«حرمت این عمل از آیه محصنات فهمیده می‌شود. آنچه در قرآن اجازه داده شده، ازدواج مرد مسلمان با زن اهل كتاب است که جمعی از فقهاء فقط موقت را مجاز می‌دانند و جمعی دائم، ولی عکس آن اجازه داده نشده است».
به گزارش شهدای ایران، ازدواج یکی از توصیه‌های اسلام است؛ توصیه‌ای که حتی تکمیل‌شدن نیمی از دین دانسته شده است. فارغ از چارچوب‌ها و اصول و احکام اولیه‌ای که برای ازدواج برشمرده شده، به نکته دیگری نیز توجه شده و آن ازدواج زن یا مرد مسلمان شیعه با غیرشیعه یا غیرمسلمان است. این مسأله دارای نکات متعددی است که به نوبه خود قابل تأمل است. از این‌رو نگاهی داریم به آراء و نظرات مراجع در این زمینه. در ادامه این مطلب را به نقل از مهرخانه بخوانید.
ازدواج شیعه با اهل سنت
الف- مرد شیعه با زن اهل سنت
سؤال: آیا ازدواج مردان شیعه، با زنان اهل سنت، جایز است؟
پاسخ: به نظر همه مراجع ازدواج مردان شیعه با زنان اهل‌سنت مشکلی ندارد.
ب- زن شیعه با مرد اهل سنت
سؤال: ازدواج زنان و دختران شیعه، با جوانان و مردان اهل‌سنت، چه حکمی دارد؟
پاسخ: نظرات مراجع در این زمینه باظرایف مختلفی در پاسخ همراه است. آیت‌الله بهجت بر کراهت تأکید داشته و می‌فرمایند: «ازدواج مرد سنی با زن شیعه کراهت دارد، به اختلاف مراتب در دوری از ایمان ـ به معنای اثنی‌عشری بودن ـ، و می‌تواند در هر یک از زن و مرد به عناوین ثانویه حرام باشد و بدین لحاظ حکم موارد، مختلف است». ایشان در پاسخ دیگری فرمودند: «اجتناب نمایند که یا فی‌الجمله حرام تکلیفی است یا حرام تکلیفی و وضعی است، واللّه العالم».
آیت‌الله مکارم‌شیرازی به نکته دیگری در این مورد توجه نشان داده و فرمودند: «ازدواج با مردان اهل سنت، در صورتی‌که برای مذهب زن یا فرزندان آینده‌اش خطری داشته باشد، جایز نیست».
آیت‌الله خامنه‌ای نیز با ادبیات دیگری بر همین نظرند: «ازدواج زن شیعه با مرد سنی اگر خوف خطر برای مذهب نباشد، اشکال ندارد».
ازدواج مسلمان با غیرمسلمان
الف- مرد مسلمان با زن غیرمسلمان
سؤال: شرایط ازدواج با اهل کتاب چیست؟
پاسخ: فقها معتقدند که ازدواج موقت با اهل‌کتاب بلامانع است، اما در رابطه با ازدواج دائم نظرات فقها تفاوت‌هایی در حدود آن دارد.
امام خمینی(ره) در این زمینه می‌فرمایند: «ازدواج پسران مسلمان با دختران كافر كتابی (یهود، نصاری، مجوس) دائماً و متعه جایز است و با كافر غیركتابی جایز نیست».
برخی دیگر از فقها قائل به احتیاط واجب در این نوع ازدواج هستند. آیت‌الله سیستانی: «عقد دائم به احتیاط واجب جایز نیست و عقد موقت اشکال ندارد». آیت‌الله خامنه‌ای نیز بر همین عقیده‌اند و می‌فرمایند: «بنابر احتیاط واجب جایز نیست».
