اشتغال موضوعی است که شرع مقدس اسلام روی آن حساسیت ویژه ای دارد و آن را عامل فلاح و رستگاری و به کمال رسیدن جامعه اسلامی می داند.
البته در طرف مقابل وجود بیکاری و تنبلی در جامعه را نیز عامل اساسی انحطاط فرد و جامعه می داند. لذا نقل می کنند وقتی رسول مکرم اسلام (ص) با جوانان سالم و نیرومند مواجه می گردید و اندام ورزیده آنان را مشاهده می نمود بلافاصله از وضع امرار معاش و اشتغالشان می پرسید. هرگاه در پاسخ می شنیدند که آن جوان بیکار است و به شغلی سرگرم نیست به شدت ناراحت شده و می فرمودند: «سَقَطَ مِنْ عَیْنی» یعنی از چشمم افتاد. بدین معنا که جوان بیکار هرچقدر خوش صورت و نیرومند باشد در نظر من ارزش و اعتباری ندارد!
می پرسیدند یا رسول الله (ص)، چرا این جوان قدرتمند و ورزشکار را دوست ندارید!؟ می فرمودند: «برای این که اگر مؤمن شغلی نداشته باشد که با آن امرار معاش کند، برای امرار معاش، از دین خود خرج خواهد نمود.» (بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۱۰)
                                                                                                        ***
سه نکته:
* دو پیام مهم کلام نبوی
این نحوه برخورد و پاسخ پیام آور رحمت و رسول خاتم (ص) حاوی دو پیام مهم یکی برای تک تک افراد جامعه و دیگری برای مسئولین است. پیام نخست اینکه مبادا در جامعه مردم بجای دنبال شغل رفتن و تلاش برای کسب حلال به دنبال یافتن راهی برای پول در آوردن بدون تلاش و کار باشند. مساله ای که امروز جامعه جوان ما به شدت با آن مواجه است.

** تلنگر پیامبر (ص) به جوانانی که همه وقتشان را در پارک و سفره خانه می گذرانند!
امروز در جامعه جوان کشور جوانان فراوانی مشاهده می شوند که حاضرند ساعت ها در باشگاه های بدنسازی و پارک ها و سفره خانه ها وقت بگذرانند ولی برای امرار معاش کار نمی کنند و انتظار دارند با کمترین تلاش به بیشترین بهره برسند. وقتی هم که نتوانند متاسفانه ممکن است برای رسیدن به خواسته نفس دست به هر کاری –ولو نامشروع یا غیر قانونی- بزنند. در حقیقت یک عضو فعال و پر انرژی که از سرمایه ها و ذخایر خدادادی جامعه اسلامی است و باید به عنوان سرباز جامعه عمل کند، سربار جامعه خواهد شد! به همین دلیل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بیکاری را برای یک جوان خطرناک می داند.

** هشداری که باید خواب را از چشم مسئولان برباید
اما پیام دوم و بسیار مهم دیگر کلام نبوی برای مسئولین است. اگر مسئولین به هوش نباشند بیکاری مانند خوره دین جامعه را به تدریج از بین می برد. وقتی حضرت می فرمایند: « اگر مؤمن شغلی نداشته باشد که با آن امرار معاش کند، برای امرار معاش، از دین خود خرج خواهد نمود» مفهومش این است که بیکاری جزو عوامل اصلی فساد و بی دینی در جامعه اسلامی است. یعنی تا فضا برای این معروف –کار مناسب- فراهم نباشد نمی توان انتظار ریشه کن شدن سایر منکرات را داشت. این هشدار پیامبر (ص) اگر مورد دقت قرار بگیرد بایستی خواب از چشم دست اندرکاران دولتی برباید!

*تراز