افزایش یافت، این در حالی است که عربستان در برابر دفاع مردم یمن به شدت آسیب پذیر شده است لذا آمریکایی‌ها در یک جمع بندی کلی به این نتیجه رسیدند، بایستی از باتلاق یمن خارج شوند و روابط واشنگتن - ریاض مورد بازنگری قرار گیرد.
عربستان از تصمیم آمریکا درباره جنگ یمن استقبال کرده است. این اقدام عربستان آن هم پس از گذشت شش سال از جنگ چگونه قابل تجزیه و تحلیل است ؟
زنگنه: بله، این یک شکست است. شکست رنگ و بوی خاصی ندارد. این اقدام ریاض عملا یک شکست کامل محسوب می‌شود . عربستان باید پاسخگوی نتایج و پیامدهای جنگ یمن بشود. اگر ریاض می‌خواست در جنگ یمن مقاومت کند و این سخن رئیس جمهور جدید آمریکا را نادیده بگیرد، خودش در جنگ یمن تنها می‌یافت. تنها بودن عربستان در این جنگ به معنای نابودی و سقوط رژیم ریاض خواهد بود لذا حاکمیت عربستان ترجیح داد که به بهانه‌ای از دستور بایدن اطاعت کند.
انصارالله در واکنش به تصمیم آمریکا درباره جنگ یمن و استقبال عربستان از آن اعلام کرده است، جنگ زمانی پایان خواهد یافت که حملات هوایی عربستان به یمن متوقف و به محاصره یمن پایان داده شود. حال، با این شروط و حمایتی که عربستان همچنان از دولت منصور هادی می‌کند، جنگ یمن چه سرنوشتی در پیش خواهد داشت؟
زنگنه: عربستان ناچار است در تمام اقدامات و سیاست‌های خود در ارتباط با یمن تجدید نظر کند. منصور هادی عاملی نیست که بتواند به عنوان یک دولت مطرح شود چراکه همواره در این شهر و آن شهر و در هتل‌ها پرسه می‌زند. اعتباری برای منصور هادی باقی نمانده و مشروعیتی هم نداشته است. در همان زمانی که از سمت ریاست جمهوری یمن استعفاء داد، این استعفاء در پارلمان مطرح شد و با این استعفاء مشروعیت منصور هادی از بین رفت. او زمانی از لحاظ قانونی مشروعیت پیدا می‌کرد که در پارلمان یمن درخصوص سمت وی دوباره رای‌گیری می‌شد اما چنین اتفاقی نیفتاد. لذا عربستان باید از این کارت سوخته دست بردارد و به واقعیت‌های موجود در صحنه یمن اعتراف کند و آنها را به رسمیت بشناسد. بر همین اساس، بایستی بمباران یمن حتما متوقف شود و به محاصره این کشور پایان دهد و این فرصت را در اختیار یمنی‌ها بگذارد که مسائل کشورشان را خودشان حل وفصل کنند و همچنین غرامت خسارت‌هایی که به یمن وارد کرده است، پرداخت کند.
اگر ریاض به سیاست‌ها و اقدامات قبلی خود در قبال یمن ادامه دهد، چه اتفاقی روی خواهد داد؟
زنگنه: چنانچه ریاض بخواهد راه دیگری در پیش بگیرد، شکست‌های مجدد در انتظار عربستان خواهد بود و سرانجام به فروپاشی حکومت ریاض منجر می‌شود لذا در یک تحلیل واقع بینانه مقامات عربستان می‌دانند، اگر راه منفی را درپیش بگیرند، نتایج و پیامدهای بسیار سنگینی برای حاکمیت این کشور خواهد داشت. تنها راهی که عربستان می‌تواند در امان باشد، این است که با انصارالله همراهی کند و اجازه دهد با احزاب و گروه‌های یمنی مسائل سیاسی خودشان را حل‌وفصل کند. همانطوری که قبلا گفتم، عربستان بایستی حملات خود را به یمن متوقف و به محاصره این کشور پایان دهد و عملیات بازسازی یمن را شروع کند، در این صورت است که می‌تواند خیالش از همسایه‌اش راحت باشد.
