کمتر از یک ماه تا سالگرد فاجعه خون‌بار منا باقی مانده، اما دولت آل‌سعود هنوز رسما معترف به سوءمدیریت خود در حج نشده و نه تنها بابت آن فاجعه عذرخواهی رسمی نکرده، حتی حاضر نشده آمار واقعی جانباختگان را اعلام کند و یا غرامت این سهل‌انگاری را بپردازد.
به گزارش شهدای ایران؛ کمتر از یک ماه تا سالگرد فاجعه خون‌بار منا باقی مانده، اما دولت آل‌سعود هنوز رسما معترف به سوءمدیریت خود در حج نشده و نه تنها بابت آن فاجعه عذرخواهی رسمی نکرده، حتی حاضر نشده آمار واقعی جانباختگان را اعلام کند و یا غرامت این سهل‌انگاری را بپردازد.
به گزارش ایسنا، عربستان بعد از گذشت حدود یک سال همچنان مصرانه بر مرگ ۷۶۹ زائر در ازدحام جمعیت منا تاکید دارد، درحالیکه منابع و اخبار سایر کشورها این آمار را تا ۲۴۳۱ نفر اعلام کرده‌اند و این درحالیست که طبق شهادت مقامات حج ایران پس از بازدید سردخانه‌ها و قبرستان‌های مکه و منا، شمار این جانباختگان به عدد هفت هزار نفر نزدیک‌تر است تا ۷۰۰ نفر مورد تایید دولت آل سعود.
طبق اعلام پژوهشکده حج و زیارت ایران به استناد احکام فقهی، فاجعه منا، مصداق «قتیل الزحام» است، یعنی کسانی که در ازدحام کشته شده‌اند. بر اساس فقه «حنبلی» نیز که وهابیت بیشتر به آن قائل است، دیه قتل الزحام به عهده بیت‌المال است و دولت عربستان باید این دیه را بپردازد.
عربستان که در سال ۲۰۱۱، میزان خون‌بها را ۳۰۰ هزار ریال سعودی برای وقایع غیرعمد و ۴۰۰ هزار ریال برای جرایم عمدی تعیین کرد، طبق همین حکم فقهی باید برای فاجعه منا که منجر به کشته شدن حدود هفت هزار زائر شد، ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال سعودی (۱۹۹۵ میلیارد تومان) بپردازد که میزان غرامت جانباختگان ایرانی رقمی حدود ۱۳۱ میلیارد تومان می‌شود که عربستان تا کنون از پرداخت این غرامت و حتی پذیرش حکم این دیه نیز سَر باز زده است.
با آن که مقامات حج ایران گفته‌اند عربستان در زمان مذاکرات حج، "تلویحا" با پرداخت دیه به جانباختگان منا موافقت کرده و حجت‌الاسلام «قاضی عسکر»،ـ نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت نیز گفته است «عربستان پرداخت دیه را نفی نکرده، لیکن نحوه اجرای آن باید توافق شود»، اما با این حال دولت عربستان تا کنون رسما و بیرون از اتاق مذاکرات، چنین موضوعی را تایید نکرده و حتی بنابر اظهارات مقامات سایر کشورها، یک ریال غرامت نه تنها بابت آن فاجعه، بلکه برای حادثه جرثقیل نیز پرداخت نکرده است.
انکار عربستان در پذیرش سوءمدیریت و کوتاهی‌های حج سال گذشته، در شرایطی صورت گرفته که دولت آل سعود در ساختار مدیریتی حج تمتع امسال، تغییراتی را لحاظ کرده است.
اخیرا وزارت حج عربستان با هشدار به زائران مبنی بر اینکه در زمان‌های خاصی از چادرهای خود در منا خارج شوند، اعلام کرده انجام رمی جمرات در تاریخ دهم ذی‌الحجه از ساعت ۶ تا ۱۰:۳۰ صبح، روز یازدهم ذی‌الحجه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ بعدازظهر و همچنین روز دوازدهم ذی‌الحجه از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۴ بعدازظهر ممنوع خواهد بود. دولت آل سعود علاوه بر این مسیری برای حرکت گروه های مختلف زائران تعیین کرده و ورود به مسجدالحرام را به همراه داشتن دستبند الکترونیکی ردیاب، منوط کرده است.
