حجاب اثرات مثبت مستقیم و غیرمستقیم فراوانی برای جوامع به‌همراه دارد. رعايت حجاب به‌علت تأثیر زياد آن در استحكام خانواده به‌عنوان پايه و اساس اجتماع و نيز تأثیر آن در ساخته‌شدن فرزندان با تربيت صحيح و پاك نگه‌داشتن محيط اجتماع از عوامل تحریک‌آمیز حيواني در سلامت و پاكي اجتماع، مؤثر است.

معلوم است وقتي كانون خانواده گرم و پرجاذبه باشد، اين گرمي و استحكام در بالابردن روحيه عمومي مردم و جامعه تأثیر بسزايي خواهد داشت. وقتي كودكان چنين خانواده‌ای با تربيت صحيح و تعادل روحيه و افكار پرورش يافتند، در جامعه منشأ سازندگي، ترقي و تعالي می‌شوند. اكثر دختران و پسراني كه در سنين پايين به دام مفاسد مختلف می‌افتند، كساني هستند كه از تربيت حقيقي و صحيح محروم بوده‌اند.

تعریف مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی افراد در پیوند با مسئولیت فرد در برابر جامعه، انسان‌ها و محیطی است که فرد در آن فعالیت می‌کند و این مسئولیت، از جستارهای اقتصادی و مالی فراتر می‌رود. مسئولیت اجتماعی فرد در تعریفی روشن‌تر، این‌گونه تعریف شده است: «مسئولیت اجتماعی فرد، فعالیت‌هایی است که پیش‌برنده سود و منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع فرد و آن چیزی است که قانون بایسته می‌دارد.»

همه افراد حاضر در جامعه، بسته به جایگاه خود مسئولیت‌های دینی و اجتماعی برعهده دارند و اگر در هر یک از این مسئولیت‌ها کوتاهی کنند، خود متحمل هزینه‌های اجتماعی آن خواهند شد. به تعبیر پیامبر اکرم(ص)، افراد جامعه همچون مسافران یک کشتی هستند و سرنوشت آن‌ها مجزا از سرنوشت سایر سرنشینان نیست؛ بلکه باید با تلاش و جهاد خود از کشتی را در مسیر صحیح به حرکت درآورند.

استحکام بیشتر کانون خانواده

یکى از مسئولیت‌های اجتماعی که زنان با حجاب خود می‌توانند برعهده بگیرند، استحکام بیشتر خانواده است. بی‌شک حجاب باعث پیوند و اتصال قوی‌تر زن و شوهر و درنتیجه، استحکام بیشتر کانون خانواده و برعکس، فقدان حجاب باعث انهدام نهاد خانواده می‌شود. یکى از نویسندگان، تأثیر برهنگى را در اضمحلال و خشکیدن درخت تنومند خانواده، این‌گونه بیان کرده است:

در جامعه‌ای که برهنگى بر آن حاکم است، هر زن و مردى، همواره درحال مقایسه است(مقایسه‌ آنچه دارد، با آنچه ندارد) و آنچه ریشه خانواده را می‌سوزاند، این است که این مقایسه، آتش هوس را در زن و شوهر و مخصوصا در وجود شوهر دامن می‌زند. زنى که 20 یا 30سال در کنار شوهر خود زندگى کرده و با مشکلات زندگى جنگیده و در غم و شادى او شریک بوده است، پیدا است که اندک‌اندک بهار چهره‌اش، شکفتگى خود را از دست می‌دهد و روى در خزان می‌گذارد؛ در چنین حالى که سخت محتاج عشق و مهربانى و وفادارى همسر خویش است، ناگهان زن جوان‌تری از راه می‌رسد و در کوچه و بازار، اداره و مدرسه، با پوشش نامناسب خود، به همسر او فرصت مقایسه‌ای می‌دهد و این، مقدمه‌ای می‌شود براى ویرانى اساس خانواده و بر باد رفتن امیدِ زنى که جوانى خود را نیز بر باد داده است و همه‌ خواهران جوان لابد می‌دانند که هیچ جوانى نیست که به میانسالی و پیرى نرسد و لابد می‌دانند که اگر امروز آنان جوان و با طراوت‌اند، در فرداى بی‌طراوتی آنان، بازهم جوانانى هستند که بتوانند براى خانواده‌ فرداى آن‌ها، همان خطرى را ایجاد کنند که خود آنان، امروز براى خانواده‌ها ایجاد می‌کنند؛ بنابراین باید گفت زنى که پوشش مناسبی دارد، نه‌تنها اولین قدم را در حفظ کانون گرم خانواده برداشته، بلکه آبرو و شرافت مادرى را به این‌ وسیله فراهم ساخته و خود را از آزار و اذیت‌ها و نگاه‌هایی که همچون تیر به قلب خانواده اصابت می‌کند و آن را از هم می‌پاشد، محفوظ داشته است.