برخی دیگر ممانعت از این نوع ازدواج را برمبنای احتیاط مستحب دانسته‌اند. آیت‌الله وحیدخراسانی معتقدند: «ازدواج موقت با زن‌های اهل کتاب یعنی یهود و نصاری مانعی ندارد و بنابر احتیاط مستحب ازدواج دائم با آن‌ها ننمایند، البته در صورتی‌که این شخص قبلاً با زن مسلمانی ازدواج کرده باشد، صحت ازدواج دائم یا موقت با زنان اهل کتاب مشروط به اجازه زن مسلمان است».
اما برخی دیگر جواز را مطرح کردند. آیت‌الله مكارم‌شیرازی می‌فرمایند: «مرد مسلمان نمی‌تواند با غیر از یهود و نصاری ازدواج کند، بنابراین ازدواج با زنان اهل‌كتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد، البته اگر آن‌ها نیز از کفار حربی باشند ازدواج با آن‌ها خلاف احتیاط است». البته در جای دیگری اضافه می‌کنند: «احتیاط آن است که دائم را بدون اجازه همسر مسلمان نگیرد».
سوال: آیا ازدواج با زنانی که اهل کتاب نیستند جایز است؟
پاسخ: آیت‌الله وحیدخراسانی در پاسخ می‌فرمایند: «ازدواج با غیر اهل‌کتاب چه موقت و چه دائم، حرام است و صحیح نیست».
ب- زن مسلمان با مرد غیرمسلمان
سؤال: زن مسلمان می تواند با اهل‌کتاب یا کافر حربی ازدواج نماید؟
پاسخ: فقها قائل به عدم جواز ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان هستند. امام خمینی(ره) می‌فرمایند: «... و ازدواج دختران مسلمان با پسران كافر مطلقاً جایز نیست». آیت‌الله مكارم‌شیرازی نیز در عبارت دیگری می‌فرمایند: «زن مسلمان نمی‌تواند به عقد کافردرآید».
سؤال: چرا یک زن مسلمان نمی‌تواند با مردی غیرمسلمان ازدواج کند؟
پاسخ: آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: «طبق راوایات معتبره ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان صحیح نیست».
آیت‌الله مكارم‌شیرازی نیز در جواب می‌فرمایند: «حرمت این عمل از آیه محصنات فهمیده می‌شود. آنچه در قرآن اجازه داده شده، ازدواج مرد مسلمان با زن اهل كتاب است که جمعی از فقهاء فقط موقت را مجاز می‌دانند و جمعی دائم، ولی عکس آن اجازه داده نشده است».
ازدواج شیعه با اهل سنت
الف- مرد شیعه با زن اهل سنت
سؤال: آیا ازدواج مردان شیعه، با زنان اهل سنت، جایز است؟
پاسخ: به نظر همه مراجع ازدواج مردان شیعه با زنان اهل‌سنت مشکلی ندارد.
ب- زن شیعه با مرد اهل سنت
سؤال: ازدواج زنان و دختران شیعه، با جوانان و مردان اهل‌سنت، چه حکمی دارد؟
پاسخ: نظرات مراجع در این زمینه باظرایف مختلفی در پاسخ همراه است. آیت‌الله بهجت بر کراهت تأکید داشته و می‌فرمایند: «ازدواج مرد سنی با زن شیعه کراهت دارد، به اختلاف مراتب در دوری از ایمان ـ به معنای اثنی‌عشری بودن ـ، و می‌تواند در هر یک از زن و مرد به عناوین ثانویه حرام باشد و بدین لحاظ حکم موارد، مختلف است». ایشان در پاسخ دیگری فرمودند: «اجتناب نمایند که یا فی‌الجمله حرام تکلیفی است یا حرام تکلیفی و وضعی است، واللّه العالم».
آیت‌الله مکارم‌شیرازی به نکته دیگری در این مورد توجه نشان داده و فرمودند: «ازدواج با مردان اهل سنت، در صورتی‌که برای مذهب زن یا فرزندان آینده‌اش خطری داشته باشد، جایز نیست».