عربستان گفته که قوانین و محدودیت‌های جدید در مراسم رمی جمرات را در جلسه ای با حضور مسؤولان حج ترکیه، اروپا، آمریکا و استرالیا و تعدادی از کارشناسان و مقامات دیگر کشورها اتخاذ کرده و هدف از برگزاری این جلسه هم آشنا کردن مسؤولان حج سایر کشورها با این طرح بوده تا زائران مراسم رمی جمرات را بدون مشکل انجام دهند و به سلامت به چادرهای خود بازگردند.
درنظر گرفتن چنین تدابیری از سوی عربستان، دقیقا مغایر است با هر آنچه در حج گذشته اتفاق افتاد و دولت آل سعود هم منکر آن شد. اگر به اعتقاد پادشاه و ولیعهد این کشور، فاجعه منا حاصل کوتاهی در مدیریت حج نبوده و مقصر اصلی آن واقعه خون‌بار، زائران بودهاند، پس چرا اکنون مدیریت حج را با سایر کشورها به مشورت گذاشته است؟
دولت ایران پس از فاجعه منا بارها از عربستان خواست که مدیریت حج را مشورتی کند، اما عربستان با بی‌اعتنایی به این خواسته سعی در نادیده گرفتن آن کرد، اما حالا با حذف حجاج ایرانی، شیوه دیگری را در پیش گرفته و سعی در همسو کردن سایر کشورها برای مدیریت حج دارد.
از سوی دیگر، تعیین قوانین سختگیرانه برای زائران هنگام رمی جمرات آن هم در شرایطی که بیشترین نیروهای نظامی و امنیتی این کشور برای جنگ به بحرین اعزام شده‌اند، تایید دیگری بر کوتاهی دولت این کشور در تامین امنیت زائران است که به جای اتخاذ تدابیر امنیتی در گذرگاه های زیارتی، به محدود کردن بیشتر زائران روی آورده است.
این اتفاقات در شرایطی رخ میدهد که سایر کشورهای اسلامی با آن که در لفظ برای احقاق حقوق و حفظ شأن زائران خود در حج، همسو با ایران بودهاند، اما در عمل عربستان را در اجرای چنین قوانین سختگیرانه‌ای برای زائران همراهی کرده‌اند و به نظر می‌رسد مطالبه به حق خود را در سایه قدرت طلبی دولت آل سعود بر جهان اسلام، قرار داده‌اند.
به گزارش ایسنا، عربستان بعد از گذشت حدود یک سال همچنان مصرانه بر مرگ ۷۶۹ زائر در ازدحام جمعیت منا تاکید دارد، درحالیکه منابع و اخبار سایر کشورها این آمار را تا ۲۴۳۱ نفر اعلام کرده‌اند و این درحالیست که طبق شهادت مقامات حج ایران پس از بازدید سردخانه‌ها و قبرستان‌های مکه و منا، شمار این جانباختگان به عدد هفت هزار نفر نزدیک‌تر است تا ۷۰۰ نفر مورد تایید دولت آل سعود.
طبق اعلام پژوهشکده حج و زیارت ایران به استناد احکام فقهی، فاجعه منا، مصداق «قتیل الزحام» است، یعنی کسانی که در ازدحام کشته شده‌اند. بر اساس فقه «حنبلی» نیز که وهابیت بیشتر به آن قائل است، دیه قتل الزحام به عهده بیت‌المال است و دولت عربستان باید این دیه را بپردازد.
عربستان که در سال ۲۰۱۱، میزان خون‌بها را ۳۰۰ هزار ریال سعودی برای وقایع غیرعمد و ۴۰۰ هزار ریال برای جرایم عمدی تعیین کرد، طبق همین حکم فقهی باید برای فاجعه منا که منجر به کشته شدن حدود هفت هزار زائر شد، ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال سعودی (۱۹۹۵ میلیارد تومان) بپردازد که میزان غرامت جانباختگان ایرانی رقمی حدود ۱۳۱ میلیارد تومان می‌شود که عربستان تا کنون از پرداخت این غرامت و حتی پذیرش حکم این دیه نیز سَر باز زده است.