به نظر می‌رسد کاخ سفید یک موضعگیری دوگانه در قبال یمن در پیش گرفته است. از یک طرف اعلام کرده فروش سلاح را به عربستان متوقف می‌کند و از سوی دیگر گفته است، آمریکا از ریاض در دفاع از عربستان و نبرد با شبکه القاعده در یمن حمایت می‌کند. تحلیل شما از چنین موضعگیری چیست؟
زنگنه: روشن است که این یک تناقض در موضعگیری است. خب، چه کسی باعث ناامنی در کل شبه جزیره عرب شد؟ عامل این ناامنی، حمله عربستان و امارات به یمن بود. اگر آمریکا می‌خواهد با شبکه تروریستی القاعده مبارزه کند، اول باید جلوی امارات را بگیرد. این کشور در جاهای مختلف از القاعده حمایت کرده و کمک‌های خود را در اختیار آن قرار داده است. همچنین عربستان به برخی قبائلی که با القاعده همکاری دارند،کمک رسانی کرده است. اگر آمریکا می‌خواهد القاعده را کنترل کند، بایستی با این دو کشوری که باعث رشد القاعده شده‌اند، برخورد کند.
به هرحال، صحنه یمن پیچیده تر از آن است که فقط بحث القاعده مطرح باشد. اکنون داعش در یمن حضور دارد و بی‌میل نیست، حضورش را در آنجا توسعه دهد زیرا یمن به دلیل حضور نظامی عربستان و امارات دستخوش بی‌ثباتی و ناامنی شده است. این مسائل ناشی از پیامدهای جنگ یمن است لذا آمریکا باید به واقعیت‌های موجود در یمن پی ببرد البته یمنی‌ها به دنبال آن نبودند که عربستان را ناامن کنند. آنان از خودشان دفاع مشروع کرده و می‌کنند. وقتی که همسایه حمله کند، طبیعی است در برابر هر ضربه‌ای، ضربه متقابل خواهد خورد اما اگر بمباران‌ها متوقف و به محاصره یمن پایان داده شود، دلیلی برای ناامنی عربستان از سوی یمن باقی نخواهد ماند.
آمریکا در یمن به دنبال چیست؟ چرا چنین موضع متناقضی اتخاذ کرده است؟ آیا قصد دارد به این جنگ پایان دهد یا به بهانه‌ای ادامه پیدا کند و اوضاع همچنان در این کشور جنگ زده بی‌ثبات باقی بماند؟
زنگنه: آمریکا یک چشمه از سیاست‌های بایدن را می‌خواهد نشان دهد. اگر آمریکا بخواهد تغییری در سیاست‌های خود در قبال یمن نشان دهد، باید یک تصویر شفاف و صریح و کاملی را ارائه کند. کاخ سفید با سیاست «یکی به نعل و یکی به میخ زدن» نمی‌تواندموفق شود البته به احتمال قوی مقامات کنونی کاخ سفید به دنبال این هستند که عربستان را در جنگ یمن به عنوان یک کشور شکست خورده کامل نشان ندهند. هر چند، آمریکایی‌ها همین عبارتی که درباره جنگ یمن به کار بردند، نشان دادند، عربستان در این جنگ شکست خورده است. یک زمانی عربستان در جنگ یمن، جولان می‌داد و همه جا را بمباران می‌کرد اکنون به نقطه‌ای رسیده است که از آمریکا می‌خواهد از ریاض حمایت کند. این موضوع نمایانگر ذلت تمام و شکست کامل سعودی‌هاست.
این مسائلی که شما فرمودید، آیا به معنای این است که جنگ یمن به اراده آمریکا بستگی دارد یا اینکه این کشور مجبور شده است که به این تصمیم تن دهد؟
زنگنه: این جنگ به اراده آمریکا شروع شد و به اراده این کشور ادامه یافت و اکنون هم به اراده آمریکا قرار است تمام شود. ناگفته نماند، این اراده آمریکا برای توقف جنگ یمن، نتیجه تحولات میدانی در این جنگ بوده است. یعنی یک مقاومتی در جنگ یمن صورت گرفت و مقامات آمریکایی را مجبور کرد تا با توقف این جنگ موافقت کنند.