حفظ و استیفاى نیروى کار در جامعه

یکى از مسئولیت‌های اجتماعی مهم حجاب، حفظ و استیفاى نیروى کار در سطح جامعه است. در مقابل، بی‌حجابی و بدحجابى باعث کشاندن لذت‌های جنسى از محیط و کادر خانواده به اجتماع و درنتیجه، تضعیف نیروى کار افراد جامعه می‌شود. بدون تردید، مردى که در خیابان، بازار، اداره، کارخانه و... همواره با قیافه‌های محرک و مهیج زنان بدحجاب و آرایش‌کرده مواجه باشد، تمرکز روی کارش کاهش می‌یابد. برخلاف نظام‌ها و کشورهاى غربى که میدان کار و فعالیت‌های اجتماعى را با لذت‌جویی‌های جنسى درهم می‌آمیزند، اسلام می‌خواهد با رعایت حجاب و پوشش، محیط اجتماع از این‌گونه لذت‌ها پاک و لذت‌هاى جنسى، فقط در کادر خانواده و با ازدواج مشروع انجام شود.

نقش حجاب در اقتصاد جامعه

یکی از مسئولیت‌های دیگری که زنان می‌توانند با حجاب خود در اجتماع داشته باشند، مسئولیت در قبال اقتصاد جامعه است. استفاده از حجاب و پوشش ساده ضمن ایجاد یکدستى در پوشش بانوان در بیرون منزل، می‌تواند از بُعد اقتصادى نیز تأثیرى مثبت در کاهش تقاضاهاى مدپرستى بانوان داشته باشد.

می‌توان گفت که پوشش مناسب، امنیت و آرامش زن را تأمین می‌کند. زنانى که با خودآرایى وارد جامعه می‌شوند، همواره نگران قضاوت دیگران در مورد خود هستند و ناآرام و مضطرب‌اند؛ درحالی‌که زن می‌تواند با رعایت حجاب کامل و رعایت اصل سادگی، از دغدغه‌ی شرکت در یک رقابت و مدپرستى نجات یابد.

حجاب و مسئولیت زنان در مبارزه با دشمنان

حجاب کامل بانوان در جامعه‌ اسلامى، مبارزه‌ای است با سلطه‌گران و جنایتکاران دنیا که همیشه سعى داشته‌اند با ترویج بی‌بندوباری و بدحجابى، ارزش‌های اسلامى را پایمال و بر ملت‌های ستمدیده سلطه پیدا کنند. «مستر همفر» جاسوس انگلیسى در کشورهاى اسلامى، در بخشى از خاطرات خود، آنجا که نقاط قوت مسلمانان را برمی‌شمارد، به مورد حجاب اشاره می‌کند و می‌گوید:

«زنان مسلمان داراى حجابى محکم هستند که نفوذ فساد در میان آن‌ها ممکن نیست؛ بنابراین باید آنان را فریب داد و از زیر چادر و عبا بیرون کشید. پس از آنکه زنان را از چادر و عبا بیرون آوردیم، باید جوانان را تحریک کنیم که دنبال آن‌ها بیفتند تا در میان مسلمانان، فساد رواج یابد و براى پیشبرد این نقشه، لازم است اول زنان غیرمسلمان را از حجاب بیرون آوریم تا زنان مسلمان از آنان یاد بگیرند.»

باید اذعان کرد اگر حجاب اسلامی سر راه نفوذ دشمنان استعمارگر نبود، هیچ‌گاه یک جاسوس این اندازه براى زوال آن به فریبکارى نمی‌پرداخت. اگر حجاب اسلامى، به‌ویژه چادر اهمیت خاصى نداشت، چه در کشورهاى اسلامى و چه در کشورهاى غربى، آن را به‌عنوان یک مدل لباس زنانه، در کنار صدها مدل دیگر می‌پذیرفتند.

اگر چادر از جایگاه حساس و ارزش بلند برخوردار نبود، هرگز استعمار غرب، رضاخان را بر آن نمی‌داشت که تمام حکومت خود را براى از بین بردن چادر بسیج کند. آرى چادر، خیمه‌ عفاف پیروان فاطمه(س) است.

سایر مسئولیت‌های اجتماعی حجاب

از دیگر مسئولیت‌های اجتماعی که می‌توان براى حجاب و پوشش ذکر کرد عبارتند از حفظ ارزش‌های انسانى در جامعه، کاهش مفاسد اجتماعى، هدایت، کنترل و بهره‌مندی صحیح و مطلوب از امیال و غرایز انسانى، تأمین و تضمین سلامت و پاکىِ افراد جامعه است.

*جهانگیر کریمی معاون اجتماعی- اصفهان