با آن که مقامات حج ایران گفته‌اند عربستان در زمان مذاکرات حج، "تلویحا" با پرداخت دیه به جانباختگان منا موافقت کرده و حجت‌الاسلام «قاضی عسکر»،ـ نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت نیز گفته است «عربستان پرداخت دیه را نفی نکرده، لیکن نحوه اجرای آن باید توافق شود»، اما با این حال دولت عربستان تا کنون رسما و بیرون از اتاق مذاکرات، چنین موضوعی را تایید نکرده و حتی بنابر اظهارات مقامات سایر کشورها، یک ریال غرامت نه تنها بابت آن فاجعه، بلکه برای حادثه جرثقیل نیز پرداخت نکرده است.
انکار عربستان در پذیرش سوءمدیریت و کوتاهی‌های حج سال گذشته، در شرایطی صورت گرفته که دولت آل سعود در ساختار مدیریتی حج تمتع امسال، تغییراتی را لحاظ کرده است.
اخیرا وزارت حج عربستان با هشدار به زائران مبنی بر اینکه در زمان‌های خاصی از چادرهای خود در منا خارج شوند، اعلام کرده انجام رمی جمرات در تاریخ دهم ذی‌الحجه از ساعت ۶ تا ۱۰:۳۰ صبح، روز یازدهم ذی‌الحجه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ بعدازظهر و همچنین روز دوازدهم ذی‌الحجه از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۴ بعدازظهر ممنوع خواهد بود. دولت آل سعود علاوه بر این مسیری برای حرکت گروه های مختلف زائران تعیین کرده و ورود به مسجدالحرام را به همراه داشتن دستبند الکترونیکی ردیاب، منوط کرده است.
عربستان گفته که قوانین و محدودیت‌های جدید در مراسم رمی جمرات را در جلسه ای با حضور مسؤولان حج ترکیه، اروپا، آمریکا و استرالیا و تعدادی از کارشناسان و مقامات دیگر کشورها اتخاذ کرده و هدف از برگزاری این جلسه هم آشنا کردن مسؤولان حج سایر کشورها با این طرح بوده تا زائران مراسم رمی جمرات را بدون مشکل انجام دهند و به سلامت به چادرهای خود بازگردند.
درنظر گرفتن چنین تدابیری از سوی عربستان، دقیقا مغایر است با هر آنچه در حج گذشته اتفاق افتاد و دولت آل سعود هم منکر آن شد. اگر به اعتقاد پادشاه و ولیعهد این کشور، فاجعه منا حاصل کوتاهی در مدیریت حج نبوده و مقصر اصلی آن واقعه خون‌بار، زائران بودهاند، پس چرا اکنون مدیریت حج را با سایر کشورها به مشورت گذاشته است؟
دولت ایران پس از فاجعه منا بارها از عربستان خواست که مدیریت حج را مشورتی کند، اما عربستان با بی‌اعتنایی به این خواسته سعی در نادیده گرفتن آن کرد، اما حالا با حذف حجاج ایرانی، شیوه دیگری را در پیش گرفته و سعی در همسو کردن سایر کشورها برای مدیریت حج دارد.
از سوی دیگر، تعیین قوانین سختگیرانه برای زائران هنگام رمی جمرات آن هم در شرایطی که بیشترین نیروهای نظامی و امنیتی این کشور برای جنگ به بحرین اعزام شده‌اند، تایید دیگری بر کوتاهی دولت این کشور در تامین امنیت زائران است که به جای اتخاذ تدابیر امنیتی در گذرگاه های زیارتی، به محدود کردن بیشتر زائران روی آورده است.
این اتفاقات در شرایطی رخ میدهد که سایر کشورهای اسلامی با آن که در لفظ برای احقاق حقوق و حفظ شأن زائران خود در حج، همسو با ایران بودهاند، اما در عمل عربستان را در اجرای چنین قوانین سختگیرانه‌ای برای زائران همراهی کرده‌اند و به نظر می‌رسد مطالبه به حق خود را در سایه قدرت طلبی دولت آل سعود بر جهان اسلام، قرار داده‌اند.