آیت‌الله خامنه‌ای نیز با ادبیات دیگری بر همین نظرند: «ازدواج زن شیعه با مرد سنی اگر خوف خطر برای مذهب نباشد، اشکال ندارد».
ازدواج مسلمان با غیرمسلمان
الف- مرد مسلمان با زن غیرمسلمان
سؤال: شرایط ازدواج با اهل کتاب چیست؟
پاسخ: فقها معتقدند که ازدواج موقت با اهل‌کتاب بلامانع است، اما در رابطه با ازدواج دائم نظرات فقها تفاوت‌هایی در حدود آن دارد.
امام خمینی(ره) در این زمینه می‌فرمایند: «ازدواج پسران مسلمان با دختران كافر كتابی (یهود، نصاری، مجوس) دائماً و متعه جایز است و با كافر غیركتابی جایز نیست».
برخی دیگر از فقها قائل به احتیاط واجب در این نوع ازدواج هستند. آیت‌الله سیستانی: «عقد دائم به احتیاط واجب جایز نیست و عقد موقت اشکال ندارد». آیت‌الله خامنه‌ای نیز بر همین عقیده‌اند و می‌فرمایند: «بنابر احتیاط واجب جایز نیست».
برخی دیگر ممانعت از این نوع ازدواج را برمبنای احتیاط مستحب دانسته‌اند. آیت‌الله وحیدخراسانی معتقدند: «ازدواج موقت با زن‌های اهل کتاب یعنی یهود و نصاری مانعی ندارد و بنابر احتیاط مستحب ازدواج دائم با آن‌ها ننمایند، البته در صورتی‌که این شخص قبلاً با زن مسلمانی ازدواج کرده باشد، صحت ازدواج دائم یا موقت با زنان اهل کتاب مشروط به اجازه زن مسلمان است».
اما برخی دیگر جواز را مطرح کردند. آیت‌الله مكارم‌شیرازی می‌فرمایند: «مرد مسلمان نمی‌تواند با غیر از یهود و نصاری ازدواج کند، بنابراین ازدواج با زنان اهل‌كتاب مانند یهود و نصاری مانعی ندارد، البته اگر آن‌ها نیز از کفار حربی باشند ازدواج با آن‌ها خلاف احتیاط است». البته در جای دیگری اضافه می‌کنند: «احتیاط آن است که دائم را بدون اجازه همسر مسلمان نگیرد».
سوال: آیا ازدواج با زنانی که اهل کتاب نیستند جایز است؟
پاسخ: آیت‌الله وحیدخراسانی در پاسخ می‌فرمایند: «ازدواج با غیر اهل‌کتاب چه موقت و چه دائم، حرام است و صحیح نیست».
ب- زن مسلمان با مرد غیرمسلمان
سؤال: زن مسلمان می تواند با اهل‌کتاب یا کافر حربی ازدواج نماید؟
پاسخ: فقها قائل به عدم جواز ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان هستند. امام خمینی(ره) می‌فرمایند: «... و ازدواج دختران مسلمان با پسران كافر مطلقاً جایز نیست». آیت‌الله مكارم‌شیرازی نیز در عبارت دیگری می‌فرمایند: «زن مسلمان نمی‌تواند به عقد کافردرآید».
سؤال: چرا یک زن مسلمان نمی‌تواند با مردی غیرمسلمان ازدواج کند؟
پاسخ: آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: «طبق راوایات معتبره ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان صحیح نیست».
آیت‌الله مكارم‌شیرازی نیز در جواب می‌فرمایند: «حرمت این عمل از آیه محصنات فهمیده می‌شود. آنچه در قرآن اجازه داده شده، ازدواج مرد مسلمان با زن اهل كتاب است که جمعی از فقهاء فقط موقت را مجاز می‌دانند و جمعی دائم، ولی عکس آن اجازه داده نشده است».
