جمهوری اسلامی ایران و آمریکا دو نگاه ناهمسو به صلح در افغانستان دارند. ایران خواهان برقراری صلح، ثبات، امنیت و توسعه افغانستان است، ولی منافع آمریکا در گرو گسترش بی‌ثباتی، ناامنی، خشونت و جنگ در افغانستان است.
به گزارش شهدای ایران؛ «زلمی‌خلیل‌زاد» فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان در دور تازه‌ای از سفرهای منطقه‌ای خود چهارشنبه گذشته وارد کابل شد و با «محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری و «عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه ملی و «حامد کرزی» رئیس جمهوری پیشین افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد.دو طرف درباره آزادی زندانیان، آغاز مذاکرات بین‌الافغانی و ادامه آتش‌بس بحث‌وتبادل نظر کردند. این تحرکات در حالی است که چند روز پیش زلمی خلیلزاد در اظهاراتی مدعی شده بود که ایران از تلاش‌ها برای برقراری صلح در افغانستان حمایت کافی نمی‌کند. به دنبال این ادعا، سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل با تاکید مجدد بر حمایت ایران از استقرار صلح و ثبات در افغانستان و تکرار مواضع ثابت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ضرورت پایه‌گذاری صلح بر مبنای نتایج گفت‌وگوهای بین‌الافغانی که با حضور و رهبری افغان‌ها به مقامات آمریکایی توصیه کرد پیش از هرگونه اظهارنظر درباره دیدگاه‌های مقامات ایران درباره مسائل منطقه و افغانستان، ابتدا این مواضع را با دقت مطالعه نمایند.
این موضع ضد ایرانیِ نماینده آمریکا درباره ایران در حالی مطرح شده است که سیاست‌های اشغال‌گرانه آمریکا در افغانستان و سیاست‌های این کشور در حمایت از گروه‌های تروریستی و خرابکارانه از جمله مواردی است که همواره امنیت منطقه و افغانستان را به مخاطره افکنده است.
حمایت ایران از گفت‌وگوی افغانی-افغانی
«محمد ابراهیم طاهریان فرد» نماینده ویژه وزیر امور خارجه در امور افغانستان در واکنش به اظهارات ضدایرانی اخیر نماینده آمریکا در امور افغانستان اظهار داشته جمهوری اسلامی ایران از صلح و ثبات در افغانستان حمایت و بر ضرورت پایه‌گذاری صلح بر مبنای نتایج گفت‌وگوهای بین‌الافغانی که با مالکیت و رهبری افغان‌ها انجام گیرد، تاکید می‌کند.
روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در این راستا نوشت: تهران خواهان گفت‌وگو میان دو طرف افغانی برای برقراری صلح پایدار در منطقه و تضمین امنیت در مرزها است. این کشور از فتنه‌انگیزی آمریکا و تبدیل افغانستان به میدان تنش میان شیعیان و اهل تسنن نگران است.
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش‌های «الجزیره» قطر، ایران با حمایت نظامی و سیاسی از نظام افغانستان مخالف حضور نیروهای خارجی در این کشور است. این کشور خواهان آن است که دولت افغانستان بتواند امور امنیتی و نظامی را در کنترل داشته باشد. اولویت ایران تثبیت اوضاع سیاسی در این کشور همسایه است. همکاری اقتصادی ایران و افغانستان هم موضوع مهمی است و ایران برای حفظ منافع اقتصادی تلاش می‌کند و صادرات ایران به افغانستان افزایش یافته است. این دو کشور توافقنامه‌های همکاری اقتصادی و امنیتی امضا کرده‌اند. ایران و افغانستان سه توافقنامه درباره توسعه بندر چابهار امضا کرده‌اند که از این طریق اقتصاد افغانستان با اقتصاد هند و کشورهای آسیای مرکز در ارتباط است. منافع اقتصادی در پیشبرد روابط سیاسی دو کشور نقش‌افرین است.
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش الجزیره، تهران تلاش می‌کند فضا در افغانستان به گونه‌ای مهیا شود که جریان‌های مختلف این کشور و دولت آن بتوانند با تهدیدهای داعش که دشمن نظام افغانستان و جریان طالبان است مقابله کنند. ایران حضور نیروهای خارجی را برای امنیت ملی افغانستان و ایران زیان‌بار می‌داند. رویکرد تهران درباره افغانستان برپایی صلح از طریق گفت‌وگوی افغانی - افغانی است تا در آینده از مشکلات امنیتی کاسته شود و صلح‌وثبات این کشور تضمین شود.
سنگ اندازی آمریکا در روند صلح افغانستان
برخلاف نگرش ایران که خواهان برقراری ثبات، صلح، امنیت و توسعه در افغانستان است آمریکا بدنبال بی‌ثباتی، ناامنی و جنگ در این کشور است.
به نوشته روزنامه «الاخبار» لبنان، وزارت امور خارجه آمریکا هدف از سفر اخیر زلمی خلیلزاد به افغانستان را تلاش برای گفت‌وگوی میان طرف‌های افغانستانی اعلام کرده است. اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان هم در این زمینه گفته است آزادسازی ۵ هزار زندانی طالبان بیانگر پایبندی دولت به صلح است و این اقدام گامی در راستای آغاز مذاکره با طالبان است. پیش از این هم طالبان اعلام آتش بس کرده بود و «هیبت الله آخوند زاده» رهبر طالبان از آمریکا خواسته بود به توافق خود با طالبان پایبند باشد. وی آمریکا را متهم کرد که روند صلح افغانستان را به خطر می‌اندازد. وی در پیام خود به مناسبت عید قربان حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا و بمباران‌های جنگ های این کشور در افغانستان را بدون توجیه ارزیابی کرد و گفت این اقدامات نتایج معکوسی در زمینه صلح به دنبال خواهد داشت. او از واشنگتن خواست در روند صلح افغانستان کارشنکی نکند.
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش الجزیره، حضور نیروهای خارجی در پیدایش گروه داعش در سرزمین‌های افغانستان نقش داشته است. ناظران سیاسی و نظامی معتقدند که منافع آمریکا در انتقال عناصر داعش از سوریه و عراق به افغانستان است. این موضوع بی‌ثباتی را در مرزهای افغانستان و ایران افزایش می‌دهد و از سوی دیگر حضور این نیروها تهدیدی برای چین و دیگر کشورهای آسیای مرکزی و روسیه تلقی می‌شوند.
روزنامه رای الیوم در گزارشی دیگر آورد با وجود حضور نیروهای آمریکا در افغانستان امکان برقراری صلح در این کشور وجود ندارد. بسیاری از کنشگران داخلی افغانستان معتقدند عقب نشینی نیروهای آمریکا از افغانستان تنها موضوعی است که زمینه را برای برقراری صلح فراهم می‌کند. اگر آمریکا خواهان افغانستانی مستقل و امن است باید در سرنوشت این کشور دخالتی نکند.
از نگاه بسیاری از تحلیلگران، آمریکایی‌ها در موضوع صلح افغانستان هم بصورت تاکتیکی پیش می‌روند. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، طرف آمریکایی از مساله افغانستان به عنوان یک برگ برنده برای ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری استفاده می‌کند.
به نوشته روزنامه رای الیوم، آمریکا به دنبال راهی برای کاهش خسارت‌های مادی و انسانی خود در افغانستان و خروج از این کشور است. رئیس جمهوری آمریکا با طرح مذاکره در افغانستان به دنبال پیشبرد اهداف انتخاباتی خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا است، زیرا وی در تبلیغات انتخاباتی خود وعده عقب نشینی نیروهای آمریکا از عراق و افغانستان را داده بود.
*ایرنا