ازدواج دکتر عربستانی با ۵۷ زن! + عکس
برخورد دوگانه غرب در موضوع تروریسم
در آستانه روز مبارزه با تروریسم بازخوانی کارنامه سیاه منافقین در ترور سیاستمداران، ائمه جمعه، دانشمندان هسته ای و مردم عادی در طول سالیان گذشته بدست منافقین، می تواند قبح حمایت های آمریکا و عربستان از این گروهک را بیش از گذشته برای افکار عمومی جهان بالا ببرد.
تاریخ: ۰۸ شهريور ۱۳۹۵ - ۰۸:۲۵
روز هشم شهریور که سالروز شهادت رییس جمهور و نخست وزیر ایران در سال 60 توسط عوامل منافقین است، به نام روز مبارزه با تروریسم نامگذاری شده است. مجموعه اقدامات حمایتی از جانب آمریکا و عربستان در حمایت از منافقین در طول روزها و ماه¬های اخیر دوگانگی برخورد با تروریسم را عیان می ¬سازد. به دنبال حمایت مستقیم عربستان از این گروهک در جریان برگزاری همایشی در فرانسه در تیرماه امسال، حمایت و کمک مستقیم آمریکا برای فراری دادن بازماندگان منافقین از پایگاه لیبرتی در بغداد از یکسو و حمایت فرانسه از برگزاری نمایشگاهی که منافقین با ادعای کشتن دسته جمعی اعضای خود در زندان ¬های جمهوری اسلامی در سال 67 از سوی دیگر ابعاد دیگری از حمایت غرب و عربستان از گروهک تروریستی منافقین را افشا می ¬کند. در این یادداشت به طور خلاصه به کارنامه منافقین و نقد این سیاست پرداخته شده است.
از همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، کشورمان شاهد یک سری اقدامات سازمان یافته تروریستی توسط غربی¬ ها در داخل و مرزهای بین ¬المللی بوده است. امریکا و رژیم صهیونیستی، چند دهه سازمان تروریستی مجاهدین خلق (منافقین) را زیر چتر حمایت مالی، سیاسی و تبلیغی خود قرار دادند و از جنایت¬ های تروریستی آنان بر ضد مردم ایران حمایت کردند. این گروهک با شیوه قهرآمیز و قتل سیاسی، درصدد حذف فیزیکی عناصر کارآمد و طراحان فکری نظام برآمد تا با ایجاد خلأهای جدی در ارکان حساس کشور، شرایط سقوط جمهوری اسلامی ایران را فراهم سازد.
گروهک منافقین علاوه بر اقدامات تروریستی در داخل کشور ( به شهادت رساندن آیت‌ا...بهشتی، محمدعلی رجایی، محمد جواد باهنر، آیت‌ا...صدوقی، آیت‌ا...دستغیب، آیت‌ا...مدنی و بیش از 17 هزار نفر از مردم بی ¬گناه) در جنگ عراق و ایران نیز در کنار نیروهای صدام با ایران جنگید. بعد از حمله آمریکا به عراق، واشنگتن برای استفاده ابزاری از این گروهک نام آنها را از فهرست گروه ¬های تروریستی جهان خارج کرد. بعد از این مرحله بود که فعالیت¬ های ایذایی از قبیل؛ حمله ور شدن عده ¬ای از منافقین به سفارت ¬های جمهوری اسلامی در آلمان (8/ 9/ 91) و در دانمارک (18/ 9/ 91) رخ داد. به اعتقاد صاحب¬نظران خارجی خروج منافقین از این لیست از یک سو رویکرد دوگانه غرب در موضوع تروریسم در جهان را نشان می ¬دهد و از سویی دیگر تبلیغات واهی غرب در مورد دفاع از حقوق بشر توسط آنها را با تردیدهای جدی روبرو می ¬سازد.
پروفسور "فرانسیس بویل" استاد حقوق بین الملل دانشگاه الینویز، حامیان اصلی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را سازمان سیا و اسرائیل می‌داند. او معتقد است: «قطعاً آنها (منافقین) از سوی سازمان سیا و اسرائیل حمایت می‌شوند. هیچ تردیدی در این باره وجود ندارد. مشخص است که مواضع آن¬ها بسیار نزدیک به موساد است. همه به تازگی دیدند که صهیونیستها در ایالات‌متحده چه قدر تلاش کردند سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از فهرست تروریستی خارج شود. حذف سازمان مجاهدین خلق از لیست گروه ¬های تروریستی واقعاً نشان داد که موضع گیری دولت آمریکا در قبال تروریسم تا چه اندازه ریاکارانه است. آمریکا همواره تعاریف موجود درباره تروریسم را به دلخواه خود دستکاری کرده است تا دشمنان خود را تروریست بنامد و اقدامات تروریستی همپیمانانش را نادیده گیرد؛ هرچند خلا تعریف جامع درباره تروریسم در قوانین بین المللی، دست آمریکا را در رفتار دوگانه درباره تروریسم، بیشتر باز می ¬گذارد.» به گفته وی، بر کسی پوشیده نیست که امروزه رژیم صهیونیستی یکی از بزرگترین دولت ¬های تروریستی جهان است. با این حال، به علت حمایت¬ های آمریکا، تاکنون هیچ اقدامی علیه آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب نرسیده است.
مصادیق اقدامات تروریستی منافقین
برخی از اقدامات و فعالیت¬ های تروریستی گروهک منافقین بنا به گزارش موسسه رند، از سال 1979 تا 2009 میلادی عبارتند از:
تلاش ¬های هماهنگ محور ریاض - واشنگتن- پاریس در حمایت از منافقین
برگزاری همایش پاریس با حضور شماری از مقامات غربی و به خصوص اظهار علنی سیاست عربستان برای بهره گیری از منافقین بر ضد جمهوری اسلامی ایران از سوی ترکی فیصل، آغاز تلاشی هماهنگ برای دادن تنفس مصنوعی به پیکر منافقین تفسیر شد. در این نشست این افراد حضور داشتند:
سید احمد غزالی نخست وزیر پیشین الجزایر، صالح الغالب وزیر اسبق اطلاعات اردن، محمد العرابی وزیر خارجه پیشین مصر و اعظم الاحمد یکی از اعضای جنبش فتح فلسطین در این نشست حضور داشتند. نکته جالب اما تکراری این نشست، حضور مقامات غربی در گردهم‌آیی منافقین و حمایت آشکار آنها از تروریست‌هایی بود که دست‌هایشان به خون ملت ایران آلوده است. برنارد کوشنر وزیر خارجه اسبق فرانسه، خوزه لوئیز ساپاترو نخست وزیر پیشین اسپانیا، نوت گینگریچ سخنگوی اسبق مجلس نمایندگان آمریکا و یکی از نامزدهای احتمالی معاونت دونالد ترامپ، جان بولتون نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد و رودی جولیانی شهردار اسبق نیویورک از میهمانان سرشناس نشست گروهک منافقین بودند.
هر چند ایراد سخنرانی از جانب این شخصیت ¬ها در ازای دریافت ده ها هزار دلار از منافقین از سوی این افراد حتی در روزنامه ¬های آمریکایی نیز به سخره گرفته می¬ شود، اما افشا شدن حمایت مالی عربستان از این گروهک که یادآور سیاست شکست خورده صدام است؛ گزاره احتمال تطمیع شدن آمریکا و سازمان ملل متحد با دلارهای سعودی در حمایت¬ های قبلی از منافقین را به طور جدی تقویت می¬ کند. به اعتراف بان کی مون سازمان ملل متحد به دلیل تهدید عربستان بر قطع کمک ¬های خود مجبور به لاپوشانی جنایات عربستان در کشتار کودکان در جنگ و حملات هوایی بر ضد مردم یمن شده است. اکنون سازمان ملل با ایجاد پوشش لازم تخلیه بازماندگان منافقین در پایگاه لیبرتی را نیز بر عهده گرفته است. این موضوع احتمال دستاویز قرار گرفتن دوباره سازمان ملل برای حمایت¬ های تازه از منافقین را به طور جدی مطرح می¬ کند.
حمایت آمریکا از منافقین با خارج کردن این گروهک از فهرست سازمان¬ های تروریستی صورت گرفت. (جالب است که منافقین ادعا کرده بودند که طی ده سال گذشته تروری انجام نداده ¬اند و لذا مستحق خروج از این لیست هستند. گذشته از کذب بودن این ادعا، اعتراف به اقدامات تروریستی قبل از ده سال گذشته در نوع خود جالب توجه است. امری که مانع از حفظ ظاهری این گروهک در فهرست گروه ¬های تروریستی نشده است. این اقدام آمریکا برای نجات دادن بازماندگان این گروهک از پایگاه اشرف با وجود مخالفت ¬های جدی مردم و دولت عراق، مسئولیت مستقیم آمریکا در هرگونه اقدام تروریستی تازه این گروهک مطرح می¬ کند. البته در عراق نیز حملات مکرر به پایگاه اشرف و حمله بازماندگان انتفاضه شعبانیه برای جلوگیری از خارج کردن خطرناک¬ترین سرکردگان منافقین از این پایگاه جالب توجه است.
از سوی دیگر تلاش منافقین برای مظلوم¬ نمایی و ایجاد زمینه روانی لازم در جهت تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران با برپایی نمایشگاهی از عکس¬ هایی که ادعا شده از اعدامی¬ های سال 67 زندان¬ های ایران است بعد دیگری از اقدام سازمان یافته برای بازسازی منافقین را آشکار می¬ کند. موضوعی که متاسفانه بعد از انتشار فایل صوتی آقای منتظری در باره محاکمه مجدد منافقین زندانی در سال 67 نیز در روحیه دادن به منافقین بدان دامن زده است. چنین تحولاتی این پرسش را مطرح می¬ کند که آیا کارنامه سیاه ترور منافقین و حمله آشکار به خاک ایران در سال 67 با هدف براندازی و کشتار بیش از 17 هزار نفر از مقامات و اتباع ایرانی فراموش شدنی است؟ اگر گذشت زمان منافقین را از اتهام ¬های خود تبرئه می ¬کند پس چرا هنوز دادگاهای آمریکا با اتهامات واهی حمایت ایران از حزب ا... از دارایی¬ های بلوکه شده ایران در آمریکا برای جبران خسارت ادعایی به بازماندگان کشته شدگان آمریکا در بیروت استفاده می¬ کنند؟
جمع بندی و نتیجه گیری
جمهوری اسلامی ایران به منزله بزرگ¬ترین قربانی تروریسم، حق خود می¬داند با هرگونه تلاش¬های محور عربی و غربی برای حمایت از منافقین مقابله کند. شهیدان رجایی و باهنر بالاترین مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران در حالی بدست منافقین به شهادت رسیدند که کشمیری وابسته این گروهک و عامل اصلی این ترور سال¬ ها در اروپا به زندگی خود ادامه داده است. در آستانه روز مبارزه با تروریسم بازخوانی کارنامه سیاه منافقین در ترور سیاستمداران، ائمه جمعه، دانشمندان هسته ای و مردم عادی در طول سالیان گذشته بدست منافقین، می¬ تواند قبح حمایت ¬های آمریکا و عربستان از این گروهک را بیش از گذشته برای افکار عمومی جهان بالا ببرد. لازم است رسانه های جمهوری اسلامی ایران در جهت خنثی کردن نمایش گروهک منافقین در پاریس؛ به طور انبوه و مستند جنایت¬ های منافقین بر ضد ملت ایران و عراق را بار دیگر در معرض قضاوت وجدان ¬های بیدار جهان قرار دهند. شک نیست که دسیسه های عربستان در حمایت از جریان ¬های تروریستی به نحو آشکاری امنیت جمهوری اسلامی ایران را هدف گرفته است. تلاش و هوشیاری ملت بیدار ایران و کمک به دستگاه های امنیتی در خنثی کردن این تلاش¬ها موثر خواهد بود. به نظر می رسد؛ تداوم پیروزی¬ های مقاومت و تنگ شدن عرصه بر داعش، اقداماتی دیوانه وار برای تهدید امنیت جمهوری اسلامی ایران شکل تازه ای به خود خواهد گرفت از این نظر اقدامات آفندی و پدافندی از حیث تبلیغی و دفاعی ضروری به نظر می ¬رسد. با توجه به بهبود نسبی مناسبات ایران با اروپا بعد از برجام انتظار می ¬رود طرف¬ های اروپایی از پهن کردن فرش قرمز مقابل منافقین دست بردارند. تکرار حمایت¬ هایی از این دست ممکن است بازنگری جمهوری اسلامی ایران را در آغاز فصل تازه ای از روابط با اروپا موجب شود.هستند.